Johann Christian Metzig: Różnice pomiędzy wersjami

|miejsce śmierci = [[Plik:Flag_of_WienFlag of Wien.svg|20px|border]] [[Leszno]], [[Wielkie Księstwo Poznańskie]]

'''Johann Christian Heinrich Metzig''' (ur. [[20 maja]] [[1804]] w [[Skwierzyna|Skwierzynie]], zm. [[1 października]] [[1868]] w [[Leszno|Lesznie]]) – niemiecki lekarz, poseł, jeden z "ojców"„ojców” higieny wojskowej, wielki przyjaciel Polaków.

Metzig urodził się 20 maja 1804 w Skwierzynie, dzisiaj mieście polskim, znajdującym się w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]]. Wówczas była to miejscowość zamieszkana w większości przez Niemców, nosząca nazwę Schwerin an der Warthe. Johann Christian Metzig był synem osiadłych w Skwierzynie mieszczan [[ewangelicy|wyznania ewangelickiego]]: Johanna Ernesta Wilhelma Metziga i Friderike Wilhelmine z domu Köttwitz. Przodkowie Johanna Christiana Metziga wywodzili się ze [[Śląsk|Śląska]]a. Jego pradziad -– Johann Gottfrid Metzig był organistą w [[Lubiatów (powiat złotoryjski)|Lubiatowie]], a dziadek -– Christian Metzig -– był pastorem w [[Kożuchów|Kożuchowie]]. Ojciec późniejszego lekarza sprawował funkcję burmistrza miasta Schwerin an der Warthe (niektóre źródła podają, iż był burmistrzem [[Trzciel]]a). Od 1808 sprawował funkcję adwokata i sędziego, a od 1815 komisarza sprawiedliwości w pobliskim [[Międzyrzecz]]u. Matka była córką kapitana armii pruskiej, adiutanta w Instytucie Inwalidów w [[Berlin]]ie. Johann Christian Metzig miał cztery siostry: Charlotte (ur. 1802), Johanne Fredrich (ur. 1803), Therese Ludwig (ur. 1812) oraz Wilhelmine<ref name= "wimbp">{{cytuj stronę| url =http://www.wimbp.gorzow.pl/?art=103223 | tytuł =Dr Johann Metzig -– Europejczyk i orędownik spraw Polski w XIX wieku | data dostępu = 20 sierpnia 2014| opublikowany = Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim | data = 19 grudnia 2013 | język = pl }}</ref>.

W 1826 ukończył medycynę w Wojskowej Szkole Lekarskiej w Berlinie. Następnie był lekarzem wojskowym w [[Berlin|Berlinie]]ie w latach 1826-1831. Pracował jako lekarz garnizonowy w [[Strzałkowo (województwo wielkopolskie)|Strzałkowie]], niedaleko [[Września|Wrześni]]. Tam ok. 1820 wziął ślub z Polką, Emilią Barbarą Schäfer, z którą miał ośmioro dzieci, z których przeżyło tylko troje. Były wychowywane przez matkę w duchu polskości. Emilia była spokrewniona z [[Fryderyk Chopin|Fryderykiem Chopinem]]. W Strzałkowie Metzig przebywał tylko niecały rok. Został następnie przeniesiony do Leszna, gdzie także otrzymał posadę lekarza wojskowego. Oprócz pracy naukowej w zawodzie (opracował nowe metody leczenia ciężkich ran wojennych), zajął się także ulepszaniem umundurowania. Przez 2 lata prowadząc badania nad zachorowalnością żołnierzy na [[zapalenie płuc]] i [[tyfus plamisty]] stwierdził, że jedną z głównych jej przyczyn jest przestarzałe umundurowanie, stosowane przez niemal wszystkie ówczesne europejskie armie. Efektem jego dociekań było wydanie broszury proponującej zmiany w mundurach wojskowych, jak również postulująca wprowadzenie hełmów i plecaków nowej konstrukcji. Propozycje zmian przesłano królowi pruskiemu. Zostały one wdrożone w życie nie tylko w armii [[Królestwo Prus|Prus]], ale także w wielu innych państwach. Za stworzenie koncepcji nowego umundurowania, które obniżyło znacznie liczbę żołnierzy zapadających co roku na ciężkie choroby, Metzig został udekorowany przez władze Królestwa Prus [[Order Czerwonego Orła|Orderem Czerwonego Orła IV klasy]], a później także uszlachcony. Nagrodził go także car [[Mikołaj I Romanow|Mikołaj I]], który wręczył lekarzowi pierścień z brylantami<ref name="Zydorowicz">{{cytuj pismo |nazwisko =Zydorowicz |imię =Kinga |tytuł = Skromny grób, wielki człowiek |czasopismo = ABC |numer = 89 (2441) | url= http://issuu.com/lukashhh/docs/89_2012# |strony =11 |data = 13-15 listopada 2012 }}</ref>.

Przyjaźń ukazywana Polakom była bardzo nie na rękę władzom wojskowym, które zdecydowały się przenieść lekarza do [[Głogów|Głogowa]]. Odmówił jednak przeniesienia się, na znak protestu wobec okropności wojny odszedł z wojska i rozpoczął w Lesznie prywatną praktykę, zakładając m.in. stowarzyszenie lekarzy ''Sentin-Verein''. Wkrótce potem został miejskim radnym. Jeszcze silniej zaangażował się w działalność polityczną, m.in. uczestnicząc w założeniu w 1849 [[Liga Polska (Cieszkowskiego)|Ligi Polskiej]] w [[Kórnik|Kórniku]]u, a także zostając radnym (jego kandydatura została zgłoszona przez miejscowych obywateli narodowości polskiej). Utrzymywał także kontakty z polskimi działaczami niepodległościowymi, m.in. [[Karol Marcinkowski|Karolem Marcinkowskim]] i [[Gustaw Potworowski (polityk)|Gustawem Potworowskim]].

Wraz z wybuchem [[wojna krymska|wojny krymskiej]] dr Metzig coraz częściej opowiadał się za koniecznością ustanowienia wolnego, niepodległego państwa polskiego. Upatrywał ku temu szansę w zawirowaniach wojennych. Odezwa w tej sprawie do dyplomatów europejskich zwierała m.in. jego książka ''"Suum„Suum cuique"cuique”'' (''"Każdemu„Każdemu swoje"swoje”''), którą wydał w 1856. Wiadomo, iż dzięki znajomości Metziga z dr Sauerem, jego pisma znalazły się w otoczeniu cesarza [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelma I]].

W 1862 dr Metzig wydał kolejną publikację, ''"Die„Die Wiederherstelung Polens"Polens”'' (''"Ponowne„Ponowne Powstanie Polski"Polski”''), w której postulował m.in. zwołanie kongresu mającego zadecydować o utworzeniu państwa polskiego i zaprzestanie prób [[germanizacja|germanizacyjnych]].

Pomimo poświęcenia się medycynie, w 1867, tuż przed śmiercią opublikował jeszcze ostatnie swoje dzieło polityczne, pt. ''"Vive„Vive la Pologne! Ein Weckeruf an das traumbefangene Europa"Europa” ("Niech„Niech żyje Polska! Odezwa w celu zbudzenia uśpionej Europy"Europy”)''.

Dr Johann Metzig zmarł 1 października 1868, w wieku 64 lat. 4 października został pochowany w Lesznie, na cmentarzu ewangelickim znajdującym się wówczas przy tamtejszym [[Kościół Świętego Krzyża w Lesznie|Kościele Świętego Krzyża]]. Po roku na grobie zbudowano nagrobek w kształcie dwóch graniastosłupów z [[marmur]]u śląskiego, opatrzony krzyżem oraz motywem wieńca z liści laurowych i dębowych. Znalazła się na nim tablica z napisem w [[język niemiecki|języku niemieckim]]: ''Dem Andenken des dr med, Johann Chr. H. Metzig, geb. den 20 Mai 1804, gest. l October 1868 -– seine dankbaren Mitburger (Pamięci doktora medycyny Johanna Chr. H. Metziga, ur. 20 maja 1804, zm. 1 października 1868 -– jego wdzięczni współobywatele)''<ref name = "Zielonka">{{cytuj stronę| url =http://www.leszno.interbit.pl/teksty/pogrzeby.htm | tytuł = Trzy pogrzeby doktora Metziga | data dostępu = 20 sierpnia 2014| autor = Jerzy Zielonka | język =pl }}</ref>.

Spoczywał tam do 1953. Gdy cmentarz zlikwidowano, fragment szkieletu z [[czaszka|czaszką]] przeniesiono do grobu pod murem kościelnym<ref name = "Zielonka"/>. 9 października 1985 dokonano kolejnej [[ekshumacja|ekshumacji]]. Grób rozkopano, a w protokole tak opisano to przedsięwzięcie: <blockquote>''W środkowej części dołu znaleziono kości wraz z czaszką oraz ślady jakiegoś drewnianego opakowania. Oprócz tego fragmenty starych okuć trumiennych. Szkielet jest niekompletny, a jego ułożenie świadczy o przenosinach. W dolnej części grobu znaleziono poprzecznie położony szkielet dziecka, co świadczy tym, że teren ten używany był w poprzednich wiekach jako cmentarz. Szczątki dr Jana Metziga zostały złożone w gipsowej trumience dziecięcej (80 cm), przechowywane w kościele św. Krzyża, poczem po raz, trzeci pochowane''<ref name = "Zielonka"/>.</blockquote> Następnie szczątki przeniesiono do nawy głównej kościoła. Na ścianie krypty umieszczono napis głoszący: ''"Filantrop„Filantrop – lekarz, dr Jan Metzig ur. 20 V 1804, zm. 1 X 1868 r. Wielki przyjaciel Polaków"Polaków”''. Na miejscu wcześniejszego grobu Metziga Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne postawiło pomnik z tablicami w języku polskim i niemieckim<ref name = "Zielonka"/>.

W 1920 jeden z placów w Lesznie został nazwany na cześć dr. Metziga. Nazwa tego miejsca później wiele razy się zmieniała, ostatecznie od 1956 ponownie nosi nazwisko lekarza. Natomiast na frontonie domu, w którym żył i tworzył lekarz, odsłonięto pamiątkową tablicę z portretem Metziga i jego krótką charakterystyką<ref name = "Zielonka"/><ref>{{cytuj stronę| url =http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/29512,leszno-dom-doktora-jana-metziga.html | tytuł =Dom doktora Jana Metziga | data dostępu = 20 sierpnia 2014| opublikowany =PolskaNiezwykla.pl | język =pl }}</ref>: <blockquote>''Dr Jan Metzig''<br>''1804-1868''<br>''Lekarz publicysta''<br>''członek towarzystw naukowych''<br>''przyjaciel Polaków''<br> ''obrońca narodowych spraw polskich''<br>''człowiek wielkich zalet''<br>''w tym domu mieszkał i działał''<ref>Fotografia tablicy: [http://wikimapia.org/#lang=pl&lat=51.841115&lon=16.572869&z=20&m=b&show=/17448746/pl/Dom-dr-Jana-Metziga/photo/1353431]</ref></blockquote> W maju 2004 w Muzeum Okręgowym w Lesznie została otwarta wystawa o życiu i twórczości Metziga<ref>{{cytuj stronę| url =http://www.ekumenizm.pl/content/article/20040524091524581.htm | tytuł =Dr Johann Metzig -– orędownik spraw polskich | data dostępu = 20 sierpnia 2014| opublikowany = Ekumenizm.pl | praca = | data = 24 maja 2004 | język = pl }}</ref>.

<small>Źródło: {{cytuj książkę |nazwisko = Estreicher | imię = Karol | autor link = Karol Estreicher (starszy)| tytuł = Bibliografia XIX wieku | tom = III | strony = 103 | url = http://www.estreicher.uj.edu.pl/xixwieku/indeks/3227.html }} </small>