Sąd (filozofia): Różnice pomiędzy wersjami

</ref>.

 

Teorie te wychodzą od podziału zjawisk psychicznych wprowadzonego przez [[Johannes Nikolaus Tetens|Johannesa Nikolausa Tetensa]], [[Moses Mendelssohn|Mosesa Mendelssohna]] i [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]]. Dzielili je oni na poznanie, uczucie i pożądanie. Sądy należą do dziedziny poznania i uważa się je za pewien układ przedstawień (wyobrażeń czy pojęć). Aby zaistniał sąd konieczne jest wystąpienie przynajmniej dwóch przedstawień, z których jedno najczęściej jest określane jako [[podmiot]], a drugie jako [[Orzeczenie (językoznawstwo)|orzeczenie]].

 

Teorie idiogeniczne opierają się na podziale wprowadzonym przez [[Kartezjusz]]a, który wyróżniał idee, sądy i uczucia (chcenia). Rozwiniętą teorię sądów, opartą na tym podziale wprowadza [[Franz Brentano]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Brentano| imię = Franz| tytuł = Psychologia z empirycznego punktu widzenia| wydawca = PWN| miejsce = Warszawa| rok = 1999| strony = rozdział 7| isbn = 83-01-12908-5}}</ref>. To co u Kanta określane jest mianem "poznania", u Brentano rozbite jest na przedstawienia i sądy, które są różnymi gatunkowo zjawiskami<ref>{{cytuj książkę |autor r=Włodzimierz Galewicz|rozdział=Wstęp. Brentana anatomia życia psychicznego|inni=Franz Brentano|tytuł=Psychologia z empirycznego punktu widzenia|wydawca=PWN|miejsce= Warszawa|rok=1999 |strony=XLII|isbn =83-01-12908-5}}</ref>. Przedstawienia nie są tutaj składnikiem sądów (sądy nie są kombinacją przedstawień), lecz je umożliwiają. Wystarczy przy tym już jedno przedstawienie, a nie dwa jak w stanowisku powyższym. Trzecią zasadniczą różnicą jest klasyfikacja aktu sądzenia - jest on zjawiskiem psychicznym ''sui generis'', gdy tymczasem w stanowisku allogenicznym, takimi faktami są jedynie przedstawienia, które jedynie są syntetyzowane, analizowane czy kombinowane<ref>Porównanie obu teorii w: {{cytuj książkę |autor r=Kazimierz Twardowski|rozdział=O idio- i allogenetycznych teoriach sądów|tytuł=Wybrane pisma filozoficzne|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|rok=1965|strony =198}}</ref>.