Szamil Basajew: Różnice pomiędzy wersjami

'''Szamil Sałmanowicz Basajew''', [[Język rosyjski|ros.]] Шамиль Салманович Басаев (ur. [[14 stycznia]] [[1965]], zm. [[10 lipca]] [[2006]]) – przywódca rebeliantów [[Czeczenia|czeczeńskich]] [[dżihad|dżihadystów]]. Uznawany zarówno za patriotę walczącego o uniezależnienie Czeczenii od [[Rosja|Rosji]], jak i za jednego z najgroźniejszych [[terroryzm|terrorystów]] światowych (tę ostatnią opinię wyrażała nie tylko Rosja, ale też ONZ<ref>[http://www.un.org/Docs/sc/committees/1267/1267ListEng.htm The new consolidated list of individuals and entities belonging to or associated with the Taliban and Al-Quaida organization as established and maintained by the 1267 committee]</ref>, [[Departament Stanu USA]]<ref>[http://usinfo.state.gov/ei/Archive/2004/Jan/07-157373.html U.S. Designates Chechen Rebel Leader as Terrorist]</ref> i [[Komisja Europejska]]<ref>[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32003R1607:EN:HTML Commission Regulation No 1607/2003 ... imposing certain specific restrictive measures directed against certain persons and entities associated with Usama bin Laden...]</ref>). W 2003 roku zmienił swoje imię i nazwisko na '''Abdallah Szamil Abu-Idris'''.

Pochodził z górskiej wioski [[Wiedieno]] w południowo-wschodniej Czeczenii przy granicy z [[Dagestan]]em, z rodziny [[Czeczeni|czeczeńsko]]-[[Awarowie|awarskiej]] o silnym poczuciu świadomości patriotyczno-narodowej. Swoje imię otrzymał na cześć słynnego przywódcy powstania górali kaukaskich przeciwko Rosji w latach 1834-1859 - [[imam Szamil|imama Szamila]]. W 1982 ukończył dziesięcioletnią szkołę średnią w Ałchan-Kała pod Groznym. W latach 1983-85 odbył zasadniczą służbę wojskową w szeregach [[Armia Radziecka|Armii Radzieckiej]], w jednostce straży pożarnej. Trzykrotnie zdawał bez powodzenia egzaminy wstępne na Wydział Prawniczy Uniwersytetu im. Łomonosowa, ostatecznie został w 1987 przyjęty na Moskiewski Instytut Inżynierów Urządzenia Terenu. Według różnych źródeł studia porzucił po roku lub został skreślony z listy studentów za brak wyników. W tym czasie zajął się działalnością gospodarczą, m.in. składaniem i sprzedażą komputerów osobistych, co było zajęciem dochodowym. W czasie nieudanego [[Pucz moskiewski|przewrotu]] w [[Moskwa|Moskwie]] stanął po stronie [[Borys Jelcyn|Borysa Jelcyna]]; w sierpniu [[1991]] był jednym z obrońców gmachu parlamentu - "Białego domu", za co otrzymał później od Jelcyna okolicznościowy dyplom z podziękowaniami.

We wrześniu [[1991]] powrócił do rodzinnej Czeczenii, gdzie jako członek ochotniczej gwardii narodowej ochraniał obrady czeczeńskiego Kongresu Narodowego w [[Grozny]]m, który w październiku tego samego roku doprowadził do wyboru na prezydenta republiki [[Dżochar Dudajew|Dżochara Dudajewa]]. Po jednostronnym ogłoszeniu przez Dudajewa niepodległości Czeczenii i wprowadzeniu przez prezydenta Jelcyna stanu wyjątkowego w tej republice porwał rosyjski samolot pasażerski i zmusił go do lądowania w [[Ankara|Ankarze]], gdzie w trakcie konferencji prasowej zażądał odwołania [[stan wyjątkowy|stanu wyjątkowego]] w Czeczenii. Ostatecznie uwolnił zakładników, a władze tureckie pozwoliły mu na powrót do Czeczenii. Bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich w Czeczenii w 1991 roku.

W sierpniu 1999 oddziały bojowników islamskich, kierowane przez Basajewa i jego arabskiego brata krwi [[Ibn al-Chattab|Chattaba]], wkroczyły do [[Dagestan]]u, ogłaszając Basajewa przywódcą republiki islamskiej. Stało się to jednym z pretekstów rozpoczęcia [[II wojna czeczeńska|II wojny czeczeńskiej]]. Oddziały Basajewa składały się przeważnie z zagranicznych dżihadystów pochodzących spoza Czeczenii<ref>Paul Murphy ''The Wolves of Islam: Russia and the Faces of Chechen Terror''</ref>.

* Mirosław Kuleba, ''Szamil Basajew : Rycerski etos a powinność żołnierska''. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Odysseum, 2007 ISBN 978-83-86010-16-5