Zgoda sandomierska: Różnice pomiędzy wersjami

Szeroka tolerancja religijna w [[Polska|Polsce]] sprzyjała rozbiciu obozu protestanckiego. To wewnętrzne rozbicie oraz plany stworzenia narodowego Kościoła protestanckiego w Polsce i podjęta przez Kościół katolicki skuteczna kontrakcja spowodowały wysunięcie postulatu unii wyznaniowej protestantyzmu polskiego. Zabiegi o taką unię, zwłaszcza [[Jan Łaski (młodszy)|Jana Łaskiego]], były początkowo bezskutecznie. W [[1555]] r. obóz protestancki zdobył się na wspólną akcję przedłożenia królowi na sejmie wspólnego wyznania wiary, ale w latach [[1562]]-[[1565]] powstający ruch braci polskich (zwanych przez współczesnych ''arianami'') zapoczątkował rozbicie [[kalwinizm|obozu kalwińskiego]], które przybrało formę stałą w dziesięć lat później. Dzięki zabiegom [[Feliks Krzyżak|Feliksa Krzyżaka]] ze [[Szczebrzeszyn]]a doszło na [[Synod w Koźminku|synodzie w Koźminku]] do unii między [[bracia czescy|braćmi czeskimi]] a kalwinami małopolskimi. Przyszłość unii była od samego początku pod znakiem zapytania ze względu na różnice dogmatyczne między bardziej liberalnymi kalwinami a bardziej rygorystycznymi braćmi polskimi. Jedynie dzięki ogromnym wysiłkom Jana Łaskiego unia formalnie istniała. Po jego śmierci ([[1560]]) doszło do rozłamu w obozie kalwińskim na zbór większy i mniejszy ([[1565]]). Pojednanie z radykalnym dogmatycznie i społecznie stronnictwem braci polskich okazało się niemożliwe.

 

W efekcie powstała myśl: ''aby połączyć wszystkie stronnictwa w jedno wyznanie augsburskie, a przynajmniej podciągnąć je pod tę nazwę, aby tym sposobem ukryć rozmaitość odszczepieństw''<ref>Była to idea F. Commendone.</ref>. Dzieła tego miał dokonać synod w [[Gostyń|Gostyniu]] (1565), ale przyczynił się on jedynie do zwiększenia dystansu między braćmi polskimi, kalwinami i luteranami. Kością niezgody w obozie protestanckim była nade wszystko podstawa dogmatyczna, każdy bowiem z trzech odłamów protestantyzmu spodziewał się, że jego konfesja będzie przyjęta jako wspólne wyznanie wiary.