Religia asyryjska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz” za pomocą gadżetu CzyWiesz
m lit.
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|2}}
[[Plik:Asur-Stier.PNG|thumb|200px|Aszur na uskrzydlonym byku. Płaskorzeźba, Aszur, VIII–VII wiek p.n.e.]]
'''Religia asyryjska''' – system wierzeń mieszkańców [[Asyria|Asyrii]] i towarzyszący im kult w okresie istnienia tego państwa od drugiej połowy III tysiąclecia p.n.e. do pierwszej połowy I tysiąclecia p.n.e. Religia asyryjska ma wiele wspólnych cech z [[Religia babilońska|religią babilońską]], od podstawy systemu wierzeń do panteonu.
 
== Idea religijna ==
W państwie asyryjskim, podobnie jak i w innych państwach [[Starożytny Bliski Wschód|starożytnego Bliskiego Wschodu]], religia wyznaczała kierunki rozwoju życia politycznego, codziennego oraz duchowego. Religia asyryjska miała wspólne cechy z religią babilońską. Jej podstawy wywodziły się z [[Babilonia|BabiloniaBabilonii]]. Zapożyczone treści niemniej przechodziły twórcze przekształcenie. Także lokalny koloryt etniczny, warunki geograficzne i burzliwe dzieje państwa pozostawiły ślady swoich wpływów na asyryjski system wierzeń<ref name="Садаев§ 1">Д.Ч. Садаев, [http://annales.info/2riv/sadaev/23.htm ''История древней Ассирии''], Ч. 2, ''Культура древней Ассирии'', Гл. 3, ''Ассиро-вавилонская религия. Философия и этика'', [§ 1], ''Религиозные представления древних ассирийцев''.</ref>.
 
== Panteon ==
Linia 17:
 
== Kult ==
Oficjalne obrzędy, mitologia i teologia zostały niemal w całości zapożyczone z BabilonuBabilonii. Asyryjska warstwa kapłańska kładła szczególny nacisk na zachowanie porządku w ceremoniach religijnych. Obowiązek udziału w nich i przestrzeganiu zasad rytuałów miał także król, uważany za symbol dobrobytu w państwie. Z drugiej strony obowiązek ten był jednym ze sposobów wywierania przez kapłanów nacisku na władzę<ref name="Лурье">[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000016/st076.shtml ''Идеология и культура Ассирии''], w: ''Всемирная история. Энциклопедия в 10-ти т.'', red. И. Лурье, М. Полтавский.</ref>.
 
Mimo iż kapłani dążyli do ujednolicenia wierzeń i wypracowania jednej wersji teologicznej, lokalna wiara w dalszym ciągu była silna. Bóstwa o podobnych atrybutach i przymiotach niekiedy były łączone w jedno. Ponieważ proces ten nie zawsze doprowadzano do końca, w rezultacie powstawało bóstwo o sprzecznych ze sobą przymiotach. Wśród niższych warstw społecznych rozpowszechnione były nieznane Babilończykom mity i legendy, których korzenie sięgały mitologii [[Huryci|huryckiej]]<ref name="Лурье"/>.
Linia 30:
[[Plik:Sargon II palace in Dur-Sharrukin.png|thumb|200px|Rekonstrukcja [[Pałac w Dur-Szarrukin|zespołu pałacowo-świątynnego w Dur-Szarrukin]], VIII wiek p.n.e.]]
[[Plik:Assur temple Kar Tukulti.jpg|thumb|200px|Plan świątyni Aszura w Kar-Tukulti-Ninurta]]
Sakralne budownictwo asyryjskie zostało zapożyczone – za pośrednictwem Babilonii – od Sumeru i [[Imperium akadyjskie|Akadu]]. Od początku II tysiąclecia p.n.e. w Asyrii zaczęto wznosić [[ziggurat]]y. Badania archeologiczne wyjawiły częściowo zachowane zigguraty w miejscowościach Aszur, [[Dur-Szarrukin]], ArbeliArbela, [[Kakzu]], [[Kalchu]], [[Kar-Tukulti-Ninurta]], [[Tell Brak]] oraz [[Tell al-Rimah]]. Jeden (np. okręg sakralny Aszura w Kar-Tukulti-Ninurta) lub kilka ziguratów (np. zespół sakralny Anu i Adada w Aszur) z małą świątynią na wierzchołku i większą na dole z czasem zaczęto przekształcać w święte okręgi<ref>A. Mierzejewski, ''Sztuka starożytnego Wschodu'', T. 1, s. 216.</ref>.
 
W odróżnieniu od świątyń babilońskich dolne świątynie ziguratów również uważano za mieszkania bóstw tak, jak i świątynie górne<ref>A. Mierzejewski, ''Sztuka starożytnego Wschodu'', T. 1, s. 217.</ref>. Wewnętrzna architektura świątyń asyryjskich przypominała domy mieszkalne, gdzie statua bóstwa w otoczeniu posągów króla i dostojników ustawiona była na podwyższeniu w podłużnej [[Naos|celli]]. W okresie nowoasyryjskim, gdy władza świecka stała się niedostępna zwykłym ludziom, dostęp do mieszkania bóstwa został utrudniony poprzez zmiany w rozplanowaniu powstających w tym czasie świątyń, które zaczęły stanowić jeden z elementów kompleksu pałacowego. Niemniej istniały też wyjątki. Dla przykładu, świątynia [[Nabu]] w [[Dur-Szarrukin]] znajdowała się poza obrębem okręgu sakralnego<ref>A. Mierzejewski, ''Sztuka starożytnego Wschodu'', T. 1, s. 218.</ref>.