Noc Walpurgi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
może ją zaobserwować tylko osoba, do której należy cień z tego względu, że tylko pod kątem prostym widać cień (a zatem nikt inny nie może go zobaczyć), który jest rzutowany na chmury lub mgłę, znajdujące się poniżej obserwatora
Wipur (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
Linia 19:
 
== Góra Brocken ==
Góra [[Brocken]] – najwyższa w niemieckich [[Harz|Górach Harcu]] (1142 metry wysokości) – jest uważana w tradycji za niezwykłe miejsce, dlatego wiązano ją z sabatami. Jej nietypowość i magiczność polega też na tym, że w [[XVIII wiek]]uwieku zaobserwowano tu tak zwane [[widmo Brockenu]]. Polega ono na tym, że cień osoby stojącej na górze powiększa się, będąc nierzadko otoczonym barwnymi kręgami (gloria). Interesujące jest też zjawisko otaczania cienia głowy obserwatora pierścieniami dyfrakcyjnymi tworzącymi jakby [[aureola|aureolę]] -(podobno może ją zaobserwować tylko osoba, do której należy cień z tego względu, żeponieważ tylko pod kątem prostym widać cień (a zatem nikt inny nie może go zobaczyć), który jest rzutowany na chmury lub mgłę, znajdujące się poniżej obserwatora stojącego na górze). W tradycji ludowej takie zjawiska były uważane za magiczne.
 
Po kanonizowaniu św.świętej WalburgiWalpurgi noc z 30 kwietnia na 1 maja obwołano jej świętem, jednak nie była to data przypadkowa. W noc tę przypada bowiem jedno z najważniejszych świąt pogańskich, u [[Celtowie|Celtów]] kojarzone z [[Beli|Belem]] (stąd celtyckie święto [[Beltane]]), zaś w kulturach wschodniej Europy z odpowiadającymi Belowi bóstwami. W wigilię święta gaszono wszystkie ognie i ziemię pokrywał ''duchowy mrok'' - wracał czas [[duch (spirytyzm)|duchów]] i ciemnych sił. Z nadejściem pierwszego dnia lata (1 maja) krzesano ognie na nowo, co symbolizowało powrót królestwa Słońca.
 
== Tradycja i obrządki ==
[[Plik:Uppsala plate 1 from NF 30 (1920) - Student song at Slottsbacken on Walpurgis night.jpg|thumb|300px|Tłum, głównie szwedzkich studentów (białe czapki), świętujących Walpurgę pieśniami przed zamkiem w [[Uppsala|Uppsali]] – ''zdjęcie z około 1920 roku'']]
 
Przekaz o sabacie czarownic odbywającym się na Brocken jest jednak stosunkowo nowy. Podczas okresu polowań na czarownice (XV – XVIIXV–XVII wiek) informacja o górze Brocken pojawiała się bardzo rzadko w zeznaniach, nawet tych podczas najcięższych tortur. Analogicznie rzecz się miała z inną górą o podobnej opinii: [[Blocksberg]] w [[Schwarzwald|Schwartzwaldzie]]. Jej nazwa pojawiła się tylko raz – było to w 1653 roku w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], gdzie żebraczka zeznała, że diabeł porwał ją i drogą powietrzną zabrał na Blocksberg<ref name="eow">{{Cytuj książkę | nazwisko =Golden | imię =Richard M. | tytuł = Encyclopedia of Witchcraft. The Western Tradition | data = 2006 | wydawca = ABC-CLIO/Greenwood | miejsce = | isbn = 978-1-57607-243-1 | strony = 1178 }}</ref>. Według zeznań również czas odbywania się sabatów nie był związany z 1 maja; raczej miały one odbywać się cotygodniowo, głównie w czwartki.
 
Brocken, noc Walpurgi i sabat czarownic zostały po raz pierwszy połączone ze sobą w opublikowanej w 1668 roku książce [[Johannes Prätorius|Johannesa Prätoriusa]] ''Blockes-Berged Verrichtung''. Informacja ta została powtórzona przez [[Gottfried Vogt|Gottfrieda Vogta]] w ''De conventu sagarum ad sua sabbata'' z 1678, jednak do powszechnej świadomości trafiła dopiero dzięki ''[[Faust (dramat)|Faustowi]]'' [[Johann Wolfgang von Goethe|Johanna Wolfganga von Goethego]]<ref name="eow" />.
 
Tradycja ewoluowała -: w Niemczech kojarzono noc Walpurgi właśnie z czarownicami, które zbierały się na Hexenplatz (Plac Czarownic), by wyruszać stamtąd na miotłach na orgie urządzane na szczycie [[Brocken]]. Tradycja nakazywała zatem rozpalanie wielkich ognisk, zwłaszcza na wierzchołkach wzniesień, by odstraszać czarownice i duchy. Takie obrządki miały miejsce w wielu miejscach Europy, między innymi w [[Szkocja|Szkocji]], [[Irlandia|Irlandii]], [[Walia|Walii]], [[Szwecja|Szwecji]], [[Czechy|Czechach]], na [[Morawy|Morawach]], w [[Saksonia|Saksonii]], [[Tyrol (region)|Tyrolu]], a także na [[Śląsk]]uŚląsku, Kaszubach i Mazurach<ref>"Data ta jest charakterystyczna głównie dla Kaszub, Śląska i Warmii (str. 402). Sabaty pierwszomajowe w święto Walpurgii mają lokalizację wyraźnie północną – Kaszuby, Warmia – i południowo-zachodnią - Śląsk. (str. 406)" [w:] Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 1997. str. 402–406</ref><ref>"Są te zabawy nocne na pamiątkę schadzek czarownic i czarowników na sławnym Brokanie podobnie, jak u nas na Łysej Górze" [w:] Pamiętnik słowiański, PAN. 1952 t.4. str. 335</ref>.
 
Na festynach nago (najprawdopodobniej dla bezpieczeństwa) skakano przez ognie (najczęściej z drewna dębowego), prowadzono bydło między dwoma ogniskami (to miało uchronić je przed chorobami). Symbolem święta był słup majowy (kształt falliczny symbolizował boga, zaś wianek na górze - boginię), przystrojony wstążkami – białe i czerwone barwy oznaczały przejście ze stanu dziewictwa w kobiecość (Bogini-Matka). Innym obyczajem była "naprawa„naprawa granic" –granic”, czyli obchodzenie gospodarstw połączone z naprawą ogrodzeń, oraz czyszczenie kominków i palenisk w przeddzień święta, aby móc w porządku przyjąć ogień rozpalany następnego dnia. Wierzono, że w tę jedyną noc, pozaoprócz [[upiór|upioramiupiorów]], można było też spotkać [[Krasnoludek|skrzaty]], [[chochlik]]i, [[gnom]]y i [[rusałka|rusałki]], a jeśli ktoś spotkał takie stworzenie, to miał szansę otrzymać od niego dar nadzwyczajnej mądrości albo odwagi.
 
Rodzaje obrzędów i wierzeń zależały od miejsca, w którym obchodzono święto (na np.przykład tradycja wyboru najpiękniejszej dziewczyny na ''Majową Królową'' nie występowała w każdym regionie).
 
W czasach chrześcijańskich łączono wpływy starej wiary z nową religią – na domach rysowano kredą [[krzyż]]ekrzyże, na podłodze układano skrzyżowane miotły. Przez miasta przeciągały procesje mieszkańców, starając się robić możliwie dużo hałasu, co miało odstraszać złe duchy.
 
== Inne nazwy ==
Inne nazwy nocy Walpurgi, z jakimi można się spotkać, to ''Sabat [[Beltane]]'', ''Dzień Majowy'', ''Cethsamhain'' (w opozycji do [[Samhain]] -, drugiego święta Celtów, które dzieliło wraz z [[Beltane]] rok na dwie połowy);, ''[[Vappu]]'' (po fińsku).
 
== Zobacz też ==
{{commonscat|Walpurgis Night}}
 
* [[Brocken]]
* [[bogowie nordyccy]]
* [[Walburga (święta)|św. Walburga]]
{{Przypisy}}