Demos: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
w
drobne techniczne i WP:SK
Linia 1:
{{inne znaczenia|jednostki podziału administracyjnego i pojęć ''demos'' z okresu Grecji klasycznej|[[lud|''demos'' w teorii polityki]]}}
{{Wikisłownik|dimosdemos}}
'''Dimos, demos''' ''([[język nowogrecki|gr.]] δήμος – dimos)'' – jednostka podziału administracyjnego w [[Grecja|Grecji]] i odpowiadająca polskiemu pojęciu [[gmina|gminy]] lub dzielnicy miasta. W starożytności słowo to posiadało więcej znaczeń.
 
== Dimosy w Republice Grecji ==
Istnieją dimosy miejskie i dimosy wiejskie. Miejskie dimosy urzędowo nazywane są w Grecji "miastem"„miastem” ''(πόλη – poli, a dawniej: πόλις – polis)''. W aspekcie urbanistycznym, w dużych ośrodkach, dimosy odpowiadają polskiemu pojęciu dzielnic miasta. Dimosy wiejskie dzielą się terytorialnie na ''dimotiko diamerisma (l.mn.: dimotika diamerismata)'', odpowiadające poszczególnym wsiom lub małym osadom. Dimosem zarządza ''dimarchos'' (burmistrz), wybierany w powszechnych wyborach [[samorząd]]owych. Od 1 stycznia 2011, Grecja liczy 325 dimosów<ref>[http://diktyon.wordpress.com/2010/05/14/%CF%83%CE%B5-325-%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B4%CE%AE%CE%BC%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B2/ greckie informacje prasowe] .</ref>. Gdy do 31 grudnia 2010 było ich 1034.
 
== Starożytne znaczenia słowa "demos"„demos” ==
* Podstawowa jednostka terytorialna, [[gmina]], polskie określenie: [[dem]] ''([[język starogrecki]]: δῆμος – demos)''.
* Społeczność wolnych obywateli, dorosłych mężczyzn, stałych mieszkańców zamieszkujących dem, lub wywodzących się zeń, prawidłowo wywiązujących się z obowiązków wobec społeczeństwa, przez co ujętych w spisach obywateli jako ''demotes'' i posiadających polityczne prawo głosu. Obywatelstwo demu mogło zostać odebrane, jako kara za niegodną postawę etyczną. Według niektórych ocen, w starożytnych Atenach okresu [[Perykles]]a, ''demotes'' stanowili 40 tysięcy, spośród około 120 tysięcy ogółu ludności<ref name="wipszycka1">"Możemy„Możemy przyjąć, że w przededniu wojny peloponeskiej prawa obywatelskie posiadało niewiele więcej niż 40 000 mężczyzn (...)" w {{cytuj książkę|nazwisko=Bravo|imię=Benedetto|autor=Benedetto Bravo|tytuł=Historia starożytnych Greków|wydawca=Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego|miejsce=Warszawa|data=2009|strony=443|isbn=978-83-235-0412-2|nazwisko2=Wipszycka|imię2=Ewa|nazwisko3=Węcowski|imię3=Marek|nazwisko4=Wolicki|imię4=Aleksander|tom=II|tytuł tomu=Okres klasyczny}}, natomiast ogólną liczbę mieszkańców miasta szacowano na 120 tysięcy (w tym kobiety, starcy i dzieci) .</ref>.
* W okresie Grecji klasycznej rozwinięto też pojęcie abstrakcyjne ''demosu'', rozumianego jako lud – źródło praw i władzy<ref>[http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/search.html?lq=%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%82&dq= Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής] – słownik podstawowych pojęć języka starogreckiego {{lang|el}}.</ref> – jednak ograniczano je do ogółu pełnoprawnych obywateli, ujętych w spisach stałych mieszkańców gmin.
 
Pojęciom ''demosu'' oraz władzy (''kratos''), zawdzięczamy określenie ''[[demokracja]]''.