Instytut Badań Naukowych nad Związkiem Radzieckim: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
nowe
(Brak różnic)

Wersja z 08:33, 29 gru 2014

Instytut Badań Naukowych nad Związkiem Radzieckim (niem. Institut zur wissenschaftlichen Erforschung der Sowjetunion), zwany też Instytutem Wannsee – niemiecka sowietologiczna instytucja naukowo-badawcza w okresie III Rzeszy

Instytut został utworzony w 1936 r. pod patronatem Sicherheitsdienst (SD). Mieścił się w willi zmarłego przemysłowca Franza Oppenheima przy ulicy Großen Wannsee w Berlinie. Stąd nieoficjalnie był nazywany Instytutem Wannsee. Na pocz. 1937 r. Instytut otrzymał zbiór specjalistycznych publikacji i prac naukowych skonfiskowanych przez Gestapo w bibliotece uniwersytetu we Wrocławiu. Na jego czele stanął emigrant gruziński Michael Achmeteli, wykładający we wrocławskim Instytucie Europy Wschodniej. Naukowo Instytut Wannsee był podporządkowany uniwersytetowi w Berlinie, skąd rekrutowała się znaczna część jego pracowników. Wśród nich byli też Niemcy bałtyccy i biali emigranci rosyjscy. SD finansowało Instytut z pieniędzy odebranych Żydom. Instytut przygotowywał comiesięczne raporty dotyczące sytuacji w ZSRR, które były przedstawiane Reichsführerowi SS Heinrichowi Himmlerowi. Od 1938 r. funkcję zastępcy M. Achmeteli pełnił Hermann Greife, kierujący od 1934 r. Instytutem Naukowym Rosji. W 1940 r. Instytut Wannsee podporządkowano wywiadowi zagranicznemu, czyli Departamentowi VI Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA). W parku obok willi zostały zainstalowane anteny, które odbierały sowieckie transmisje radiowe. Po ataku wojsk niemieckich na ZSRR 22 czerwca 1941 r., część pracowników naukowych Instytutu zostało przydzielonych do SD Einsatzgruppen, operujących na podbijanych terenach. Działania Instytutu tworzyły naukowy fundament działań niemieckich na okupowanych ziemiach Związku Radzieckiego. Przejawiały się one głównie w publikowaniu prac i broszur dotyczących różnych aspektów życia w ZSRR. Tworzyli je również naukowcy pochodzący z ZSRR, którzy podjęli kolaborację z Niemcami, jak Nikołaj N. Poppe. W wyniku coraz silniejszych bombardowań Berlina przez lotnictwo alianckie Instytut został przeniesiony we wrześniu 1943 r. do Zamku Plankenwarth koło Grazu. Ewakuacja trwała kilka miesięcy, tak że zaczął on w pełni funkcjonować dopiero na pocz. 1944 r. Nowym dyrektorem Instytutu mianowano prof. Hansa Kocha.W dotychczasowej lokalizacji utworzono komórkę organizacyjną Instytutu poświęconą „pracy na Wschodzie” (Ostarbeit). Działania Instytutu skupiły się przede wszystkim na prowadzonych pod patronatem Unternehmen Zeppelin szkoleniach sabotażowo-dywersyjnych i wywiadowczych dla agentów rekrutujących się spośród obywateli ZSRR, którzy byli następnie przerzucani za linię frontu. Po zakończeniu wojny materiały i dokumentacja Instytutu została przekazana Organizacji Gehlena.

Linki zewnętrzne

Historia Instytutu Wansee (jęz. niemiecki)

Bibliografia

Jefferson Adams, Historical dictionary of German intelligence, 2009