Polityka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
szablon |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia}}
'''Polityka''' (z [[język grecki|gr.]] ''poly'': mnogość, różnorodność; ''[[polis]]'' - [[miasto-państwo]]) – pojęcie właściwe [[nauki społeczne|naukom społecznym]], rozumiane na wiele sposobów.
U [[Arystoteles]]a jest rozumiana jako rodzaj sztuki rządzenia państwem, której celem jest ''dobro wspólne''. W starożytności i średniowieczu dominowała idealizacja polityki i polityków oraz wywodzenie jej źródeł z praw natury bądź woli sił nadprzyrodzonych, służąca uzasadnianiu nierównoprawnych podziałów na uprzywilejowanych rządzących i podporządkowanych ich interesom poddanych.
Zapoczątkowane w czasach nowożytnych procesy demokratyzacji sprzyjały obiektywizacji poglądów na [[wikt:geneza|genezę]] i społeczną rolę polityki i polityków. Wyrazem tego współczesna [[definicja]] zakładająca, że ''polityka to uzgadnianie zachowań współzależnych społeczeństw o sprzecznych interesach''. Jej szersza wykładnia wyjaśnia, iż ''polityka to działalność polegająca na przezwyciężaniu sprzeczności interesów i uzgadnianiu zachowań współzależnych grup społecznych i wewnątrz nich za pomocą [[perswazja|perswazji]], [[wikt:manipulacja|manipulacji]], [[wikt:przymus|przymusu]] i [[przemoc]]y, [[kontestacja|kontestacji]], [[negocjacje|negocjacji]] i [[kompromis]]ów, służąca kształtowaniu i ochronie ładu społecznego korzystnego dla tych grup stosownie do siły ich ekonomicznej pozycji i politycznych wpływów. Realia dziejów ludzkości i współczesności dowodzą, że polityki korzystnej dla wszystkich po równo zazwyczaj nie ma''<ref>
[[Mariusz Gulczyński]]: ''Nauka o polityce'', Wydawnictwo Druktur, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60197-49-3</ref>.
Podobnie definiuje politykę Stephen D. Tansey konstatując, że polityka ''obejmuje szeroki wachlarz sytuacji, w których ludzie kierujący się odmiennymi interesami działają wspólnie dla osiągnięcia celów, które ich łączą, i konkurują ze sobą, gdy cele są sprzeczne.'' I z tych pozycji zakłada, że ''warto raczej krytycznie odnieść się do standardowych akademickich definicji polityki i władzy''<ref>
Za podstawę nowożytnych definicji polityki uchodzą teorie [[Max Weber|Maksa Webera]], twierdzącego, że polityka to ''dążenie do udziału we [[władza|władzy]] lub do wywierania wpływu na podział władzy, czy to między [[państwo|państwami]], czy też w obrębie państwa, między grupami ludzi, jakie to państwo tworzą''<ref>[[Max Weber]]: ''Polityka jako zawód i powołanie'', Kraków 1998</ref>. I uściślającego wcześniejsze definicje konstatacją, iż istotną właściwością polityki jest "odwoływanie się do przemocy", bo w sferze [[stosunki polityczne|stosunków politycznych]] "groźba przemocy i, ewentualnie, jej zastosowanie jest jednak swoistym środkiem, a zawsze ''ultima ratio'', gdy inne środki zawiodą"<ref>Max Weber: ''Gospodarka i społeczeństwo'', Warszawa 2002</ref>. Definicja ta jest o tyle uniwersalna, że akcentuje dwa wymiary polityki: wewnętrzny (wewnątrzpaństwowy) i zewnętrzny (międzypaństwowy). Ze względu na upływ czasu od powstania tej definicji (1. połowa XX wieku), dziś należałoby ją uzupełnić o stosunki [[państwo narodowe|państw narodowych]] z [[organizacja międzynarodowa|organizacjami międzynarodowymi]] oraz o stosunki między tymi organizacjami i w ich obrębie (zwłaszcza w kontekście [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]).
W amerykańskiej literaturze współcześnie popularne jest definiowanie polityki jako sztuki bycia wybieranym (zdobywania [[władza|władzy]]). Inne definicje zakładają, iż "Polityka" to stosunek między tym, co [[Rząd (prawo)|rząd]] próbuje robić, a tym, co się naprawdę dzieje<ref>według Michaela Roskina, Roberta Corda, Jamesa Medeirosa i Waltera Jonesa ''Political Science. An Introduction'' wyd. amerykańskie 1997, wyd. polskie pt. ''Wprowadzenie do nauk politycznych'', Poznań 2001.</ref>. Andrzej Jabłoński w ''Leksykonie politologii'' pod redakcją Andrzeja Antoszewskiego i Ryszarda Herbuta [wyd. V, Wrocław 1999] ukazuje pięć ujęć polityki;
Linia 21:
== Zobacz też ==
{{Portal|Polityka}}
* [[politologia]]
* [[polityka żywnościowa]]
| |||