Karl Gölsdorf: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:CHECK - eliminacja błędu #89 (brak spacji po przecinku w DEFAULTSORT) |
+ rozbudowa na podst. przypisów w Tygodniu technicznym |
||
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Karl Gölsdorf
'''Karl Gölsdorf''' (ur. 8 czerwca 1861 w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. 18 marca 1916) – [[austria]]cki inżynier, projektant lokomotyw i silników.▼
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika = Karl Gölsdorf sw.jpg
|opis grafiki = Karl Gölsdorf
|podpis =
|data urodzenia = 8 czerwca 1861
|miejsce urodzenia = [[Wiedeń]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = 18 marca 1916
|miejsce śmierci = [[Wolfsbergkogel]] koło [[Semmering]]
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
|zawód = inżynier, konstruktor lokomotyw
|odznaczenia =
|commons = Category:Karl Gölsdorf
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
[[PLik:Kkstb10804.jpg|right|thumb|240px|Lokomotywa KkStB 108.04, ok. 1903–1905]]
▲'''Karl Gölsdorf''' (ur. [[8 czerwca]] [[1861]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[18 marca]] [[1916]] w [[Wolfsbergkogel]] koło [[Semmering]]) – [[austria]]cki inżynier, projektant lokomotyw i silników. Twórca wielu austriackich parowozów m.in. [[Tw11]], [[Ol12]] i [[Tw12]].
== Biografia ==
Karl Gölsdorf urodził się 8 czerwca 1861 w [[Wiedeń|Wiedniu]] jako syn [[Louis Adolf Gölsdorf|Louisa Adolfa Gölsdorfa]] (1837–1911) – inżyniera i konstruktora lokomotyw{{r|NDB}}.
Ukończył [[Uniwersytet Techniczny w Wiedniu]], po czym pracował w fabryce maszyn Kolei Państwowych (1884–1891){{r|NDB}}. W 1891 roku został urzędnikiem kolejowym. Od 1896 roku aż do śmierci pracował w ministerstwie kolei żelaznych, kolejno jako nadradca budowlany (niem. ''Oberbaurat'') (1906), radca ministerialny (nim. ''Ministerialrat'') (1909) i kierownik sekcji (niem. ''Sektionschef''){{r|NDB}}. Kiedy Gölsdorf zostawał urzędnikiem koleje miały wiele lokomotyw, jednak o niewielkiej mocy. Gölsdorf zaprojektował 46 serii, przy czym niektóre z nich stanowiły kolejne przełomy w rozwoju [[Inżynieria mechaniczna|inżynierii mechanicznej]]{{r|NDB}}. Jego pierwszym osiągnięciem było zbudowanie nowych urządzeń doprowadzających parę dla lokomotyw wykorzystujących [[Maszyna parowa potrójnego rozprężania|maszynę parową potrójnego rozprężania]]{{r|NDB}}. W 1895 roku Gölsdorf zbudował szybką lokomotywę rozwijającą prędkość maksymalną 110 km na godzinę{{r|NDB}}. Na podstawie prac inżyniera-konstruktora z fabryki Kraussa w Monachium – [[Richard von Helmholtz|Richarda von Helmholtza]] skonstruował przesuwną oś wiązaną tzw. oś Gölsdorfa{{r|NDB}}{{r|OEBL17}}. Rozwiązanie to stało się szybko standardem w konstrukcji lokomotyw. Gölsdorf był twórcą wielu austriackich parowozów m.in. [[Tw11]], [[Ol12]] i [[Tw12]]. W 1910 roku [[Uniwersytet Leibniza w Hanowerze|Uniwersytet Techniczny w Hanowerze]] nadał Gölsdorfowi tytuł [[Doctor honoris causa|doktora honoris causa]]{{r|NDB}}.
Gölsdorf zmarł 28 listopada 1911 w [[Wolfsbergkogel]] koło [[Semmering]]{{r|NDB}}.
== Publikacje ==
Wybór za [[Neue Deutsche Biographie]]{{r|NDB}}:
* ''Lokomotivbau'' w ''Geschichte der Eisenbahnen der Österreicher-Ungarischer Monarchie II, 1898, s. 423–490
* ''Lokomotiv- und Wagenbau'' w ''Geschichte der Eisenbahnen der Österreicher-Ungarischer Monarchie VI'', 1908, s. 285–348
* ''Mitarbeiter: Die Eisenbahntechnik der Gegenwart'', v. A. Blum, A. v. Borries, G. Barckhausen, 1897
{{Przypisy|
* <ref name="NDB">{{Cytuj książkę | tytuł = Neue Deutsche Biographie – wydanie on-line | data = 1959 | strony = 517 | tom = 4 | rozdział = Gölsdorf, Karl | imię r = Paul| nazwisko r = Mechtler | data dostępu = 2015-01-17 | url = http://www.deutsche-biographie.de/ppn122235886.html | język = de}}</ref>
* <ref name="OEBL17">{{Cytuj książkę | tytuł = ÖBL 1815–1950 – wydanie on-line | wydawca = Österreichisches Biographisches Lexikon und biographische Dokumentation | data = 1957 | strony = 16 | tom = 2 | rozdział = Gölsdorf, Karl (1861-1916), Lokomotivkonstrukteur und Verwaltungsbeamter| data dostępu = 2015-01-17 | url = http://www.biographien.ac.at/oebl/oebl_G/Goelsdorf_Karl_1861_1916.xml?frames=yes| język = de}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
Linia 13 ⟶ 49:
{{DEFAULTSORT:Golsdorf, Karl}}
[[Kategoria:Ludzie związani z Wiedniem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z kolejnictwem]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1861]]
[[Kategoria:Zmarli w 1916]]
| |||