Impact factor: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m W naukach ekonomicznych właściwie cały poważny obieg naukowy odbywa się po angielsku, więc twierdzenie, że większość jest w innych językach jest absurdalne.
drobne redakcyjne
Linia 6:
Zazwyczaj jest tak, że jeśli dana publikacja wnosi coś istotnego do nauki, to jest też często cytowana przez autorów innych publikacji. Stąd liczba cytowań danej publikacji jest dobrą miarą jej wartości. Rozciągając ten tok rozumowania na czasopisma, można logicznie uznać, że średnia liczba cytowań wszystkich artykułów, które się w danym czasopiśmie ukazały, jest dobrą miarą prestiżu i siły oddziaływania tego czasopisma.
 
Na tej właśnie zasadzie jest oparty wskaźnik ''impact factor''. Wskaźnik ten jest tworzony w oparciu o indeks cytowań publikacji naukowych tworzony na bieżąco przez [[Institute for Scientific Information|Instytut Filadelfijski]]. Indeks ten jest tworzony poprzez gromadzenie wszystkich cytowań, wszystkich publikacji, które ukazały się w wybranych przez Instytut Filadelfijski czasopismach naukowych. Indeks ten nie obejmuje wszystkich czasopism tego rodzaju wydawanych na całym świecie, gdyż tworzenie takiego indeksu byłoby zadaniem niewykonalnym technicznie. Indeksowane przez Instytut Filadelfijski czasopisma są wybierane na podstawie tzw. [[Prawo Bradforda|Prawa Bradforda]], które głosi, że w każdej dziedzinie naukowej istnieje pewna, niezbyt liczna grupa czasopism (rzędu od 5 do 30), w których ukazuje się 99% wszystkich naprawdę istotnych dla danej dziedziny publikacji, a pozostałe czasopisma można uznać za całkowicie drugorzędne. Lista czasopism indeksowanych przez Instytut Filadelfijski obejmuje ok. 8400 pozycji i liczba ta nie zmienia się zbytnio od ok. 10 lat. Co roku pewna część czasopism jest z tej listy usuwana (gdy IF dla danego czasopisma spada poniżej 0.,1), a inne są w to miejsce przyjmowane.
 
IF jest ustalane wg wzoru:
Linia 16:
: '''C''' – liczba cytowalnych publikacji (zwykle nie są brane pod uwagę takie publikacje jak np. listy do redakcji), które ukazały się w danym czasopiśmie w ciągu ostatnich dwóch lat.
 
Jeśli np.: chcemy obliczyć IF dla czasopisma X w roku 2002, to zliczamy wszystkie cytowania, które nastąpiły w roku 2002 wszystkich publikacji tego czasopisma z lat 2000-2001, a następnie dzielimy liczbę tych cytowań przez liczbę publikacji analizowanego czasopisma, które ukazały się w nim w latach 2000-2001. Inaczej można powiedzieć, że jeśli dla czasopisma X IF w roku 2002 wynosił np. 5 – to znaczy, że każda publikacja, która ukazała się w tym czasopiśmie w latach 2000-2001, była w roku 2002 średnio 5 razy cytowana przez autorów innych publikacji z listy Instytutu Filadelfijskiego.
 
Lista IF z danego roku wszystkich czasopism uwzględnianych przez Instytut Filadelfijski jest publikowana w Journal Citation Reports wydawanym przez ten Instytut. W wydawnictwie tym, oprócz listy IF, są też publikowane wykresy dynamiki zmian IF, a także listy innych wskaźników (np.: Imediacy factor – wskaźnik aktualności), które nie mają jednak aż tak dużego znaczenia jak IF.
 
Wartość tego wskaźnika waha się od 162 (dla najbardziej prestiżowego czasopisma - Ca Cancer J Clin), przez 54-41 (5 czasopism, w tym [[Nature]]), czy 39-30 (14 czasopism, takich jak [[Lancet]] czy [[Science]]) do 0.,011.
 
== Znaczenie wskaźnika ''Impact factor'' ==
Linia 35:
* Jest on zanadto tymczasowy, gdyż obejmuje cytowania tylko z ostatnich dwóch lat. Często zdarza się, że bardzo interesujący artykuł z „niemodnej” dziedziny jest przez okres dwóch lat niedostrzeżony przez innych badaczy, bo np. bardzo wyprzedza swoją epokę. Gdy jednak nadejdzie jego czas, jest on później masowo cytowany – czego IF już nie obejmie. Los taki spotyka wiele najbardziej wartościowych publikacji, w których znajdują się przełomowe odkrycia.
* IF zmusza czasopisma do ślepego podążania za modą. Czasopisma naukowe są przedsięwzięciami komercyjnymi. Jeśli ich IF spada, to spada też ich sprzedaż. Stąd czasopisma starają się za wszelką cenę utrzymywać wzrostową tendencję swojego IF. Z tego punktu widzenia opłaca im się publikować rzeczy, które dobrze wpisują się w aktualne trendy i nie publikować rzeczy, które podejmują aktualnie niepopularne lub całkowicie nowe – dotąd nieznane zagadnienia, gdyż jest duże ryzyko, że nie będą one dostrzeżone i cytowane w najbliższym czasie.
* IF jest tworzony przez instytucję, która sama jest nastawiona na przynoszenie dochodu i ma ona w pewnym sensie "władzę" kreowania trendów w nauce, choćby poprzez arbitralne decyzje dopisywania lub wykreślania czasopism ze swojej listy. Istnieje więc ryzyko, że trendy te są kreowane w taki sposób, aby obracało się to na korzyść samego Instytutu – na zasadzie samospełniających się proroctw.
* Bardzo często podnoszony jest argument, że IF preferuje badania, które są modne w [[Stany Zjednoczone|USA]]. IstotnieFaktycznie ponad 50% czasopism na liście Instytutu Filadelfijskiego jest wydawana w USA, zaś ponad 80% czasopism na tej liście to czasopisma anglojęzyczne. Argument ten jest szczególnie istotny w naukach społecznych, których większa część odbywa się w innych obszarach językowych.
 
''Impact Factor'' stanowi obecnie temat wielu dyskusji wydawców i pracowników nauki. Jego zasadnicze ograniczenie do czasopism wydawanych w języku angielskim powoduje, że wiele czasopism o wysokim poziomie merytorycznym nie jest ujmowane w IF. Konferencja nt. jakości wydawnictw medycznych w [[Bombaj]]u (wrzesień 2004), oraz ''International Peer Review Congress on Biomedical Journals'' (wrzesień 2005, [[Chicago]], [[Illinois]], USA) byłostało forumsię doforum szerokiej i bardzo emocjonującej dyskusji na temat IF. Jego niedoskonałości dotykają przede wszystkim krajów mniej rozwiniętych, które z jednej strony mają być obiektem wsparcia wymiany informacji naukowej, a z drugiej ograniczane są przez konkretne interesy amerykańskiego lobby naukowego. Faktem niezaprzeczalnym jest bowiem, że czasopisma nieanglojęzyczne stanowią zbyt mały odsetek w bazie danych Instytutu Filadelfijskiego. W 2008 r. [[Europejskie Stowarzyszenie Redaktorów Naukowych]] wydało specjalne oświadczenie dotyczące niewłaściwego wykorzystywania IF (patrz link w stopce artykułu).
 
Potencjalną konkurencją dla IF mają być wskaźniki tworzone na podstawie bazy [[Scopus]], prowadzonej przez wydawnictwo [[Elsevier]].