Humanizm renesansowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dexbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Removing Link FA template
m poprawa typografii, przeniesienie refów na koniec, WP:SK
Linia 1:
{{Inne znaczenia|ruchu okresu odrodzenia|[[humanizm]] w innych epokach}}
[[Plik:Cappella del miracolo, cosimo rosselli, miracolo del calice, dettaglio 04.jpg|thumb|220px|[[Giovanni Pico della Mirandola|Pico della Mirandola]] (pośrodku), [[Marsilio Ficino]] (po lewej) i [[Angelo Poliziano]]]]
'''Humanizm renesansowy''' - ruch [[filozofia renesansu|filozoficzny]], [[kultura]]lny i [[moralność|moralny]] powstały w [[XV wiek]]u we [[Włochy|Włoszech]], a zarysowujący się już w [[XIV wiek]]u i wielu aspektach kultury [[średniowiecze|średniowiecznej]], zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był głównym prądem intelektualnym epoki [[renesans]]u. Choć z humanizmu renesansowego wywodzi się wiele współczesnych postaw [[światopogląd]]owych, nie należy go utożsamiać z [[humanitaryzm]]em, ani współczesnymi postaciami [[humanizm]]u, takimi jak obecne w [[Egzystencjalizm (filozofia)|egzystencjalizmie]] i [[personalizm]]ie.
 
== Geneza nazwy ==
Termin ''humanizm'' powstał w [[XIX wiek]]u, kiedy niemiecki uczony Friedrich Immanuel Niethammer użył go jako określenia wykształcenia literackiego opartego na znajomości [[łacina|łaciny]] i [[Język grecki|greki]] oraz literatury powstałej w tych językach, a także humanizmu włoskiego<ref> {{cytuj książkę r|nazwisko=Borowski |imię=Andrzej |tytuł=Renesans |miejsce=Warszawa |rok=1992 |strony=71Borowski1992-s71-73}}</ref><ref> {{cytuj książkę |nazwisko=Korolko |imię=Mirosław |tytuł=Słownik kultury śródziemnomorskiej w Polsce |miejsce=Warszawa |rok=2004 |rozdział=humanizmKorolko2004}}</ref>.
 
== Humanizm renesansowy ==
Humanizm epoki odrodzenia swoim [[antropocentryzm]]em przeciwstawiał się niektórym tendencjom [[filozofia średniowieczna|średniowiecza]] (szczególnie [[teocentryzm]]owi), w związku z czym nawiązywał do idei [[starożytność|starożytności]]. Naczelne hasło humanizmu zaczerpnięte zostało z rzymskiego utworu komediopisarza [[Terencjusz]]a [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]] pt. ''Sam siebie karząc'' (''Samoudręczyciel''). Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: ''Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce'' ([[łacina|łac.]] ''homo sum et nihil humani a me alienum esse puto.''). Popularne jest też stwierdzenie [[Protagoras]]a ''[[Człowiek jest miarą wszechrzeczy]]'' jak i zawarte w słynnej "Mowie„Mowie o godności człowieka"człowieka” Giovanniego Pico della Mirandoli słowa: "Człowiek„Człowiek jest kowalem swojego losu"losu” (łac. Homo fortunae suae ipse faber).
 
Samo pojęcie humanizmu używane jest dopiero od [[Historia nowożytna|nowożytności]], wywodzi się jednak z [[rzym]]skiego pojęcia ''cultus atque humanitas'' analizowanego przez [[Cyceron]]a, który stał się patronem duchowym humanistów.
Linia 13:
Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, [[Godność człowieka|godności]] człowieka, jego [[wolność|wolności]], propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia oraz rozwoju.
 
{{== Przypisy}} ==
{{Przypisy-lista|
<ref name="Borowski1992-s71-73">{{cytuj książkę | nazwisko = Borowski | imię = Andrzej | tytuł = Renesans | miejsce = Warszawa | rok = 1992 | strony = 71–73}}</ref>
<ref name="Korolko2004">{{cytuj książkę | nazwisko = Korolko | imię = Mirosław | tytuł = Słownik kultury śródziemnomorskiej w Polsce | miejsce = Warszawa | rok = 2004 | rozdział = humanizm}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Filozofia renesansu]]