Telewizor: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ku |
m Wycofano edycje użytkownika 80.51.120.2 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 81.210.51.66. |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|odbiornika telewizyjnego|[[telewizor (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
[[Plik:LG전자, 세계최대 풀LED 72인치 ‘시네마 3D 스마트 TV’ 출시.jpg|thumb|nowoczesny telewizor ]]
[[Plik:IFA 2010 Internationale Funkausstellung Berlin 138.JPG|thumb|TV o przekątnej 152" – IFA, 2010]]
'''Telewizor''', '''odbiornik telewizyjny''' ([[skrót]]: '''TV''' – [[język angielski|ang.]] '''t'''ele'''v'''ision, od [[greka|gr.]] ''tele'' - daleko oraz [[łacina|łac.]] ''visio'' - obraz widziany) — urządzenie elektroniczne przeznaczone do zdalnego odbioru ruchomego obrazu, który jest nadawany przez [[telewizja|telewizję]] i składa się z wyświetlanych jeden po drugim nieruchomych obrazów, z częstotliwością 25 lub 30 obrazów na sekundę lub inną. Pojedynczy obraz (nazywany też "klatką" – dla częstotliwości 25 wynosi 50, natomiast dla 30 wynosi 60 klatek) podzielony jest z kolei na linie poziome i pionowe. Typowe wartości linii to 1080, 720, 625 lub 525 linii.
== Transmisja obrazu ==
Obraz jest transmitowany w postaci analogowej linia po linii – element analizujący przesuwa się po obrazie wzdłuż linii, a wartość sygnału w danej chwili odpowiada jasności tego punktu w tej samej chwili. W typowych warunkach [[Fale radiowe|pasmo]] sygnału telewizyjnego wynosi 6.5 lub 5.5 [[herc|MHz]], co daje około 800 rozróżnialnych punktów w linii. W celu uniknięcia silnego migotania obraz dzieli się na dwa półobrazy (pierwszy ma tylko linie parzyste a drugi tylko nieparzyste), nadawane jeden za drugim.
W skład pełnego [[zespolony sygnał telewizyjny|sygnału telewizyjnego]] oprócz informacji o jasności ([[luminancja|luminancji]]) wchodzi też informacja o kolorze ([[chrominancja]]), sygnały synchronizujące (wyznaczające początek nowej linii i nowego obrazu) oraz dźwięk.
== Systemy kodowania koloru ==
[[Plik:RGB pixels.jpg|thumb|Zbliżenie [[Piksel]]i [[RGB]]<br>(czerwony-zielony-niebieski) w [[Wyświetlacz ciekłokrystaliczny|LCD]] TV:<br>''po prawej'' – pomarańczowy i niebieski,<br>''po lewej'' – większe zbliżenie]]
Ponieważ początki telewizji były wyłącznie monochromatyczne (czarno-białe) to wprowadzenie do telewizji koloru wymusiło stworzenie systemu kodowania koloru w sygnale telewizyjnym. W efekcie powstały trzy systemy: [[PAL]], [[SECAM]] i [[NTSC]], różniące się parametrami i uzyskiwaną jakością. Ze względu na miejsce opracowania systemów kodowania koloru system NTSC ([[Ameryka Północna]] i zachodnia część Ameryki Południowej) jest używany tam, gdzie telewizja używa 30 obrazów na sekundę i 525 linii, a systemy PAL i SECAM ([[Europa]]) tam, gdzie sygnał ma 25 obrazów na sekundę i 625 linii, choć systemy kodowania koloru nie są połączone ze standardem telewizyjnym "na sztywno" (standard telewizyjny opisuje częstotliwości obrazów i linii, pasmo wizji itp., a system kodowania koloru metodę dodania koloru do sygnału monochromatycznego).
W zastosowaniach specjalnych (np. telewizja przemysłowa, [[SSTV]]) mogą być wykorzystywane inne ilości linii, obrazów lub pasmo wizji niż w telewizji konsumenckiej.
Najczęstszym rozwiązaniem uzyskiwania różnych kolorów jest zastosowanie mieszania barw w systemie RGB (czerwony-zielony-niebieski). Obraz składa się z bardzo dużej liczby [[piksel]]i, których kolory mogą być niezależnie zmieniane. Każdy piksel składa się z trzech części świecących w kolorach: czerwonym, zielonym i niebieskim (zobacz zdjęcie obok). Odpowiednie sterowanie intensywnościami tych składowych ''podpikseli'' powoduje powstanie wypadkowego koloru całego piksela. Kolorowi białemu odpowiada maksymalna intensywność świecenia wszystkich trzech składowych, kolorowi czarnemu – wszystkie ''podpiksele'' wygaszone.
== Rodzaje telewizorów ==
[[Plik:IFA 2010 Internationale Funkausstellung Berlin 137.JPG|thumb|TV plazmowy z wysoką rozdzielczością [[4K|Digital cinema 4K DCI]] (4096 × 2160)]]
W telewizorach stosowane są następujące typy [[wyświetlacz]]y:
* [[CRT]] – tradycyjne, obraz wyświetlany jest za pomocą [[kineskop]]u. Charakteryzują się dużą obudową, dużą wagą i niskim poborem [[energia elektryczna|energii elektrycznej]], "miękkim" – wygładzonym obrazem. Emitują [[promieniowanie elektromagnetyczne]], które przy dłuższych okresach emisji (oglądania telewizji) może być szkodliwe dla zdrowia, zwłaszcza małych dzieci,
* [[Digital Light Processing|DLP]] – projekcyjne, często bardzo duże. Obraz wyświetlany jest na tylnej powierzchni półprzezroczystej szyby, na której z przodu ogląda się obraz,
* [[Wyświetlacz ciekłokrystaliczny|LCD]] – ciekłokrystaliczne, płaskie (zajmujące mało miejsca "w głąb"), lecz mające ograniczony rozmiar ekranu. W porównaniu z monitorami [[CRT]] są one "zdrowsze", gdyż nie emitują szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego. Jednakże mogą bardziej męczyć wzrok ze względu na większą ziarnistość obrazu{{Fakt|data=2010-12}}. W telewizorach LCD podświetlanie ekranu może być za pomocą diod [[dioda elektroluminescencyjna|LED]] dzięki którym osiągany jest większy kontrast obrazu,
* [[Wyświetlacz plazmowy|plazmowe]] – oparte na technologii plazmowej, wyglądające bardzo podobnie do [[Wyświetlacz ciekłokrystaliczny|LCD]] i tak jak one nie emitują szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego oraz bardziej przyjazne dla oczu. Charakteryzują się chwilowym większym poborem mocy, lecz za to z możliwością zbudowania większych ekranów, lepszym odwzorowaniem barw, szczególnie czerni (wyłączony piksel w przeciwieństwie do LCD nie emituje światła), krótszym czasem reakcji oraz szerszym kątem widzenia. Transportować należy je wyłącznie w pozycji pionowej (podobnie jak długie lustra lub długie okna), gdyż ze względu na duże gabaryty łatwo przy wstrząsach o naprężenia, które mogą spowodować nieodwracalne rozszczelnienia komórek czego konsekwencją może być zniszczenie telewizora,
* [[organiczna dioda elektroluminescencyjna|OLED]] – oparte na technologii organicznej, posiadają większą skalę barw i jasność oraz nie wymagają podświetlenia jak wyświetlacze LCD. Posiadają znacznie krótszy czas reakcji (rzędu 0,01 ms) oraz kontrast 1 000 000:1,
* [[Wyświetlacz laserowy]]
* [[FED (wyświetlacz)|FED (SED)]] - przyszłościowa technologia matryc w telewizorach i monitorach jeszcze nie upowszechniona, charakteryzuje się wysokim kontrastem statycznym oraz dynamicznym, wysoką jasnością, dobrym odwzorowaniem ciemnych odcieni, dużą szybkością reakcji oraz niskim poborem prądu.
== Istotne parametry telewizorów ==
[[Plik:Vector Video Standards2.svg|350px|thumb|Standardowe [[Rozdzielczość ekranu|rozdzielczości ekranowe]]]]
* proporcje boków ekranu (21:9, 16:9 i 4:3)
* [[Rozdzielczość ekranu|rozdzielczość]]
* kontrast statyczny
* jasność ([[luminancja]])
* poziom czerni
* ilość wyświetlanych kolorów (10, 12, 14, 16, 18 bitów dla 1 z 3 pixeli)
* równomierność podświetlenia matrycy np: WCG-CCFL, Direct LED
* czas odświeżania ekranu
* procesor obrazu
* odbiór programów [[PAL]], [[SECAM]], [[NTSC]]
* kąty widzenia (°)
* czas reakcji matrycy
* skaler wideo
* żywotność ekranu
* częstotliwość odświeżania obrazu (50 Hz, 100 Hz)
* częstotliwość dodawanych klatek (100 Hz, 200 Hz, 400 Hz, 600 Hz)
* system mocowania
* czujnik światła
* cyfrowy filtr grzebieniowy
== Funkcje w telewizorach ==
[[Plik:LG3Dtv1.jpg|thumb|Telewizor z funkcją [[Telewizja 3D|3D]], do którego wymagane są okulary]]
* [[Teletekst|Teletext]] – sygnał cyfrowy (dołączany do emisji telewizyjnej) zawierający dane, które współczesne odbiorniki telewizyjne interpretują jako tekst. W teletekście nadawcy telewizyjni zamieszczają program telewizyjny (zazwyczaj strona 300), bieżące informacje, serwis pogodowy, sportowy, ogłoszeniowy, itp. Teletekst pozwala także wyświetlać napisy (listę dialogową) do emitowanych filmów.
* [[Dynamic Channel Index]] – umożliwia podgląd kilku stacji jednocześnie, funkcja ułatwia wybór programów telewizyjnych.
* [[CATS]] – system automatycznej regulacji kontrastu, umożliwia dopasowanie do warunków otoczenia.
* [[Freeze]] – stop klatka, pozwala zatrzymać na ekranie ("zamrozić") widziany obraz.
* [[Hyperband]] – dodatkowe pasmo telewizyjne zawierające kanały wykorzystywane przez [[Telewizja kablowa|telewizję kablową]].
* [[PaP]] (ang. Picture and Picture) – obraz i obraz, ekran podzielony na dwie części umożliwia oglądanie np. dwóch programów równocześnie, wymaga wówczas dwóch tunerów.
* [[PaT]] (ang. Picture and Text) – obraz i tekst, po jednej stronie ekranu jest wyświetlana telegazeta oglądanego kanału, natomiast obraz jest nadal wyświetlany z drugiej strony.
* [[Picture in Picture|PiP]] (ang. [[Picture in Picture]]) – obraz w obrazie, wyświetlanie małego obrazu z drugiego źródła na tle pełnego ekranu, wymaga dwóch źródeł sygnału (tunerów)<ref>[http://www.sony.pl/glossary/ShowGlossary.action?site=odw_pl_PL§iontype=Search§ions=Glossary Sony - Słownik]</ref>.
* [[PoP]] (ang. Picture outside Picture) – obraz poza obrazem, umożliwia oglądanie jednocześnie dwóch obrazów z różnych źródeł np. oglądanie filmu odtwarzanego z DVD i jednoczesny podgląd programu telewizyjnego lub oglądanie telewizji w małym oknie i pracę na komputerze<ref>[http://www.d-e.pl/index.php?navi=007&id=21 Daewoo Electronic]</ref>.
* Przeglądarka USB
* Tryb PC – praca jako [[monitor komputera]] – wymaga analogowego lub cyfrowego wejścia sygnału z komputera.
* współpraca z innymi urządzeniami jak [[magnetowid]]y, [[DVD]], [[Cyfrowy aparat fotograficzny|aparaty cyfrowe]], [[Telewizja satelitarna|TV satelitarna]], [[Telewizja kablowa|TV kablowa]], kamery.
* funkcje zoom
== Elementy składowe telewizora ==
[[Plik:Silicon Image SiI140ACT64.jpg|thumb|180px|[[Video scaler|Procesor obrazu]] odpowiada w telewizorze za jakość sygnału, nowsze modele posiadają osobne układy scalone]]
[[Plik:REGZA-remote controller.JPG|thumb|80px|pilot od telewizora]]
* układ wejściowy
** układ programująco-przełączający (procesor syntezy napięciowej)
** głowica zintegrowana VHF/UHF
* mieszacz
* wzmacniacz [[Częstotliwość pośrednia|pośredniej częstotliwości]]
* układ wizji
** [[dekoder]] koloru
** wzmacniacz wizji
** [[kineskop]]
* układ fonii
** wzmacniacz [[Częstotliwość pośrednia|pośredniej częstotliwości]] fonii
** detektor
** wzmacniacz m.cz.
** [[głośnik]]
* układ odchylania
** selektor i separator
** wzmacniacze odchylania
** [[przetwornica napięcia|przetwornica]] [[wysokie napięcie|wysokiego napięcia]]
** cewki odchylające
* układy pomocnicze
** układ sterowania – [[pilot zdalnego sterowania]]
** [[dekoder]] sygnału [[stereofonia|stereo]] [[Near Instantaneous Companded Audio Multiplex|NICAM]], układ [[dźwięk wielokanałowy|dźwięku przestrzennego]]
** układ korekcji obrazu
** układ dekodera [[teletekst]]u
** moduł wyświetlania obrazu w obrazie [[Picture in Picture|PiP]]
== Producenci telewizorów ==
*{{Flaga|JPN}} [[AKAI]]
*{{Flaga|JPN}} [[AOC International|AOC]]
*{{Flaga|DNK}} [[Bang & Olufsen]]
*{{Flaga|DEU}} [[Blaupunkt]]
*{{Flaga|JPN}} [[Fujitsu]]
*{{Flaga|JPN}} [[Funai Electric]]
*{{Flaga|TWN}} [[HannStar Display]]
*{{Flaga|KOR}} [[LG Group|LG Electronics]]
*{{Flaga|DEU}} [[Loewe]]
*{{Flaga|ITA}} [[Lenuss]]
*{{Flaga|DEU}} [[Metz-Werke|Metz]]
*{{Flaga|AUT}} [[Minerva]]
*{{Flaga|JPN}} [[Mitsubishi|Mitsubishi Electric]]
*{{Flaga|IND}} [[Moser Baer India]]
*{{Flaga|JPN}} [[NEC Corporation]]
*{{Flaga|HUN}} [[Orion Electronics]]
*{{Flaga|JPN}} [[Panasonic]]
*{{Flaga|NLD}} [[Philips]]
*{{Flaga|JPN}} [[Pioneer Corporation|Pioneer]]
* RFT STASSFURT
*{{Flaga|KOR}} [[Samsung]]
*{{Flaga|JPN}} [[Sharp]]
*{{Flaga|JPN}} [[Sony]]
*{{Flaga|DEU}} [[TechniSat]]
*{{Flaga|JPN}} [[Toshiba]]
*{{Flaga|TUR}} [[Vestel]]
*{{Flaga|DEU}} [[Wortmann AG|Wortmann]]
*{{Flaga|USA}} [[Visio]]
*{{Flaga|USA}} [[Zenith Electronics Corporation|Zenith]]
== Ewolucja telewizorów na przestrzeni dziejów ==
<gallery>
Plik:Bundesarchiv Bild 183-R26738, Kombinierter Fernseh- und Rundfunkempfänger.jpg|Zestaw telewizora (na szczycie) i radia produkcji [[Telefunken]]a, fot. 1933
Plik:Telefunken 1936.jpg|Telewizor Telefunken z 1936
Plik:1950's television.jpg|Telewizor z [[Lata 50. XX wieku|lat pięćdziesiątych.]], wbudowany w szafkę
Plik:Braun HF 1 v2.jpg|Futurystyczny telewizor marki Braun z 1958
Plik:Stig Lindberg Luma.jpg|[[Wzór przemysłowy|Designerski]], [[Szwecja|szwedzki]] telewizor Lumavision LT 104 z 1959
Plik:WZE Ametyst.jpg|Polski telewizor [[Ametyst (telewizor)|Ametyst]] z [[Lata 70. XX wieku|lat siedemdziesiątych.]]
Plik:Sony Wega TV set.jpg|Telewizor kineskopowy
Plik: Mirai LCD TV.JPG|Telewizor LCD
</gallery>
== Polskie telewizory ==
* pierwsze modele
** [[Wisła (telewizor)|Wisła]], [[Belweder (telewizor)|Belweder]], OT1782 – wariant ''Belwedera'' z ekranem 17", [[Wawel (telewizor)|Wawel]]
* seria ''kamienie szlachetne''
** [[Beryl (telewizor)|Beryl]], [[Ametyst (telewizor)|Ametyst]], [[Turkus (telewizor)|Turkus]], [[Szmaragd 902|Szmaragd]], [[Jantar (telewizor)|Jantar]] (identyczne elektrycznie, różnice tylko w obudowach), [[Lazuryt (telewizor)|Lazuryt]], [[Klejnot (telewizor)|Klejnot]], [[Nefryt (telewizor)|Nefryt]], [[Topaz (telewizor)|Topaz]], [[Koral (telewizor)|Koral]], [[Rubin (telewizor)|Rubin]] (konstrukcja radziecka, ale wytwarzane również w Polsce), [[Opal (telewizor)|Opal]], [[Granit (telewizor)|Granit]]
* seria ''kosmiczna''
** [[Helios (telewizor)|Helios]], [[Jowisz (telewizor)|Jowisz]], [[Neptun (telewizor)|Neptun]], [[Saturn (telewizor)|Saturn]] – czarno-biały, [[Uran (telewizor)|Uran]], [[Biazet TMP 201 (telewizor)|Biazet TMP 201]] – przenośny, czarno-biały, 12", [[Biazet 2102 (telewizor)|Biazet 2102]] – kolorowy, 21"
== Zobacz też ==
{{commonscat|Television sets}}
{{wikisłownik|telewizor}}
* [[Telewizja]]
* [[Radio]],
* [[Antena]],
* [[Środki masowego przekazu|mass media]],
* [[Kino]],
* [[HDTV]],
* [[Złudzenie optyczne]],
* [[Systemy emisji sygnału telewizyjnego]],
* [[Częstotliwości kanałów telewizyjnych]],
* [[kamera telewizyjna]],
* [[Telewizja hybrydowa]]
{{Przypisy}}
[[Kategoria:Telewizory]]
| |||