Rozłam w Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
m poprawa linków |
||
Linia 9:
W 1934 w [[Praga|Pradze]] czechosłowacka policja przechwyciła tzw. ''[[archiwum Senyka]]'', które zawierało informacje o podziemnej działalności OUN. Zostało one przekazane władzom polskim, i stało się to przyczyną wielu aresztowań, a samo archiwum jednym z głównych dowodów na [[Zabójstwo Bronisława Pierackiego#Proces|''procesie warszawskim'']] w 1935/1936. [[Omelan Senyk]] był podejrzany o zdradę, ale trybunał OUN tego nie potwierdził. Po śmierci Jewhena Konowalca z pomocą Jarosława Baranowśkiego Senyk skupił w swoim ręku całe kierownictwo OUN, aktywnie wpływając na politykę [[Andrij Melnyk|Andrija Melnyka]]. Powodowało to niezadowolenie i zarzuty działaczy krajowych. Od marca 1939 atakowano cały Prowid, w tym Andrija Melnyka i [[Mykoła Sciborski|Mykołę Sciborskiego]] za bezprawne przekazanie, przejęcie i sprawowanie władzy bez zgody przedstawicieli Krajowej Egzekutywy OUN, a Senyka i Baranowśkiego za brak właściwego nadzoru nad dokumentacją OUN, co ułatwić miało aresztowania działaczy krajowych, oraz o denuncjacje (podobno [[Roman Baranowśkyj|Roman]], brat Jarosława Baranowśkiego, był konfidentem polskiej policji, o to samo oskarżano również Jarosława). Baranowśkyj był również oskarżany o sabotowanie dostaw broni dla [[Sicz Karpacka|Siczy Karpackiej]] w 1938 (Richard Jary wyjaśnił, że taka była decyzja władz III Rzeszy). Prowod OUN oskarżano o wprowadzenie zakazu wyjazdu ochotników na pomoc walczącej [[Karpato-Ukraina|Karpato-Ukrainy]] (okazało się, że sam rząd Karpato-Ukrainy wystąpił o nieprzysyłanie ochotników, ponieważ posiadał nadmiar takowych, a brakowało dla nich broni).
[[Ryszard Torzecki]] powołując się na związanego z OUN historyka [[Petro Mirczuk|Petra Mirczuka]]<ref>''Informacje Torzeckiego, jakoby OUN odmówiła wszczęcia rebelii, opierają się wyłącznie na powojennych i nieudokumentowanych zaprzeczeniach nacjonalistów z OUN.'' - [[Krzysztof Łada]], ''Teoria i ludobójcza praktyka ukraińskiego integralnego nacjonalizmu wobec Polaków, Żydów i Rosjan w pierwszej połowie XX wieku.'' [w:] ''Wołyń i Małopolska Wschodnia 1943-1944'', Red. Czesław Partacz, Bogusław Polak, Waldemar Handke, Koszalin-Leszno 2004, ISBN 83-921389-0-2, ss.63-67</ref> uważał, że we wrześniu 1939 r. Krajowy Prowyd (Zarząd Krajowy) OUN (inaczej Krajowa Egzekutywa OUN) pod kierownictwem [[Lew Rebet|Lwa Rebeta]] odmówił wydania zgody zarządowi zagranicznemu OUN (pod kierownictwem Andrija Melnyka) na wszczęcie powstania antypolskiego. Wynikać to miało z tego, że nacjonaliści ukraińscy obawiali się, że w [[pakt Ribbentrop-Mołotow|pakcie Ribbentrop-Mołotow]] przewidziano włączenie tzw. Ukrainy zachodniej do ZSRR<ref>[[Ryszard Torzecki]]: ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993 Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], ISBN 83-01-11126-7; s. 24</ref>. {{fakt|Decyzja Rebeta podjęta w zastępstwie Bandery (Stepan Bandera został po wybuchu wojny wypuszczony [[13 września]] [[1939]] z więzienia w Brześciu nad Bugiem – gdzie odbywał wyrok dożywotniego więzienia za zorganizowanie [[Zabójstwo Bronisława Pierackiego|zabójstwa Bronisława Pierackiego]] – a następnie zaaprobował decyzję Rebeta), była jakoby podstawą rozłamu w OUN|data=2012-05}} na frakcję OUN(M) ([[Andrij Melnyk]], [[Omelan Senyk]]) i OUN(B) ([[Stepan Bandera]], [[Lew Rebet]], [[Jarosław Stećko]] – banderowcy).
[[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] wątpi w możliwość odmowy przez OUN wszczęcia antypolskiej rebelii<ref name=motyka68>Grzegorz Motyka, "Ukraińska partyzantka 1942-1960", Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, ss.68-69</ref>, która w rzeczywistości została powstrzymana przez Niemców w związku z napaścią ZSRR na Polskę 17 września 1939, co stanowiło realizację postanowień paktu Ribbentrop-Mołotow. Wcześniej, 10 września 1939, łącznik pomiędzy OUN a Abwehrą [[Richard Jary]] zadeklarował gotowość OUN do powstania<ref name=lada>Krzysztof Łada, ''Teoria i ludobójcza praktyka ukraińskiego integralnego nacjonalizmu wobec Polaków, Żydów i Rosjan w pierwszej połowie XX wieku.'' [w:] ''Wołyń i Małopolska Wschodnia 1943-1944'', Red. Czesław Partacz, Bogusław Polak, Waldemar Handke, Koszalin-Leszno 2004, ISBN 83-921389-0-2, ss.63-67</ref>. Było ono jednak powstrzymywane przez Niemców oczekujących na atak ZSRR na Polskę. Dopiero 12 września 1939 w związku z bezczynnością Sowietów, [[Adolf Hitler|Hitler]] wydał warunkową zgodę na wzniecenie ukraińskiego powstania, a 15 września potwierdził ją szef [[Abwehra|Abwehry]] [[Wilhelm Canaris|Canaris]]. Niemcy rozpoczęli realizację planu awaryjnego na wypadek niewywiązania się ZSRR z zobowiązań, to jest wzniecenie ukraińskiego powstania i powołanie marionetkowego państwa zachodnioukraińskiego. Andrij Melnyk rozpoczął ustalanie składu rządu ukraińskiego<ref name=motyka68 />. 17 września 1939 roku w związku z wkroczeniem Sowietów Canaris rozkazał przerwać te przygotowania<ref name=lada />.
| |||