Szermierka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Emptywords (dyskusja | edycje) m WP:SK, lit. |
Dodane info o rozróżnieniu sportów dyscyplinujących i karnawalizujących poparte przypisami. |
||
Linia 267:
Choć i w tych podziałach nie sposób ująć wszelkich form, np. znanych z historii walk [[gladiator]]ów (zob. też [[historia szermierki]]). Trudno na przykład zgadnąć, co motywowało wolnego obywatela Starożytnego Rzymu [[Kommodus]]a do walk na arenie, choć mogły to być skłonności [[Narcyzm (psychologia)|narcystyczne]] lub [[sadyzm|sadystyczne]].
Szermierkę (obok innych dyscyplin takich jak np. lekkoatletyka, gimnastyka<ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej |wydawca =Wydawnictwo Naukowe PWN | rok= 2012 | strony = 412 | ISBN=978-83-01-17002-8 | data dostępu= |data= |autor=Wojciech Lipoński |język= |cytat= Przez 1 poł. XIX stulecia rozwój gimnastyki w Europie pozostawał wciąż pod przemożnym wpływem pionierów tego kierunku kultury fizycznej (…) zasady dydaktyki gimnastycznej (…) były dość jednoznaczne (…) podstawowym zadaniem jest kształcenie karności i porządku. Gimnastyka jest skutecznym środkiem do tego celu (…) gimnastyka miała za zadanie wychowanie społeczeństwa pruskiego, a z czasem niemieckiego, w duchu dyscypliny i sprawności przydatnej w wojsku (…) cel był określony z pruską dokładnością: „zadaniem szkolnej gimnastyki jest przygotować niższe warstwy pracującej ludności do wyszkolenia wojskowego i służby w stałej armii”. (…) Uzasadniano to przykładami edukacji cielesnej antycznej Grecji, szczególnie Sparty}}</ref>, strzelectwo, łucznictwo) zalicza się do sportów o charakterze dyscyplinującym<ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Zrozumieć kulturę popularną |wydawca =Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego | rok= 2010 | strony = 83-84, 95 | ISBN=978-83-233-2870-4 | data dostępu= |data= |autor=John Fiske |język= |cytat= I tak w dziewiętnastym wieku narzucenie dyscypliny ciału stało się szczególnie istotne, gdyż rosnąca świadomość konfliktu klasowego wywołała wśród burżuazji paniczny strach przed proletariatem i jego popularnymi, cielesnymi przyjemnościami. Indywidualne ciało jest uosobieniem ciała społeczeństwa, w związku z czym lęk o charakterze klasowym wywołuje lęk przed cielesnością. (…) Sport był kolejną formą spędzania wolnego czasu, którą burżuazja próbowała skolonizować. W sporcie zasady i brak dyscypliny równoważą się w niebezpieczny sposób. W wielu konkurencjach chodzi właśnie o naciąganie reguł do granic możliwości (…) Ta niepewna równowaga między siłami porządku i kontroli z jednej strony a siłami zamętu i nieładu z drugiej nie ogranicza się do samych zasad danej dyscypliny sportowej. Można ją również zaobserwować w przypisanych określonej konkurencji funkcjach społecznych i oficjalnych organizacjach. Niektóre sporty takie jak lekka atletyka czy łucznictwo, powstały ze względów użyteczności społecznej – rozwijały umiejętności wojskowe. Inne, jak na przykład piłka nożna czy boks, wykazywały silniejsze związki ze swoim pochodzeniem – dawały zarówno wyzwolenie jak i wypoczynek; dopuszczały do siebie zarówno siły nieładu, jak i siły wprowadzające porządek. Nic dziwnego, że obecnie w Europie mecze piłki nożnej stają się okazją do rozruchów, podczas gdy meetingi lekkoatletyczne do nich nie prowadzą. Nie jest również zaskakujące, że boks powoduje szereg „niesportowych”, (…) zachowań, które obce są na przykład tenisowi. (…) Zapasy to (…) inny przypadek, etos klas średnich nie zdołał bowiem przejąć kontroli nad wersją zawodową (wrestlingiem)}}</ref> <ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej |wydawca =Wydawnictwo Naukowe PWN | rok= 2012 | strony = 319 | ISBN=978-83-01-17002-8 | data dostępu= |data= |autor=Wojciech Lipoński |język= |cytat= Opór purytanów wobec sportu nie oznaczał jednak całkowitego wykreślenia ćwiczeń fizycznych z ich systemu wychowania, opartego na biblijnej moralności. Oznaczał tylko, że nie należy organizować zawodów sportowych w celach rozrywkowych (…) Jednak purytanie doceniali znaczenie ćwiczeń fizycznych samych w sobie. Toczyli przecież ustawiczne wojny (…) Armia opierała się na nowoczesnym systemie organizacji i szkolenia żołnierzy. Fechtunek, jazda konna, ćwiczenia w strzelaniu były nieodzownym elementem treningu (…) wojska. (…) Milton mówi o potrzebie zrównoważonego wychowania, uwzględniającego tak element duchowy i moralny, jak i cielesny. Krytykuje starożytnych Spartan, że zbyt duży nacisk kładli na sprawność fizyczną swej młodzieży a zaniedbywali wykształcenie: to państwo ćwiczyło swoją młodzież przede wszystkim do wojny (…) Ćwiczenia jakie rekomenduję na pierwszym miejscu, to trening z bronią, jak się bronić i jak bezpiecznie uderzać ostrzem w cel. To pozwoli im utrzymać zdrowie, zwinność, siłę i dobry oddech. Pomaga to również na dobry wzrost i inspiruje w nim piękną i pozbawioną lęku odwagę, co umocnione stosownymi przedłożeniami da im prawdziwy hart ducha i wytrwałość i przemieni się w narodową i bohaterską wartość, wzbudzi w nich nienawiść do tchórzostwa i czynienia zła}}</ref> <ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej |wydawca =Wydawnictwo Naukowe PWN | rok= 2012 | strony = 378 | ISBN=978-83-01-17002-8 | data dostępu= |data= |autor=Wojciech Lipoński |język= |cytat= Tak w domach szlacheckich, jak w szkołach pijarskich i jezuickich ćwiczono walki na kije, które określano jako palcaty. Umiejętność walki na nie miała przygotowywać chłopców do późniejszego, sprawnego używania szabli (…) Tego typu pojedynki są oczywiście znane od najdawniejszych czasów w wielu kulturach, od egipskiej poczynając (…) palcaty szkolne dla młodzieży szlacheckiej były drugą, po grach piłkarskich, najbardziej ulubioną „rekreacyją” (…) trafiało się i między profesorami młodszymi, tak Jezuitami jak Pijarami, że się w kije arcyprzednio bili (…) palcaty w XIX stuleciu najpierw podupadły, a potem upadły. Najogólniejszą tego przyczyną stał się brak niepodległości i własnej armii, co automatycznie zmniejszało potrzebę odpowiedniego przygotowania młodzieży do służby w wojsku. Dotyczyło to także innych form szermierki .Brak polskiej armii w XIX w. i w pierwszych latach XX w. był czynnikiem hamującym rozwój szermierki sportowej na ziemiach polskich}}</ref>, które rozwinęły się na bazie ćwiczeń prowadzonych na potrzeby wojska - w odróżnieniu od dyscyplin sportowych, które choć dziś zostały (mniej lub bardziej skutecznie) poddane społecznej kontroli to jednak historycznie związane są z uwalnianiem cielesnych popędów i odrzucaniem zasad (należą do nich m. in. gry piłkarskie, boks i inne).<ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Zrozumieć kulturę popularną |wydawca =Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego | rok= 2010 | strony = 74-75, 77 | ISBN=978-83-233-2870-4 | data dostępu= |data= |autor=John Fiske |język= |cytat= Pewne przyjemności popularne zostały stopniowo stłumione lub przybrały bardziej szacowną odmianę. Popularne zajęcia rekreacyjne … to albo walki zwierząt i myślistwo (walki kogutów, osaczanie byka (…), albo jarmarczne imprezy związane z karnawałem, takie jak coroczne rozgrywki sportowe czy targi. (…) Piłka nożna także ściągała na siebie podobne próby kontroli. W tych czasach grano w nią na ulicach lub w różnych otwartych przestrzeniach, a zatem ograniczenie pola gry do określonego i nadzorowanego miejsca stało się częścią jeszcze innej strategii stosowanej przez klasę średnią., Miała ona na celu zawłaszczenie ( …) a nie stłumienie tej popularnej przyjemności. (…) W 1860 roku do rady miasta w Kingston doszły słuchy, że powinna ona zakazać rozegrania … meczu piłki nożnej, ponieważ (…) zakłóca ład i porządek oraz wyrządza szkodę na moralności całego miasta. W epoce wiktoriańskiej (…) zajmowało przeniesienie przyjemności z wydarzeń masowych, jak jarmarki, mecze piłki nożnej ( w których uczestniczyła nieograniczona liczba zawodników, zabawy uliczne przeradzały się niekiedy w zamieszki) w miejsca działań o charakterze prywatnym i zindywidualizowanym}}</ref><ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej |wydawca =Wydawnictwo Naukowe PWN | rok= 2012 | strony = 292 | ISBN=978-83-01-17002-8 | data dostępu= |data= |autor=Wojciech Lipoński |język= |cytat= Wiek VI był stuleciem szybkiego rozwoju gier piłkarskich różnego typu (…)W Anglii swoista inwazja futbolu była widoczna praktycznie w każdym mieście, powodując ustawiczne awantury podczas meczów (…) w Anglii gry (…) rozwijały się spontanicznie, zaspokajając w atmosferze zakazywanych przez władze tumultów ludyczne oczekiwania plebsu (…) }}</ref><ref> {{cytuj książkę |url= |tytuł= Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej |wydawca =Wydawnictwo Naukowe PWN | rok= 2012 | strony = 331 | ISBN=978-83-01-17002-8 | data dostępu= |data= |autor= Wojciech Lipoński |język= |cytat= Plebs, w miastach angielskich oddawał się z upodobaniem i to od średniowiecza, grze w piłkę, która zwłaszcza w XVII w. zyskiwała nieustannie na popularności. Szczególnie jedna jej odmiana, piłka tłustego wtorku, nabiera znamion powszechnej, uprawianej w dziesiątkach miast. (…) Gry tego rodzaj, plebejskie w naturze, były przedmiotem wyjątkowej wzgardy klas wyższych. Określenie kogoś mianem piłkarza (…) w wyższych sferach należało do najbardziej obraźliwych, a sama nazwa futbol była synonimem złych manier}}</ref>
== Ciekawostki ==
Linia 278 ⟶ 280:
* Patryk Skupniewicz ''O przyjemnościach uprawiania szermierki'' [w:] Jan Grad, [[Hanna Mamzer]] ''Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze'', Poznań 2005, [[Wydawnictwo Naukowe UAM|Wydawnictwo UAM]], ISBN 83-232-1503-0
{{Przypisy|2}}
== Linki zewnętrzne ==
| |||