Przewód elektryczny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 89.69.123.19 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 79.186.238.88.
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[FilePlik:Kupferlitze.jpg|thumb|Pojedynczy miedziany przewód giętki ze ściągniętą izolacją.]]
[[Plik:ElectricWireGrounded.jpg|thumb|Końcówka 3-przewodowego [[kabel elektryczny|kabla elektrycznego]] domowej instalacji elektrycznej]]
'''Przewód elektryczny''' – element [[obwód elektryczny|obwodu elektrycznego]] służący do prowadzenia [[prąd elektryczny|prądu elektrycznego]] wzdłuż określonej drogi. Wykonany jest z [[przewodnik elektryczny|materiału przewodzącego]], najczęściej [[miedź|miedzi]] lub [[glin|aluminium]], w postaci [[drut]]u, [[lina|linki]] lub [[szynoprzewód|szynoprzewodu]]. Może być [[Dielektryk|izolowany]] (np. [[kabel elektryczny]]) lub bez izolacji jak ma to miejsce w [[Linia elektroenergetyczna napowietrzna|linii napowietrznej]] (funkcję izolacji pełni wówczas [[Powietrze atmosferyczne|powietrze]]).
 
== Budowa ==
 
== Zastosowanie ==
Główne znaczenie w zakresie przesyłania energii w [[Instalacja elektryczna|instalacjach elektrycznych]] i [[Linia elektroenergetyczna napowietrzna|liniach elektroenergetycznych]] mają przewody elektroenergetyczne. Przewody mogą być wykonane jako gołe lub izolowane. Przewody gołe (nieizolowane) są przeznaczone głównie do stosowania w liniach napowietrznych.
{{Zobacz też|Kabel elektryczny}}
 
== Podział przewodów ze względu na zastosowanie ==
 
=== Przewody instalacyjne ===
Do wykonania instalacji elektrycznych wewnątrz budynków stosuje się przewody izolowane do układania na stałe, zwane '''przewodami instalacyjnymi'''. Przewody instalacyjne powszechnego stosowania są produkowane na napięcia znamionowe 300/300 V, 300/500 V, 450/750 V, 600/1000 V i mają żyły miedziane lub aluminiowe o przekrojach w zakresie 0,5-300 mm².
Linia 16 ⟶ 15:
Podział przewodów ze względu na pełnioną funkcję w instalacjach elektrycznych nn:
 
* '''Przewód fazowy (L)''' – przewód elektryczny roboczy, będący w czasie normalnej pracy pod [[napięcie fazowe|napięciem fazowym]] służący do przesyłania [[energia elektryczna|energii elektrycznej]] w [[sieć elektroenergetyczna|sieci elektroenergetycznej]]. W [[układ trójfazowy|sieci trójfazowej]] przewody liniowe oznaczane są odpowiednio '''L1, L2, L3'''. Przewodami liniowymi są również przewody [[Linia elektroenergetyczna napowietrzna|linii napowietrznej]] znajdujące się pod napięciem fazowym i odizolowane od [[konstrukcje wsporcze|konstrukcji wsporczej]] za pomocą [[izolatory energetyczne|izolatorów]]. Zgodnie z obecną normą - e PN-HD 308 S2:2007, przewody powinny mieć odpowiednio kolory: '''L1''' - ''brązowy'', '''L2''' - ''czarny'', '''L3''' - ''szary''. W niektórych państwach zachodnich stosowana jest kolejność alfabetyczna (wg języka angielskiego - ''black, brown, grey''), w Polsce bardzo często, '''''błędnie(od 2007r2007 r.)''''', stosowana jest kolejność czarny, brązowy, szary. Dawniej używano również także przewodów o kombinacji kolorów brązowy, czarny, czarny oraz brązowy, czarny, czerwony.
* '''Przewód neutralny (N)''' – przewód elektryczny roboczy połączony z [[Punkt neutralny|punktem neutralnym]] [[sieć elektroenergetyczna|sieci elektroenergetycznej]], służący do przesyłania [[energia elektryczna|energii elektrycznej]] dla odbiorników jednofazowych zasilanych napięciem fazowym i ma duże znaczenie dla prawidłowego ich funkcjonowania wynikającego z niesymetrycznego obciążenia. W przypadku przerwania przewodu neutralnego na trójfazowej linii zasilającej (np. na transformatorze), może dojść do uszkodzenia odbiorników jednofazowych w wyniku pojawienia się napięcia fazowego o wartości pomiędzy 0 a 400 V (w Polsce). W [[Układ sieciowy|układzie sieci]] TN-S, w szczególności po zastosowaniu [[Wyłącznik różnicowoprądowy|wyłącznika różnicowoprądowego]] przewód neutralny musi być izolowany podobnie jak przewód fazowy. W instalacjach elektrycznych o wymaganych okresowych badaniach rezystancji izolacji (obiekty użyteczności publicznej, zakłady pracy) powinna być przewidziana możliwość tymczasowego rozłączenia przewodu neutralnego dla poszczególnych obwodów na potrzeby pomiaru. Kolor izolacji zawsze jasnoniebieski.
* '''[[Przewód ochronny|Przewód ochronny (PE)]]''' – przewód elektryczny służący wyłącznie ochronie przed [[porażenie prądem elektrycznym|porażeniem elektrycznym]]. Może to być przewód '''uziemiający''' (łączący główny zacisk uziemiający z [[uziom]]em) lub '''wyrównawczy''' (zapewniający wyrównanie [[potencjał elektryczny|potencjałów elektrycznych]] różnych części mogących znaleźć się pod napięciem). Barwa izolacji zawsze dwukolorowa - żółto-zielona.
* '''[[Przewód ochronno-neutralny|Przewód ochronno-neutralny (PEN)]]''' – przewód elektryczny roboczy łączący funkcje przewodu neutralnego N i przewodu ochronnego PE w układzie sieci TN-C, wymagający zwielokrotnionego uziemiania wzdłuż prowadzenia linii zasilającej. Obecnie rzadko spotykany w nowych instalacjach mieszkaniowych. Zgodnie z obecnymi normami barwa izolacji dwukolorowa - żółto-zielona. Dodatkowo podczas montażu instaluje się niebieską końcówkę. W przypadku oznaczania farbą naprzemienne pasy żółte i zielone w równych odstępach dodatkowy pas niebieski. Dawniej w instalacjach "starego„starego typu"typu” używano przewodu w kolorze niebieskim.
* '''Przewód zerowy''' jest pojęciem nieprawidłowym i przestarzałym, pochodzącym z czasów, gdy nie wyróżniano osobnych przewodów neutralnych (N) i ochronnych (PE), lecz oprócz przewodów fazowych był jedynie uziemiony ''przewód zerowy''. ''Przewód zerowy'' został zastąpiony przez przewody N oraz PE lub PEN, w zależności od tego, jaką funkcję spełniają.
* '''Przewód odgromowy''' – przewód występujący w liniach WN, nie będący pod napięciem w stanie normalnej pracy. Jego zadaniem jest ochrona od bezpośrednich wyładowań atmosferycznych do linii ([[zwód (elektryczność)|zwód poziomy]]). Uziemiony na konstrukcjach wsporczych. W przypadku niesymetrycznych prądów fazowych (np. podczas zwarć niesymetrycznych lub asymetrii obciążenia) sprowadza indukujące się w nim prądy przez uziemione konstrukcje wsporcze do ziemi, zmniejszając przez to impedancję kolejności zerowej linii (rozmagnesowujący wpływ przewodu odgromowego).
 
=== Przewody nawojowe ===
Przewody tego typu przeznaczone są do wykonywania [[Uzwojenie|uzwojeń]] maszyn, [[AparatAparaty elektrycznyelektryczne|aparatów]] i innych urządzeń elektrycznych. W zależności od przeznaczenia przewody nawojowe są produkowane o izolacji w postaci [[emalia|emalii]], o izolacji [[Włókno|włóknistej]] (papier, [[jedwab]] sztuczny i naturalny), złożonej (emalia i materiał włóknisty), z włókna szklanego i [[Tworzywa termoplastyczne|tworzyw termoplastycznych]]. Najważniejszym i najszerzej stosowanym rodzajem przewodów nawojowych są przewody emaliowane. Wynika to głównie z ich bardzo dobrych właściwości elektrycznych, fizyko-chemicznych i termicznych oraz małej grubości izolacji.
 
== Oznaczenia przewodów ze względu na materiał (według [[Polska Norma|PN]]) ==
Linia 43 ⟶ 42:
 
# Materiał powłoki zewnętrznej
## '''brak symbolu''' – przewód jednożyłowy bez powłoki
## '''Gs''' – guma silikonowa
## '''H''' – materiał bezhalonowy
## '''Y''' – [[Poli(chlorek winylu)|polwinit]]
# Materiał żyły
## '''brak symbolu''' – miedź
Linia 62 ⟶ 61:
## '''Gs''' – guma silikonowa
## '''S''' – guma silikonowa (w przewodach z żyłą Lgg)
## '''Y''' – [[Poli(chlorek winylu)|polwinit]]
## '''Zb''' – tworzywo fluoroorganiczne
# Dodatkowe informacje o izolacji
Linia 83 ⟶ 82:
## '''g''' – guma
## '''c''' – odzież włóknista
## '''y''' – [[Poli(chlorek winylu)|polwinit]]
 
Przykłady oznaczeń typowo występujących przewodów w zastosowaniach domowych:
* YDY 2*12×1,5 – przewód okrągły dwużyłowy o przekroju żyły 1,5mm<sup>2</sup>5 mm², każda żyła miedziana w postaci drutu jednożyłowego, każda żyła jest w powłoce polwinitowej, wszystkie żyły razem w zewnętrznej powłoce polwinitowej
* YDYp 3*13×1,0 – przewód płaski trójżyłowy o przekroju żyły 1,0mm<sup>2</sup>0 mm², każda żyła miedziana w postaci drutu jednożyłowego, każda żyła jest w powłoce polwinitowej, wszystkie żyły razem w zewnętrznej powłoce polwinitowej
* LgY 0,5 – przewód o przekroju żyły 0,5mm<sup>2</sup>5 mm² w postaci linek splatanych z wielu drobnych drucików miedzianych, o zwiększonej giętości, izolowany polwinitem
* DY 0,75 – przewód o przekroju żyły 0,75mm<sup>2</sup>75 mm² w postaci drutu miedzianego, izolowany polwinitem
 
== Oznaczenia przewodów ze względu na materiał (według [[Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki|CENELEC]]) ==
Oznaczenia przewodów składają się z 9 pozycji<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Katalog Onninen 2003/2004| rok = 2003| strony = 380}}</ref><ref>http://przemyslawtabaka.info/publikacje/P_Tabaka_do_PE_5_2004.pdf.</ref><ref>http://mdmetric.com/prod/helukabel/T.Technical%20Information.pdf.</ref>:
# Identyfikacja
#* '''A''' – typ autoryzowany
Linia 99 ⟶ 98:
#* '''S''' – typ według specjalnych norm
# Napięcie znamionowe
#* '''00''' – do 100 / 100 V
#* '''01''' – powyżej 100 / 100 V (do 300 / 300 V)
#* '''03''' – 300 / 300 V
#* '''05''' – 300 / 500 V
#* '''07''' – 450 / 750 V
#* '''11''' – 600 / 1000 V
# Materiał izolacyjny
#* '''B''' – guma etylenowo-propylenowa, do +90 °C (EPR)
Linia 123 ⟶ 122:
#* '''N4''' – polietylen chlorosulfonowany
#* '''N5''' – guma nitrylowa
#* '''N6'''
#* '''N7'''
#* '''N8''' – specjalny polichloropropylen odporny na wodę
#* '''P'''
Linia 147 ⟶ 146:
#* '''V5''' – polichlorek winylu, olejoodporny
#* '''X''' – polistyren usieciowany (XLPE)
#* '''Z''' – izolacja bezhalogenowa<ref>http://products.lappgroup.com/online-catalogue/power-and-control-cables/control-cabinet-single-cores/halogen-free/h07z-k-90c.html.</ref>
#* '''Z1'''
# Elementy struktury (opcjonalnie):
Linia 172 ⟶ 171:
#* '''C9'''
#* Dla przewodów ekranowanych:
#* '''A7''' – aluminiowy ekran
#* '''A8''' – aluminiowy ekran dla każdej żyły
#* '''C4''' – miedziany ekran
Linia 179 ⟶ 178:
#* '''C8'''
#* '''D'''
# Materiał powłokowy - oznaczenia takie jak dla materiału izolacyjnego
# Specjalne właściwości struktury (opcjonalnie)
#* '''D2'''
Linia 206 ⟶ 205:
#* '''M''' specjalna (Milliken)
#* '''R''' – wielodrutowa sztywna (kl. 2)
#* '''S'''
#* '''U''' – jednodrutowa (kl. 1)
#* '''W'''
Linia 219 ⟶ 218:
 
Przykład oznaczenia:
* H03VV-F 2x0,5 – przewód zharmonizowany o napięciu znamionowym 300/300V, dwie żyły giętkie (do odbiorników ruchomych) w osłonie winylowej każda o przekroju 0,5mm<sup>2</sup>5 mm², wszystkie żyły razem w osłonie zewnętrznej winylowej, brak żółto-zielonej żyły
* H05RR-F 3g1,0 – przewód zharmonizowany o napięciu znamionowym 300/500V, trzy żyły giętkie (do odbiorników ruchomych) w osłonie z gumy (z kauczuku naturalnego i syntetycznego), wszystkie żyły razem w osłonie zewnętrznej gumowej (z kauczuku naturalnego i syntetycznego), w tym jedna żyła żółto-zielona
 
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|przewód}}
* [[kabel elektryczny]]
* [[instalacja elektryczna]]
* [[żyłakabel kablaelektryczny]]
* [[żyła kabla]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Praca zbiorowa:, ''Instalacje elektryczne i teletechniczne'' - Poradnik montera i inżyniera elektryka'', Wyd. [[Verlag Dashöfer]], Warszawa 2001, ISBN 978-83-88285-11-0.
 
== Linki zewnętrzne ==