Dżalal Talabani: Różnice pomiędzy wersjami

| polityk = Dżalal Talabani

| grafika = [[Plik:Talabani Sept05.jpg|240px]]

| opis grafiki =

| data urodzenia = [[12 listopada]] [[1933]]

| miejsce urodzenia = Kelkanu

| data śmierci =

| miejsce śmierci =

| funkcja = {{flaga|IRQ}} [[Prezydenci Iraku|6. Prezydent Iraku]]

| partia = [[Patriotyczna Unia Kurdystanu]]

| od = [[7 kwietnia]] [[2005]]

| do = [[24 lipca]] [[2014]]

| poprzednik = [[Ghazi Maszal Adżil al-Jawar]] (p.o.)

| następca = [[Fu’ad Masum]]

| 2 funkcja = {{flaga|IRQ|1991}} [[Tymczasowa Iracka Rada Zarządzająca|Przewodniczący Tymczasowej Rady Zarządzającej Iraku]]

| 2 partia = [[Patriotyczna Unia Kurdystanu]]

| 2 od = [[1 listopada]] [[2003]]

| 2 do = [[30 listopada]] [[2003]]

| 2 poprzednik = [[Ijad Allawi]]

| 2 następca = [[Abd al-Aziz al-Hakim]]

| odznaczenia =

|commons www = Category:Jalal =Talabani

|quote commons = Category:JalalDżalal Talabani

[[Plik:Iraqi President Jalal Talabani visits Korea in February 2009 - 4341653463.jpg|thumb|right|240px|Talabani i [[Prezydenci Korei Południowej|południowokoreański prezydent]] [[Lee Myung-bak]]. (2009)]]

'''Dżalal Talabani''' ([[język{{w arabskijęzyku|ar.]]|'''جلال طالباني'''}}, Jalāl Tālabānī; [[Język{{w soranijęzyku|ckb|soranî]] '''جەلال تاڵەبانی'''}}, Celal Tallebanî; ur. [[12 listopada]] [[1933]] w Kelkanu) – [[Irak|iracki]] polityk narodowości [[Kurdowie|kurdyjskiej]]. Twórca i nieprzerwanie od 1975 roku przewodniczący [[Patriotyczna Unia Kurdystanu|Patriotycznej Unii Kurdystanu]] -– jednej z dwóch głównych partii kurdyjskich w Iraku. [[Prezydenci Iraku|Prezydent Iraku]] od [[7 kwietnia]] [[2005]] do [[24 lipca]] [[2014]].

Urodził się w [[1933]] we wsi koło [[Kelkan]]u w południowym [[Kurdystan]]ie irackim. Jeszcze w wieku 14 lat wstąpił do [[Demokratyczna Partia Kurdystanu|Demokratycznej Partii Kurdystanu]] (DPK). W [[1953]] został członkiem jej komitetu centralnego. W tym samym czasie rozpoczął studia prawnicze. Po uzyskaniu w [[1959]] tytułu adwokackiego został wcielony do wojska.

Przez [[lata 60. XX wieku|lata 60.]] przewodził biuru politycznemu DPK, jednak wystąpił z partii w [[1966]] rozczarowany klanowością stronnictwa. Rozpoczął jednocześnie starania o zorganizowanie nowego ugrupowania, które ostatecznie zawiązało się w [[1975]] jako [[Patriotyczna Unia Kurdystanu]].

Jego stronnictwo stało się szybko głównym oponentem KPD, której przewodził klan [[Barzani]]ch. Po zakończeniu pierwszej wojny w Zatoce Perskiej w [[1991]] doszło nawet do wojny domowej między [[peszmergowie|peszmergami]] obu zwaśnionych stronnictw. Talabani zaakceptował wówczas poparcie islamskiego [[Iran]]u.

W 1991 Dżalal Talabani został laureatem [[Nagroda Brunona Kreisky'ego|nagrody Brunona Kreisky'egoKreisky’ego]].

Po utworzeniu przez Amerykanów Irackiej Rady Zarządzającej Talabani został jednym z jej głównych członków, przewodząc jej w listopadzie [[2003]]. W tym czasie nastąpiła też zmiana w poglądach Talabaniego, który zaczął się dystansować od haseł domagających się niepodległości dla Kurdów i skłaniać się ku federalnemu ustrojowi Iraku.

Pogodzenie obu stronnictw kurdyjskich pozwoliło na stworzenie koalicji wyborczej pod nazwą ''Demokratyczno-Patriotyczny Alians Kurdystanu'', który odniósł przygniatające zwycięstwo w lokalnych wyborach do Zgromadzenia Kurdyjskiego w [[2005]] oraz zdobył 75 miejsc w irackim Zgromadzeniu Narodowym w zbojkotowanych przez sunnitów wyborach w tym samym roku.

Po wyborach [[30 stycznia]] Talabani został wybrany przez irackie Zgromadzenie Narodowe na prezydenta republiki [[7 kwietnia]] [[2005]]. [[11 listopada]] [[2010]] dzięki porozumieniu politycznemu przełamującemu ośmiomiesięczny powyborczy impas Zgromadzenie Narodowe dokonało wyboru Talabaniego na drugą kadencję, jeszcze tego samego dnia odbyło się jego zaprzysiężenie.<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tvn24.pl/-1,1681884,0,1,polityczny-kryzys-w-iraku-zazegnany,wiadomosc.html|tytuł=Polityczny kryzys

[[24 lipca]] [[2014]] na stanowisku prezydenta zastąpił go wybrany w głosowaniu przez parlament [[Fu’ad Masum]] z [[Patriotyczna Unia Kurdystanu|Patriotycznej Unii Kurdystanu]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.usatoday.com/story/news/world/2014/07/24/iraq-prisoner-convoy-attack/13084191/|tytuł=Iraq: Kurdish politician Massoum named president|data=2014-07-24|opublikowany= USA Today|data dostępu=2014-07-24}}</ref>.

{{DEFAULTSORTSORTUJ:Talabani, Dżalal}}