Janusz Radziwiłł (1579–1620): Różnice pomiędzy wersjami

|od = [[1618]]

|do = [[1620]]

'''Janusz Radziwiłł''' herbu [[Trąby (herb szlachecki)|Trąby]] (ur. [[22 lipca]] [[1579]] w [[Wilno|Wilnie]], zm. [[6 listopada|6]]/[[7 listopada]] [[1620]] w [[Czarlin]]ie) – [[książę]] [[Rzesza|Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego]], [[kasztelan]] [[Wilno|wileński]] od [[1619]], [[podczaszy wielki litewski]] od [[1599]], [[starosta]] [[Borysów (miasto)|borysowski]], pan na [[Dubinki|Dubinkach]], [[Lichtenberg (Bawaria)|Lichtenbergu]], [[Księstwo Kopylsko-Słuckie|Słucku i Kopylu]].

Pochodził z kalwińskiej linii Radziwiłłów na [[Birże|Birżach]] i Dubinkach. W młodości towarzyszył ojcu w wyprawie inflanckiej. W [[1603]] roku po śmierci Krzysztofa Mikołaja Pioruna stanął wraz z bratem Krzysztofem na czele obozu politycznego Radziwiłłów. Dzięki zawartemu [[1 października]] [[1600]] roku w [[Brześć|Brześciu]] małżeństwu z Zofią Olelkowiczówną, księżną na [[Słuck]]u i Kopylu stał się najbogatszym [[Magnateria polska|magnatem]] na [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwie]].

W [[1606]] roku urażony na [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazę]], przyczynił się do [[rokosz Zebrzydowskiego|rokoszu Zebrzydowskiego]] w Koronie. W [[Lublin]]ie obrany został marszałkiem koła rycerskiego. W [[bitwa pod Guzowem|bitwie pod Guzowem]] pierwszy natarł na szyki królewskie. W latach [[1607]]-[[1608]] prowadził w Wielkim Księstwie Litewskim prywatną wojnę ze stronnikiem króla, [[Jan Karol Chodkiewicz|Janem Karolem Chodkiewiczem]].

Po ugodzie z królem przez resztę życia przeważnie stronił od spraw publicznych w Rzeczypospolitej, pozostając jednak w opozycji do dworu. Wyjechał do Francji i do Szwajcarii, skąd wrócił w [[1610]] roku. Po stracie pierwszej żony Zofii w [[1612]] roku ponownie ożenił się [[7 lipca]] [[1613]] roku w [[Berlin]]ie z córką elektora brandenburskiego, Elżbietą Zofią Hohenzollern. Przebywał w [[Gdańsk]]u, gdzie zajmował się sprawami majątkowymi.

Spiskował z księciem Siedmiogrodu, [[Gábor Bethlen|Gaborem Bethlenem]], którego zamierzał osadzić na tronie polskim. W [[1616]] roku w proteście wobec polityki Wazów na wschodzie i rozpoczęciu przez króla [[Wojna polsko-rosyjska 1609-1618|kolejnej wojny z Rosją]] udał się na dobrowolną emigrację i przebywał w [[Niemcy|Niemczech]], gdzie związał się z obozem książąt protestanckich, licząc na nieunikniony wybuch wojny z cesarzem. W [[1618]] roku nabył [[Państwo Lichtenberg]] we [[Frankonia|Frankonii]] stając się pełnoprawnym władcą terytorialnym w Rzeszy.

W [[1618]] roku w związku z nadaniem mu kasztelanii wileńskiej powrócił do Rzeczypospolitej i zamieszkał w Wilnie. Nie zdecydował się jednak na stały pobyt na Litwie i przeprowadził się powtórnie do Gdańska.

Zmarł w listopadzie [[1620]] roku w domu swojego sługi Czarlińskiego w Czarlinie wkrótce po chrzcie najmłodszego syna, Bogusława. Po pogrzebie, który miał miejsce w Wilnie, pochowany został w kościele kalwińskim w Dubinkach.

* Elżbietę Eleonorę (ur. [[1615]], zm. [[1633]])

[[Kategoria:Radziwiłłowie|{{PAGENAME}}Janusz Radziwiłł (kasztelan wileński)]]