Kolumna (poligrafia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 109.95.200.236 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Chrumps.
m int., drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
'''Kolumna''' – w [[zecerstwo|zecerstwie]] był to skład odpowiadający stronie, czyli miejsce do wypełnienia składem zecerskim (łącznie z niedrukowalną częścią marginesów, która składana jest [[justunek|justunkiem]]). Obecnie jest to powszechnie stosowana, wśród osób z branży (redakcje, studia [[DTP]], drukarnie), nazwa każdej strony publikacji poligraficznej.
 
Kolumnę można również rozumieć jako ''pole zadruku,'' czyli obszar strony ograniczony jej zadrukowaną powierzchnią (obszar o kształcie prostokąta i równoległy do krawędzi strony).
 
Za kolumnę można wreszcie uważać tę część strony, która jest ograniczona [[margines]]ami wynikającymi z [[Layout (DTP)|layoutu]]. W takim rozumieniu terminu kolumna można mówić, że pewne elementy (np. [[pagina|paginy]], [[przypis]]y itp.) mogą leżeć w polu kolumny lub poza kolumną.
Linia 8:
 
== Rodzaje kolumn ==
* ''Kolumna gorąca'' – w zecerstwie proces formowania kolumny oraz procesy późniejsze związane z tą kolumną trwały dosyć długo, dlatego przy produkcji [[gazeta|gazet]] pozostawiano możliwie jak najmniej kolumn przewidzianych do "zamknięcia" w ostatniej chwili; kolumnami gorącymi były zwykle ''kolumny depeszowe'' oraz pierwsza kolumna.
* ''Kolumna jedno-, dwu-,... wielołamowa'' – kolumny uformowane z określonej liczby [[łam]]ów.
* ''Kolumna końcowa'' – ''Kolumna szpicowa'' lub ostatnia strona wnętrza publikacji broszurowej lub książkowej, która jest jeszcze pokryta drukiem (nie dotyczy stron okładkowych).
* ''Kolumna metrykalna'' – ''kolumna redakcyjna'' lub inna o podobnej zawartości.
* ''Kolumna nieparzysta'' = ''kolumna prawa.''
* ''Kolumna niepełna'' – kolumna wypełniona w formacie podstawowym tylko częściowo.
* ''Kolumna otwierająca'' – w [[czasopismo|czasopiśmie]] pierwsza strona działu lub artykułu wielostronicowego.
* ''Kolumna parzysta'' = ''kolumna lewa.''
* ''Kolumna pełna'' – kolumna pokrywająca się z formatem podstawowym.
* ''Kolumna przedtytułowa'', ''szmuctytuł'' – pierwsza strona [[czwórka tytułowa książki|czwórki tytułowej książki]] (zawierająca tylko tytuł dzieła w wersji skróconej i nazwisko autora z [[inicjał]]ami imienia).
* ''Kolumna pusta'', tzw. ''[[wakat (poligrafia)|wakat]]:'' – 1)
** w zecerstwie strona publikacji złożona wyłącznie justunkiem (nie zawierająca elementów drukowalnych); 2)
** w redakcji każda pusta, niczym nie zadrukowana strona, uwzględniana jednak w numeracji stron ([[paginacja|paginacji]]); 3)
** potocznie każda pusta strona
* ''Kolumna redakcyjna:''
* ''Kolumna redakcyjna (I)'' –* w książce jest to czwarta strona [[czwórka tytułowa książki|czwórki tytułowej książki]] lub druga strona jej [[dwójka tytułowa książki|dwójki tytułowej]], zawierająca informacje wydawnicze i drukarskie;
* ''Kolumna redakcyjna (II)'' –* w gazecie i czasopiśmie jest to typowa strona publikacji (zgodna z jej [[Layout (DTP)|layoutem]]), a więc inna niż ogłoszeniowa, z dodatkiem telewizyjnym, czy innym niestandardowym układem strony.
* ''Kolumna spadowa'' – strona, której pole zadruku zachodzi całkowicie na szerokość co najmniej jednego z marginesów (dochodzi przynajmniej częściowo do którejś z linii cięcia papieru lub grzbietu) – rodzaj kolumny wykraczającej poza format podstawowy; kolumn spadowych nie praktykuje się w gazetach codziennych z powodu specyficznego druku wynikającego z konfekcji papieru dokładnie na wymiar strony, natomiast są to kolumny charakterystyczne dla czasopism.
* ''Kolumna spuszczona'', ''k. opuszczona'' – kolumna w formacie podstawowym zawierająca początek tekstu [[Łamanie tekstu|łamany]] w ten sposób, że jest on odsunięty od górnego marginesu o 1/5 – 1/3 w porównaniu z kolumną pełną (np. początek rozdziału).
* ''Kolumna szpicowa'' – ostatnia strona wielostronicowego tekstu, zawierająca tekst nie dochodzący do końca [[łam]]u, np. koniec rozdziału; nazwa pochodzi od maniery starych drukarzy, którzy tekst dzieła na ostatniej stronie składali wierszami o coraz krótszej szerokości (justowane do marginesu lub środkowo).
* ''Kolumna tytułowa'' – trzecia strona [[czwórka tytułowa książki|czwórki tytułowej książki]] lub pierwsza strona jej [[dwójka tytułowa|dwójki tytułowej]] zawierająca tytuł utworu w pełnym brzmieniu, imiona i nazwiska autorów w pełnym brzmieniu, nazwę wydawnictwa i rok wydania.
* ''Kolumna wypuszczona'' – strona, której pole zadruku zachodzi częściowo na margines (nie dochodzi do linii cięcia papieru lub grzbietu) – rodzaj kolumny wykraczającej poza format podstawowy.
* ''Kolumna wzorcowa'', ''szablon'', ''master'' (od ang. ''master page'') – w [[DTP]] strona nie wypełniona bieżącą treścią, zawierająca najważniejsze elementy layoutu, zwykle z utrudnieniami do zapisu zawartości, służąca do tworzenia docelowych stron publikacji.
* ''Kolumna zamykająca'' – w czasopiśmie ostatnia strona działu lub artykułu wielostronicowego.
 
* ''Kolumny okładkowe'' – pierwsza, druga, przedostatnia i ostatnia strona publikacji.
* ''Kolumny rozkładowe'', tzw. [[rozkładówka]] – dwie środkowe strony czasopisma w [[oprawa (poligrafia)|oprawie szytej]].
* ''Kolumny widzące'', ''kolumny na rozwarciu'', tzw. [[strony widzące]] – każde dwie sąsiednie strony: lewa i prawa – widziane jednocześnie.
 
Kolumny gazetowe (dotyczy także innych czasopism):
* ''Kolumna depeszowa'' – strona w gazecie poświęcona depeszom agencyjnym i innym najświeższym doniesieniom w skrótowej formie.
* ''Kolumna krajowa'' – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona tematyce krajowej z wyłączeniem tematyki miejskiej (i najbliższego regionu) ze względu na miejsce ukazania się wydania gazety.
* ''Kolumna kulturalna'' – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona wydarzeniom kulturalnym.
* ''Kolumna miejska'' – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona tematyce miejskiej ze względu na miejsce ukazania się wydania gazety.
* ''Kolumna ogłoszeniowa'' – strona czasopisma zawierająca głównie ogłoszenia drobne.
* ''Kolumna sportowa'' – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona bieżącym wydarzeniom sportowym.
* ''Kolumna stała'' – kolumna wypełniona w całości materiałem, który powtarza się w kolejnych numerach czasopisma, np. kolumna z wielokrotnie powtarzanym ogłoszeniem całostronicowym, formularzem prenumeraty, itp.
* ''Kolumna zagraniczna'' – strona w gazecie ogólnotematycznej poświęcona wydarzeniom za granicą.
 
W gwarze dziennikarskiej kolumna to czasami artykuł przeznaczony na kilka stron czasopisma.