Lizander: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy, drobne merytoryczne
lit.
Linia 1:
'''Lizander''', [[Greka|gr.]] ''Lysander'' (?-[[395 p.n.e.]]) - [[sparta]]ński wódz i polityk.
 
W roku [[407 p.n.e.]], w końcowej fazie [[II wojna peloponeska|wojny peloponeskiej]] został ''nauarchą'' - naczelnym wodzem floty spartańskiej.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=224}} Wówczas to dzięki dobrym układom z [[Cyrus Młodszy|Cyrusem Młodszym]] rozbudował i zapewnił finansowanie floty [[Związek Peloponeski|Związku Peloponeskiego]] z perskich środków.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=224-225}} Zimą 407/406 p.n.e. pokonał ateńską flotę [[Alkibiades]]a (nieobecnego w czasie samej bitwy) w [[Bitwa pod Notion|bitwie pod Notion]],{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=225}}. W następnym roku zakończyła się jego kadencja dowódcy floty i został nim niechętny Persom Kallikratidas, który jednak poniósł klęskę i zginął w [[Bitwa pod Arginuzami|bitwie z Ateńczykami pod Arginuzami]].{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=225-226}} W 405 p.n.e. Lizander został formalnie zastępcą nowego nauarchy Arakosa, lecz faktycznie to on był dowódcą.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=227}} W ciągu lata, dzięki funduszom od Cyrusa, rozbudował flotę peloponeską do 180 jednostek.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=227}} Później ruszył w rejon [[Hellespont]]u, gdzie zdobył [[Lampsakos]] i w [[Bitwa pod Aigospotamoi|bitwie pod Aigospotamoi]] rozbił flotę ateńską.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=227-228}} Po tym zwycięstwie popłynął na Morze Egejskie, gdzie usuwał ateńskie garnizony i instalował spartańskich zarządców, a następnie skierował swojęswoją flotę do ateńskiego portu w Pireusie.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=228}} Tam po długich negocjacjach z [[Teramenes|Theramenesem]] przyjął kapitulację Aten.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=228}} Z Pireusu popłynął na [[Samos]] i zmusił wyspę do kapitulacji, kończąc tym samym wojnę peloponeską.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=229}}
 
Lizandrowi przypadła główna rola w demontażu ateńskiego imperium, które starał się zastąpić spartańskim lub być może własnym.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=232}} Na terenach kontrolowanych przez pokonanego wroga ustanawiał ''harmostów'' (spartańskich rezydentów) i ''dekarchie'' (komisje dziesięciu), ściągał także na wzór Aten trybut.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=232, 242}} Elita Sparty zaniepokoiła się rosnącą pozycją Lizandra, odwołano go, a zbudowany przez niego porządek wkrótce rozleciał się.{{odn|Bravo|Wipszycka|Węcowski|Wolicki|2009|s=232}}