Aurangzeb: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, usunięcie zbędnych linków do dat
infobox
Linia 1:
{{Władca kraju infobox
[[Plik:Aurangazeb.jpg|thumb|Aurangzeb]]
|król = Aurangzeb
|tytulatura =
|grafika = [[Plik:Aurangazeb.jpg|240px]]
|herb grafika =
|sygnatura grafika =
|dewiza =
|tytuł = [[Wielcy Mogołowie|Władca Wielkich Mogołów]]
|data koronacji =
|od = 1658
|do = [[3 marca]] [[1707]]
|poprzednik = [[Szahdżahan]]
|następca = [[Bahadur Szah I]]
|dynastia =
|urodzony = [[3 listopada]] [[1618]]
|zmarł = [[3 marca]] [[1707]]
|Miejsce pochówku =
|ojciec = [[Szahdżahan]]
|matka = [[Mumtaz Mahal]]
|żona = Rabia Daurrani
|dzieci = [[Bahadur Szah I]]
|rodzeństwo =
|odznaczenia =
|commons =
|source =
|quote =
}}
'''Aurangzeb''' (w [[język perski|jęz. perskim]]: اورنگ‌زیب, czyli: ''Ozdobiony koroną''), właściwie: '''Abu Muzaffar Muhi ad-Din Muhammad Aurangzeb Alamgir''' (ur. [[3 listopada]] [[1618]], zm. [[3 marca]] [[1707]]) – szósty władca [[Mogołowie|Imperium Mogołów]] w [[Indie|Indiach]] od 1658 do 1707. Rozszerzył granice imperium, jednak jego fanatyczne propagowanie [[islam]]u i prześladowanie innych religii przyczyniło się do osłabienia państwa.
 
Linia 5 ⟶ 31:
Był trzecim synem [[Szahdżahan]]a (budowniczego [[Tadź Mahal]]) i [[Mumtaz Mahal]]. W 1634 ojciec mianował go gubernatorem [[Dekan (płaskowyż)|Dekanu]]. W 1637 Aurangzeb poślubił Rabię Daurrani. Po 1645 popadł w niełaskę i stracił stanowisko. W 1647 ojciec wysłał go do [[Afganistan]]u, gdzie Aurangzeb wyróżnił się jako zdolny dowódca wojskowy i fanatyczny wyznawca islamu (przerywający nawet bitwę dla odmówienia modlitwy). Ponownie mianowany gubernatorem Dekanu w 1652, zaczął systematycznie burzyć świątynie [[hinduizm|hinduistyczne]] w tej prowincji i prześladować nie-muzułmanów.
 
Choroba ojca spowodowała, że zaczął walczyć ze swoimi braćmi o władzę. Po wielu krwawych walkach, uwięzieniu ojca i zabiciu brata Dary, Aurangzeb koronował się w [[Delhi]] w 1659. Nowy władca zerwał z raczej tolerancyjną polityką [[Mogołowie|Mogołów]] wobec w większości nie-muzułmańskiej ludności Indii. Starał się także wykorzenić nowatorskie prądy ideowe w islamie (takie jak [[sufizm]]) i narzucał ścisłe przestrzeganie skodyfikowanego prawa islamskiego ([[szariat]]u). Był pierwszym w historii władcą narzucającym szariat nie-muzułmańskiej ludności. Fanatyczne rozumienie islamu spowodowało, że zabronił nawet wykonywania muzyki, tańca i śpiewu oraz świętowania urodzin cesarza. Zakazał malowania słynnych mogolskich miniatur i nakazał zniszczenie nie tylko wizerunków żywych istot, ale nawet roślin. Nakazał burzenie świątyń innych wyznań, zamknięcie nie-islamskich szkół religijnych i zakazał praktykowania nie-islamskich religii pod [[kara śmierci|karą śmierci]]. Te działania oraz rygorystyczne pobieranie „podatku od niewiernych” (''dżizja'') spowodowały wybuch wielu buntów przeciwko niemu (m.in. rebelii w [[Marwar]]ze i [[Mewar]]ze). Aurangzeb nakazał torturowanie i zabicie Dziewiątego [[Guru]] [[Sikhowie|Sikhów]] - [[Teg Bahadur]]a za odmowę przyjęcia islamu. Ta zbrodnia spowodowała wybuch walk z Sikhami. Faworyzował przymusowe nawrócenia na islam, często za pomocą przekupstwa.
 
Z drugiej strony Aurangzeb rozpoczął intensywną i kosztowną militaryzację państwa, aby rozszerzyć władzę islamu na cały [[Półwysep Indyjski]]. Jednak jego fanatyzm powodował zaciekły opór ze strony hinduistycznych władców i chociaż wielokrotnie zwyciężał (zdobył Bidźapur i Golkondę), to ogromnym kosztem. Nierozstrzygnięte walki trwały ponad 20 lat, wyczerpując skarb państwa.