Order Sabaudzki Wojskowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
odzielenie od Order Wojskowy Włoch, drobne redakcyjne, drobne merytoryczne, źródła/przypisy, WP:SK
Linia 1:
{{Odznaczenie infobox
|nazwa = Order Sabaudzki Wojskowy<br />(wł. ''Ordine militare di Savoia'')lub<br />Order Wojskowy WłochSabaudii<br />(wł. ''Ordine militare d'Italia'')
|awers = Italy Ordine militare di savoia.jpg
|awers opis =
|awers opis = insygniów Wielkiego Oficera<br />([[Zjednoczone Królestwo Włoch|Królestwo Włoch]])
|awers 2 = 66-50-DKleinood Medal,en Badge,ster Italy,van Knightde GrandMilitaire CrossOrde ofvan the Military Order of ItalySavoye.jpg
|awers 2 opis = gwiazdyodznaki Krzyżaklasy Wielkiego<brII i III oraz gwiazdy />([[Włochy|RepublikaI Włoch]])klasy
[[Plik: |awers 3 = Officier en Ridder (revers) in de Militaire Orde van Savoye.jpg|thumb|240px|Insygnia IV i V klasy (monarchia)]]
|awers 3 opis = odznak IV i V klasy
|rewers =
|rewers opis =
Linia 13 ⟶ 15:
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
|ustanowiono = [[1815]]
|ustanowionowycofano = [[14 sierpnia]] = [[18151946]]<br />(''Sabaudzkiw Order Wojskowy'')<br />[[1956]]<br />(odnowiony jako ''[[Order Wojskowy Włoch'']])
|wielkość =
|kruszec =
Linia 19 ⟶ 22:
|commons = Category:Military order of Savoy
}}
'''Order Sabaudzki Wojskowy'''<ref>Wiesław Bończa-Tomaszewski: ''[http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=85516 Kodeks orderowy]'', Warszawa 1939, s. 596</ref> lub '''Order Wojskowy Sabaudii'''<ref name="lww">{{Cytuj książkę | tytuł = Leksykon wiedzy wojskowej | wydawca = MON | miejsce = Warszawa | data = 1979 | strony = 286 | isbn = 8311062293}}</ref> ([[język włoski|it.]]: '''''Ordine militare di Savoia'''''); obecna nazwa: '''Order Wojskowy Włoch''' ([[język włoski|it.]]: '''''Ordine militare d'Italia''''') – najwyższe [[odznaczenie]] wojskowe [[Królestwo Sardynii|Królestwa Sardynii]], później [[Zjednoczone Królestwo Włoch|Królestwa Włoch]], anadawane odw [[1956]]latach [[order1815]] -[[Włochy|Republiki Włoskiej1946]].
 
== Historia ==
[[Plik:Italy Ordine militare di savoia.jpg|thumb|upright|Insygnia II klasy]]
Order został ustanowiony w [[Genua|Genui]] [[14 sierpnia]] [[1815]], pod koniec [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]], przez [[Władcy Sardynii|króla Sardynii]] [[Wiktor Emanuel I|Wiktora Emanuela I]] jako odznaczenie za zasługi wojskowe i miał zastąpić dwa ordery [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]], [[Order Żelaznej Korony]] i [[Legia Honorowa|Legię Honorową]], poprzednio nadawane [[poddany]]m włoskim za te zasługi. Początkowo posiadał cztery klasy:
* Kawaler Wielkiego Krzyża (''Cavaliere di gran croce''),
Linia 27 ⟶ 31:
* Kawaler (''Cavaliere''),
* Żołnierz (''Milite'').
W roku [[1855]] król [[Wiktor Emanuel II]] nadał orderowi nowe [[statut]]y, wprowadzając nową II. klasę Wielkiego Oficera (''Grande Ufficiale'') oraz IV., Oficera (''Ufficiale''). Posiadacze najniższej, V. klasy byli odtąd zwani Kawalerami (''Cavaliere''). W takiej formie order był nadawany do upadku [[monarchia|monarchii]] włoskiej w roku [[1946]]. Obwołana w tym roku [[republika]] zezwoliła posiadaczom na noszenie odznaczenia, a [[9 stycznia]] [[1956]] wznowiła go jako [[order]] Republiki, zachowując jego strukturę z czasów monarchii. Orderlecz możezmieniając byćnazwę nadawany Włochom, cudzoziemcom i jednostkom wojskowym w czasie wojny i pokoju za szczególne zasługi dla obronności kraju i za czyny wyjątkowej odwagi.na [[WielkiOrder mistrz|WielkimWojskowy mistrzemWłoch]] jest [[prezydent]] Republiki.
 
== Insygnia ==
=== Czasy monarchii ===
[[Plik:Officier en Ridder (revers) in de Militaire Orde van Savoye.jpg|thumb|240px|Insygnia IV i V klasy (monarchia)]]
Insygnia orderu królewskiego to oznaka i gwiazdy I i II klasy. Oznaką był [[krzyż heraldyczny|krzyż strzałkowy]], [[emalia|emaliowany]] obustronnie na biało. W emaliowanym na czerwono [[medalion (jubilerstwo)|medalionie]] [[awers i rewers|awersu]] znajdowały się dwa skrzyżowane złote [[miecz]]e, data "1855" i [[monogram]] założyciela "V.E.", a w również czerwonym medalionie rewersu biały krzyż [[dynastia sabaudzka|dynastii sabaudzkiej]]. Między ramionami krzyża znajdował się zielony [[wieniec laurowy|wieniec laurowo-dębowy]]. Zawieszką oznaki w I.-III. klasie była złota korona królewska, w IV. klasie [[trofeum]] w kształcie [[zbroja|zbroi]] rycerskiej, V. klasa ozdobnej zawieszki nie posiadała. Gwiazdy I. (większa) i II. klasy (mniejsza) były srebrne, ośmiopromienne, [[cyzelowanie|cyzelowane]] na kształt [[brylant]]ów, i nosiły na sobie awers oznaki. Order był noszony na niebieskiej wstążce z szerokim czerwonym paskiem pośrodku.
 
=== Czasy republiki ===
Po wznowieniu orderu w 1956 r. zmieniono wygląd medalionów oznaki: na awersie usunięto monogram V.E. i umieszczono tam datę ustanowienia republiki "1947", na rewersie usunięto herb dynastii sabaudzkiej i wstawiono litery "RI" (''Repubblica Italiana'')
oraz napis "Al Merito militare" (''Za zasługi wojskowe''). Zawieszkami I. do III. klasy zamiast koron królewskich są teraz wieńce laurowo-dębowe. Wstążkę o barwach dynastii sabaudzkiej zachowano.
 
<center>
{|align=center class=wikitable width=5060%
|colspan="5" align="center"|Sposoby noszenia orderu
!colspan=5|[[Baretka odznaczenia|Baretki]] Orderu Wojskowego
[[Plik:Divisa.Ord.Militare di Savoia.png|700px|center]]
|-
!colspan=5|[[Baretka odznaczenia|Baretki orderu]] Orderu Wojskowego
!width=25% valign=center align=center|
!width=25% valign=center align=center|1855-1946<br />(Sabaudzki)
!width=25% valign=center align=center|od 1956<br />(Włoski)
|-
!|width=2520% valign=centertop align=center|Kawaler[[Plik:Cavaliere Krzyża WielkiegoBAR.svg|100px|center]]<br /small>(''Cavaliere di Gran Croce'')Kawaler
|width=2520% valign=centertop align=center|[[Plik:Cavaliere di gran croceUfficiale OMS BAR.svg|110px100px|center]]<small>Oficer
|width=2520% valign=centertop align=center|[[Plik:Cavaliere di granCommendatore CroceOMS BAR.svg|110px100px|center]]<small>Komandor
|width=2520% valign=centertop align=center|[[Plik:Grande ufficiale OMS BAR.svg|110px100px|center]]<small>Wielki Oficer
|-
!|width=2520% valign=centertop align=center|Wielki[[Plik:Cavaliere Oficer<brdi /gran croce OMS BAR.svg|100px|center]]<small>(''GrandeKrzyż Ufficiale'')Wielki
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Grande ufficiale OMS BAR.svg|110px|center]]
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Grande ufficiale BAR.svg|110px|center]]
|-
!width=25% valign=center align=center|Komandor<br />(''Commendatore'')
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Commendatore OMS BAR.svg|110px|center]]
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Commendatore BAR.svg|110px|center]]
|-
!width=25% valign=center align=center|Oficer<br />(''Ufficiale'')
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Ufficiale OMS BAR.svg|110px|center]]
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Ufficiale BAR.svg|110px|center]]
|-
!width=25% valign=center align=center|Kawaler<br />(''Cavaliere'')
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Cavaliere BAR.svg|110px|center]]
|width=25% valign=center align=center|[[Plik:Cavaliere BAR.svg|110px|center]]
|-
|}
</center>
 
== Odznaczeni ==
== Niektórzy znani posiadacze Wielkiego Krzyża orderu ==
{{Kategoria główna|Odznaczeni Orderem Sabaudzkim Wojskowym}}
* [[Pietro Badoglio]]
* [[Ettore Bastico]]
Linia 80 ⟶ 64:
* [[Wiktor Emanuel III]]
 
{{Przypisy}}
{{Kategoria główna|Odznaczeni Orderem Sabaudzkim Wojskowym}}
{{Kategoria główna|Odznaczeni Orderem Wojskowym Włoch}}
 
== Zobacz też ==
* [[Krzyż Wojenny Waleczności Wojskowej]]
* [[Krzyż Zasługi Wojennej (Włochy)]]
* [[Medal Waleczności Wojskowej (Włochy)]]
 
== Bibliografia ==
* [[Maximilian Gritzner]], ''[https://archive.org/details/handbuchderritt00gritgoog Handbuch der Ritter-und Verdienstorden]'', Leipzig 1893
* Paul Hieronymussen, ''Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour'', London 1978
* Wiesław Bończa-Tomaszewski: ''[http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=85516 Kodeks orderowy]'', Warszawa 1939, s. 596
 
== Linki zewnętrzne ==