Anna Konstancja Cosel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
m poprawa linków do przek., WP:SK, przeniesienie treści do Hrabina Cosel, drobne redakcyjne
Linia 23:
 
== Życiorys ==
Urodzona jako córka Joachima Brockdorff i Anny Małgorzaty Brockdorff. Jej ojciec był oficerem w służbie Danii. 2 czerwca 1703 poślubiła saskiego ministra [[Adolf Magnus Hoym|Adolfa Magnusa Hoyma]]. W latach 1706–1711 Hoym był jednym z najważniejszych ministrów Augusta Mocnego – zasłynął zarówno jako autor planu wprowadzenia akcyzy w Saksonii, jak i jako mąż późniejszej hrabiny Cosel, metresy króla. Poślubił ją w 1703 i zabrał do swego pałacu przy Kreuzgasse ([[Drezno]]). Latem 1703 wyjechał z królem do Polski.
 
W styczniu 1704 roku [[August II Mocny]] i Anna von Hoym spotkali się po raz pierwszy na balu wydanym przez małżonkę królewską Krystynę Eberhardynę. W kwietniu Hoymowie przeprowadzili separację. Przełomowe znaczenie dla romansu z królem [[August II Mocny|Augustem II Mocnym]] miał dzień 7 grudnia 1704. Wówczas wybuchł pożar w pałacu hrabiostwa Hoym na Kreuzgasse, książę-elektor przybył mieszkańcom na ratunek. Jeszcze w grudniu 1704 roku hrabina [[Henrietta Amalia Reuß]] zaproponowała Cosel stanowisko metresy władcy. Przez 10 lat była jego królewską [[metresa|faworytą]]. Król rozwiódł ją z mężem i pomógł uzyskać tytuł hrabiowski. Odtąd znana była jako hrabina Cosel.
Dnia 2 czerwca 1703 poślubiła saskiego ministra [[Adolf Magnus Hoym|Adolfa Magnusa Hoyma]].
 
Miała z Augustem II Mocnym trójkę dzieci. Posiadała potężną władzę na [[Drezno|drezdeńskim]] dworze. Roczne wydatki na jej zachcianki wynosiły 100 tys. [[talar]]ów, za co można było utrzymać ośmiotysięczny oddział wojska. Kiedy król próbował pozbawić ją wpływów, wzięła udział w zawiązanym przeciwko niemu spisku. W 1713 roku uciekła do [[Berlin]]a. W [[Wittenberga|Wittenberdze]] została pojmana jako zdrajczyni. W 1716 osadzono ją na [[Zamek Stolpen|zamku w Stolpen]]. Spędziła tam 49 lat, aż do śmierci. Zmarła 31 marca 1765, w wieku 85 lat.
W latach 1706–1711 Hoym był jednym z najważniejszych ministrów Augusta Mocnego. Zasłynął zarówno jako autor planu wprowadzenia akcyzy w Saksonii, jak i jako mąż późniejszej hrabiny Cosel – metresy króla. Poślubił ją w 1703 i zabrał do swego pałacu przy Kreuzgasse ([[Drezno]]). Latem 1703 wyjechał z królem do Polski.
 
== "''Hrabina Cosel"'' ==
W styczniu 1704 roku [[August II Mocny]] i Anna von Hoym spotkali się po raz pierwszy na balu wydanym przez małżonkę królewską Krystynę Eberhardynę. W kwietniu Hoymowie przeprowadzili separację.
[[Józef Ignacy Kraszewski]] uczynił ją bohaterką jednej ze swoich najbardziej znanych powieści, ''[[Hrabina Cosel]]''. Powieść została zekranizowana w formie [[Hrabina Cosel (serial telewizyjny)|serialu]] oraz [[Hrabina Cosel (film)|filmu]].
 
Przełomowe znaczenie dla romansu z królem [[August II Mocny|Augustem II Mocnym]] miał dzień 7 grudnia 1704. Wówczas wybuchł pożar w pałacu hrabiostwa Hoym na Kreuzgasse, książę-elektor przybył mieszkańcom na ratunek. Jeszcze w grudniu 1704 roku hrabina [[Henrietta Amalia Reuß]] zaproponowała Cosel stanowisko metresy władcy.
 
Przez 10 lat była jego królewską [[metresa|faworytą]]. Król rozwiódł ją z mężem i pomógł uzyskać tytuł hrabiowski. Odtąd znana była jako hrabina Cosel.
 
Miała z Augustem II Mocnym trójkę dzieci. Posiadała potężną władzę na [[Drezno|drezdeńskim]] dworze. Roczne wydatki na jej zachcianki wynosiły 100 tys. [[talar]]ów, za co można było utrzymać ośmiotysięczny oddział wojska. Kiedy król próbował pozbawić ją wpływów, wzięła udział w zawiązanym przeciwko niemu spisku.
 
W 1713 roku uciekła do [[Berlin]]a. W [[Wittenberga|Wittenberdze]] została pojmana jako zdrajczyni. W 1716 osadzono ją na [[Zamek Stolpen|zamku w Stolpen]]. Spędziła tam 49 lat, aż do śmierci. Zmarła 31 marca 1765, w wieku 85 lat.
 
== "Hrabina Cosel" ==
[[Józef Ignacy Kraszewski]] uczynił ją bohaterką jednej ze swoich najbardziej znanych powieści ''[[Hrabina Cosel]]''. W tym miejscu warto uwzględnić stanowisko niektórych historyków, oceniających faktografię zawartą w powieściach Kraszewskiego, w tym i w wyżej cytowanej powieści "Hrabina Cosel".
 
Na przykład, historyk [[Jacek Staszewski]] na str. 148 i dalszych, w książce zatytułowanej "Życiorysy historyczne, literackie i legendarne", pod redakcją [[Zofia Stefanowska|Zofii Stefanowskiej]] i [[Janusz Tazbir|Janusza Tazbira]], wydanej przez [[Państwowe Wydawnictwo Naukowe]] – Warszawa 1989, opisując życiorys Augusta II Mocnego, podkreśla istotną dla mniej obeznanego z historycznym materiałem źródłowym czytelnika, ogólną charakterystykę powieści historycznych Kraszewskiego. Autor zauważa, że łączyła ona w sobie dwie cechy:
 
* 1) "solidną podbudowę wiedzy historycznej", którą Kraszewski wykorzystywał dla nadania swym powieściom "wartości dydaktycznej", gdyż "zasób faktów w nich podawany poszerzał wiedzę o przeszłości każdego, zwłaszcza mało wykształconego czytelnika",
* 2) "Jednocześnie nadając tym faktom oprawę fabularną, przybliżał je "tłumacząc" pojęciami epoki, w której (Kraszewski) tworzył". Autor wyżej cytowanej opinii ponadto stwierdza, że "Ów model – tj. podwójny charakter powieści Kraszewskiego – odpowiadał tylko stanowi wiedzy – jeszcze niewielkiemu – z czasów, gdy Kraszewski pisał swe powieści. Na podstawie opracowań naukowych, pamiętników i źródeł układał własny obraz bohatera, kształtując go "pod dyktando" aktualnych opinii historyków. Na skutek tego ów obraz bohaterów stawał się martwy w miarę postępu badań, a z czasem wręcz sprzeczny w stosunku do tego, co ujawniły późniejsze badania". I to należy brać pod uwagę, czytając powieść "Hrabina Cosel" i inne powieści historyczne. Nie tylko J.I. Kraszewskiego.
 
[[Jacek Staszewski]] przywołuje pogląd [[Ignacy Chrzanowski|Ignacego Chrzanowskiego]], że: "obraz czasów saskich, kreślony przez Kraszewskiego, nie zawiera elementów rzeczywistości istotnych dla późniejszego odrodzenia narodowego, brak w nim ludzi, którzy byli nosicielami przemian na szerszą skalę".
 
W dalszym ciągu cytowany tu Jacek Staszewski wyraża pogląd, że "dla Kraszewskiego-pisarza ważniejszy był wzgląd na dramaturgię sytuacji". Natomiast o bohaterce powieści "Hrabina Cosel" pisze: "Z dość przebiegłej, ale zarazem prymitywnej intrygantki Hoymowej, uczynił ją budzącą współczucie hrabinę Cosel, ofiarę Augusta II, który w rzeczywistości był raczej jej ofiarą". Autor następnie wyjaśnia, dlaczego Kraszewski w taki, a nie w inny sposób scharakteryzował Augusta II w powieści "Hrabina Cosel" (i we wszystkich innych, Kraszewski "daje takie same opisy jego osobowości"). Otóż ma to związek z głębokim przekonaniem Kraszewskiego o "miałkości charakteru króla", o jego nieumiejętności prowadzenia polityki, o braku wyciągania wniosków z popełnionych błędów. Warto również zacytować słowa jakie zawarli w Przedmowie do wyżej cytowanej książki ("Życiorysy historyczne, literackie i legendarne") jej redaktorzy: Zofia Stefanowska i [[Janusz Tazbir]]: "Ludzie sławni i wybitni, a także niekoniecznie zasłużeni, tacy jednak, którzy zafrapowali wyobraźnię współczesnych, mają zazwyczaj dwa żywoty. Pierwszy z nich zamyka się w biologicznym cyklu życia, od narodzin aż do śmierci. Drugi trwa o wiele dłużej, obejmuje bowiem dzieje zmiennych kolei pamięci i zapomnienia, sporów, jakie się wokół nich toczyły, gwałtownych nieraz rewizji tradycyjnych ocen, dostrzegania coraz to nowych wartości w czczonym od wieków bohaterze... Sławny człowiek stoi na cokole, w przenośni i dosłownie; niemal każdy wiek widzi go jednak w odmiennym świetle".
 
W adaptacji filmowej powieści w tytułową postać wcieliła się [[Jadwiga Barańska]].
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 58 ⟶ 37:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Cosel, Anna}}
[[Kategoria:Kochanki władców Polski]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1680]]