Kaldera Yellowstone: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
na en, de i fr Wiki jest 640 tys. lat |
drobne merytoryczne: usunięcie słowa "największej". Największa erupcja była 2,2 mln lat temu i wyrzuciła 2500 km2 substancji. |
||
Linia 5:
Nazywana także "Yellowstone supervolcano" ([[Superwulkan]]em Yellowstone).
[[Kaldera]] Yellowstone o rozmiarach ok. 55 x 80 km znajduje się nad tzw. [[Plama gorąca|plamą gorąca]] i jest pozostałością po gigantycznych eksplozjach superwulkanu, jakie miały miejsce 2,1 mln, 1,3 mln oraz 640 tys. lat temu. Były to [[erupcja|erupcje]] o najwyższym stopniu w 8-stopniowej skali VEI ([[Indeks Eksplozywności Wulkanicznej]]). W czasie ostatniej
Ze względu na możliwość kolejnego wybuchu, kaldera jest monitorowana za pomocą rozmieszczonych na jej obszarze odbiorników [[GPS]] oraz pomiarów radarowych wykonywanych przez satelity. W obserwacje kaldery zaangażowane są zespoły uczonych z University of Utah w [[Salt Lake City]] oraz z US Geological Survey. Dzięki tym pomiarom stwierdzono, że w latach 1987-1995 dno całej kaldery opadło o ok. 11 cm, a potem zaczęło się podnosić w północnej części oraz że w latach 1997-2003 północny skraj kaldery podniósł się o 12 cm, natomiast jej centralna część osiadła. Obserwacje te sugerowały, że gorąca magma, wypełniająca komorę magmową pod kalderą (na głębokości ok. 10 km pod powierzchnią ziemi), przepłynęła z jej centralnej części w stronę północnego skraju. Ostatnie pomiary, przeprowadzone między połową roku 2004 a końcem 2006, wskazują na gwałtowny zwrot, jaki nastąpił w tym czasie pod kalderą. Północna jej część, która puchła przez szereg ostatnich lat, nagle opadła o 8 cm, podczas gdy centrum, obniżające sie od ponad 20 lat, podniosło się aż o 18 cm. Wynika z tego, że centralna część kaldery podnosiła się w tym czasie o 7 cm rocznie. Jest to najszybsze tempo zmian od czasu, gdy zaczęto przeprowadzać systematyczne pomiary (od 1923 r.)<ref>[[Świat Nauki]] nr 1/2008, str. 6-8 (artykuł pt. "Wyrok z odroczeniem")</ref>.
|