Jakub III (król Majorki): Różnice pomiędzy wersjami

| król = Jakub III

| tytulatura = król Majorki, hrabia Roussillon i Cerdanya, władca Montpellier

| grafika = [[Plik:James III of Majorca.jpg|220px|Król Majorki Jakub III]]

| herb grafika =

| sygnatura grafika =

| dewiza =

| tytuł = [[Królestwo Majorki|Król Majorki]]

| data koronacji =

| od = 1324

| do = 1344

| poprzednik = [[Sancho I (król Majorki)|Sancho I]]

| następca =

| dynastia = barcelońska

| urodzony = 5 kwietnia 1315

| zmarł = 25 października 1349

| Miejsce pochówku =

| ojciec = Ferdynand z Majorki

| matka = Izabela de Sebran

| żona = Konstancja Aragońska<br />Jolanta d'Omelasd’Omelas

| dzieci = Jakub<br />Izabela<br />Esklaramunda

| rodzeństwo =

| odznaczenia =

| commons = Category:James III of Majorca

| source =

| quote =

'''Jakub III z Majorki'''<ref group="uwaga"> Jakub, którego dotyczy niniejsze hasło, w polskiej historiografii nazywany jest niekiedy „Jakubem II”. Mimo, że większość obcojęzycznych opracowań podaje listę władców Majorki od Jakuba I Zdobywcy, będącego jednocześnie królem Aragonii, a jego syn jest nazywany Jakubem II z Majorki, to część polskich (i nie tylko) historyków przyjmuje, że pierwszym królem Majorki był dopiero syn Jakuba I Zdobywcy i to on jest „Jakubem I”.</ref>, [[język hiszpański|hiszp.]] ''Jaime III de Mallorca'', [[język kataloński|katal.]] ''Jaume III de Mallorca'' (ur. [[5 kwietnia]] [[1315]];, zm. [[25 października]] [[1349]]) – [[Królestwo Majorki|król Majorki]] [[1324]]-[[1344]], hrabia [[Roussillon]] i [[Baixa Cerdanya|Cerdanya]], władca [[Montpellier]].

Urodzony w [[1315]] w Katanii na [[Sycylia|Sycylii]], syn [[Ferdynand z Majorki|Ferdynanda]] i Izabeli de Sebran, bratanek króla Majorki [[Sancho I (król Majorki)|Sancho I]].

Ojciec Jakuba III przybył w 1313 na Sycylię, na dwór króla [[Fryderyk II Sycylijski|Fryderyka II]], po powrocie z Achai, gdzie próbował bez powodzenia w imieniu sycylijskiego władcy przejąć dowództwo nad [[Kompania Katalońska|Kompanią Katalońską]]. Po powrocie na Sycylię zaaranżowano małżeństwo Ferdynanda z Majorki z Izabelą de Sebran, której matka [[Małgorzata de Villehardouin|Małgorzatą de Villehardouin]] rościła sobie prawa do [[Księstwo Achai|Księstwa Achai]]. Po ślubie Ferdynand przyjął tytuł księcia Achai. Matka Jakuba zmarła krótko po jego urodzeniu, zaś ojciec zginął w lipcu [[1316]] podczas wyprawy do swego tytularnego księstwa. Po [[1331]] większość możnych Księstwa Achai uznała prawa Jakuba do władzy w księstwie, ale presja ze strony [[Filip I z Tarentu|Filipa I księcia Tarentu]], młodszego syna króla Neapolu [[Karol II Andegaweński|Karola II Kulawego]] była zbyt duża i ostatecznie Filip przejął władzę w Achai, tym bardziej, że Jakub na wieść o śmierci swego stryja wrócił na Majorkę.

Stryj Jakuba, król Majorki Sancho I zmarł [[4 sierpnia]] [[1324]]. Mimo, że Sancho I w [[1319]] został przez [[władcy Aragonii|króla Aragonii]] [[Jakub II Sprawiedliwy|Jakuba II Sprawiedliwego]] zmuszony do podpisania układu, na mocy którego królestwo Majorki miało w przypadku braku legalnego potomstwa zostać włączone bezpośrednio w skład [[Królestwo Aragonii|królestwa Aragonii]], to Sancho postanowił złamać traktat i przed śmiercią na swego następcę wyznaczył bratanka Jakuba. By usankcjonować swe panowanie w [[1337]] Jakub wydał tzw. ''Leges palatinae'', będącym zbiorem przepisów prawnych sytuujących pozycję monarchy w królestwie i organizującym zasady funkcjonowania centralnych urzędów królestwa. ''Leges palatinae'' zostało wydane w formie bogato ilustrowanego [[rękopis|manuskryptu]], przechowywanego obecnie w Belgijskiej Bibliotece Królewskiej.

Władcy Aragonii początkowo zaakceptowali objęcie tronu królestwa Majorki (które prócz [[Baleary|Balearów]] składało się z hrabstwa Roussillon i Cerdanya oraz Montpellier) przez Jakuba III, zwłaszcza, że nowy król Majorki złożył im hołdy [[lenno|lenne]] – w 1327 Jakubowi II Sprawiedliwemu, a w 1329 jego następcy [[Alfons IV Łagodny|Alfonsowi IV]]. Dodatkowo, w [[1336]] Jakub III poślubił córkę Alfonsa IV – Konstancję.

Jednakże syn i następca Alfonsa IV, [[Piotr IV Aragoński|Piotr IV]] (zwany Ceremonialnym, panował 1336-1387) postanowił prowadzić politykę ekspansji, co wiązało się z koniecznością zajęcia Balearów, będących ważnym ośrodkiem handlu w zachodniej części basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]]. Piotr IV z poparciem papieża oskarżył Jakuba III o [[felonia|felonię]] i w [[1342]] zorganizował sfingowany proces. Wyrok wydany pod nieobecność Jakuba był dla niego druzgocący – został uznany za winnego złamania przysięgi lennej i pozbawiony wszelkich posiadłości. Takie orzeczenie dało Piotrowi IV prawny pretekst do najazdu na Królestwo Majorki. Aragońska inwazja miała miejsce w [[1343]], Jakub został pokonany w bitwie pod Santa Ponca, po czym [[1344|rok później]] uciekł na kontynent, by następnie zaoferować Aragończykowi hrabstwa Roussillon i Cerdanya. Piotr IV, którego celem było podbicie wszystkich ziem królestwa Majorki, nie zgodził się z propozycją Jakuba, oferując mu jedynie pieniężne odszkodowanie za utracone ziemie. Wtenczas Jakub podjął nieudaną wyprawę na hrabstwo Cerdanya, gdzie poniósł kolejną klęskę. Zawiódłszy się na królu [[Francja|Francji]], będącym tradycyjnym przeciwnikiem Aragonii, Jakub postanowił szukać innych sojuszników dla swej sprawy, z tego powodu wziął w 1346 udział w [[bitwaBitwa pod CrecyCrécy|bitwie pod Crecy]] po stronie króla [[Anglia|Anglii]], jednak nic u niego nie wskórał i by zdobyć środki pieniężne na zorganizowanie kolejnej wyprawy sprzedał królowi Francji [[Filip VI Walezjusz|Filipowi VI]] prawa do [[Montpellier]]. Dysponując pieniędzmi Jakub przedsięwziął tragiczną w skutkach wyprawę na Majorkę. Miało to miejsce w [[1349]], po wylądowaniu na wyspie doszło [[25 października]] pod [[Lluchmayor]] (Llucmajor) do bitwy oddziałów Jakuba z wojskami aragońskimi. Wojska Jakuba, źle zorganizowane i wyposażone, doznały całkowitej klęski, a sam Jakub zginął podczas bitwy.

Pierwszą żoną Jakuba III była poślubiona w 1336 Konstancja (zm. [[1346]]), córka króla Aragonii Alfonsa IV Łagodnego. Z tego małżeństwa pochodziły dzieci:

Z drugiego, zawartego w 1347, małżeństwa z Jolantą, wicehrabiną d'Omelasd’Omelas (zm. [[1369]]) król miał tylko jedną córkę Esklaramundę, zmarłą w dzieciństwie.

* M. Hertmanowicz-Brzoza, K. Stepan, ''Słownik władców świata'', Kraków 2005, s. 312, ISBN 83-7435-077-6 (''hasło'' '''Jakub II''''');.

* ''Historia Hiszpanii'', Kraków 2007, s. 167, ISBN 83-242-0664-7;.

* Andrzej Wyrobisz, ''Królestwo Majorki'', ''„[[Mówią wiekiWieki|Mówią Wieki]]''”, nr 7 z 1982, s. 30-34.