Brzegowce: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m polska nazwa za „Polskie nazewnictwo ssaków świata” , źródła/przypisy
nazewnictwo Nazwa zwyczajowa za polskim nazewnictwem ssaków świata Wyd. MIIZ
Linia 1:
{{Inne znaczenia|ssaków morskich|[[Syrena|inne znaczenia]]}}
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = SyrenyBrzegowce
|nazwa łacińska = Sirenia
|TSN =
Linia 11:
|podtyp = [[kręgowce]]
|gromada = [[ssaki]]
|podgromada = [[ssaki żyworodne]]
|infragromada = [[łożyskowce]]
{{Wstaw takson|[[Paenungulata]]}}
|rząd = syrenybrzegowce
|synonimy =
|wikispecies = Sirenia
Linia 20:
|wikisłownik = syrena
}}
'''Brzegowce'''<ref name="miiz">Systematyka i nazwy polskie za: {{Cytuj książkę | autor = Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = X}}</ref>, '''Syreny''', '''nozdrzaki'''<ref name="noz">{{cytuj stronę | url = http://www.gutenberg.czyz.org/word,53000 | tytuł = Encyklopedia Gutenberga| data dostępu = 2013-03-04 }}</ref> (Sirenia) – [[rząd (biologia)|rząd]] dużych [[łożyskowce|ssaków łożyskowychłożyskowców]] prowadzących wyłącznie wodny tryb życia. SyrenyBrzegowce zajmują szczególne miejsce w [[ekosystem]]ie, ponieważ są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Podobnie jak [[słoniowate|słonie]], [[góralkigóralkowce]] i [[mrównikirurkozębne]] wywodzą się od ssaków [[prakopytne|prakopytnych]]. Nie jest znana przyczyna zajęcia przez nie środowiska odmiennego niż u większości innych ssaków.
 
== Morfologia ==
SyrenyBrzegowce mają ciało o wrzecionowatym kształcie, przednie [[Kończyna|kończyny]] przekształcone w płetwy, a tylne zredukowane. [[Głowa]] jest słabo wyodrębniona, brak płetwy grzbietowej i małżowin usznych. Kształt płetwy ogonowej oraz budowa czaszki są cechami charakterystycznymi dla przedstawicieli rodzin. Na wargach występują liczne [[włosy czuciowe]] (zatokowe). [[Kość|Kości]] syren są masywne i ciężkie. U [[diugoniowate|diugoniowatych]] występuje typowa dla większości ssaków liczba 7 [[Kręgi szyjne|kręgów szyjnych]], natomiast [[manatowate]] mają ich tylko 6. [[Mózgowie|Mózg]] niewielki, o gładkich [[Półkula mózgu|półkulach]]. Dobrze rozwinięte ośrodki [[węch]]owe i narząd węchu. [[Narząd Jacobsona]] nie występuje.
 
Tempo [[rozród|rozrodu]] syrenbrzegowców jest stosunkowo wolne. [[Samica]] rodzi jedno młode, które karmi [[mleko|mlekiem]] i wychowuje przez dwa lata. Dopiero po tym okresie przystępuje do kolejnego rozrodu.
 
SyrenyBrzegowce żyją wyłącznie w wodzie, nie potrafią poruszać się na lądzie. Są poławiane przez ludzi dla [[mięso|mięsa]]. Obecnie uznawane są za zagrożone [[wymieranie|wyginięciem]], zostały objęte ochroną.
 
== Ewolucja ==
{{osobny artykuł|Ewolucja syren}}
SyrenyBrzegowce zamieszkujące [[Stary Świat]] dotarły w [[eocen]]ie lub [[oligocen]]ie do [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]], która była w owym czasie [[kontynent]]em odizolowanym. Najstarsze znane manaty znane są ze środkowego [[miocen]]u. Pierwsze eoceńskie diugonie żywiły się trawą morską porastającą płycizny [[Tetyda (ocean)|Morza Tetydy]] i innych ciepłych mórz [[trzeciorzęd]]u. Dzisiejsze syrenybrzegowce to zwierzęta wyłącznie [[Strefa międzyzwrotnikowa|tropikalne]], zasiedlające [[rzeka|rzeki]] i [[estuarium|estuaria]]. Obecnie rodzina manatów obejmuje zaledwie trzy gatunki, zaś rodzina diugoni tylko jeden. Drugim, który jednakże dotrwał jedynie do końca XVIII wieku, była [[krowa morska]], która wyginęła w 27 lat po jej odkryciu.
 
== Systematyka ==
Spośród przedstawicieli rzędu syrenybrzegowce, obecnie żyją osobniki reprezentujące tylko dwa rodzaje (a w nich cztery gatunki)<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Berta|imię=Annalisa |tytuł=Marine Mammals: Evolutionary Biology|wydawca=Academic Press|data=2006|strony=547|isbn=0120885522|nazwisko2= Sumich|imię2=James L.|nazwisko3=Kovacs|imię3=Kit M. |nazwisko4= Folkens|imię4=Pieter Arend|nazwisko5=Adam|imię5=Peter J. |url=http://books.google.co.uk/books?id=f5VvZHAiZ_8C&pg=PA509&dq=Trichechus+senegalensis+evolution&as_brr=3&ei=qwuOSY-wKYjcygS69IjqBw#PPP1,M1 |język=en}}</ref>:
{{Klad
| label1 = '''Sirenia'''