Anna Jagiellonka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
m usunięcie "]"
Linia 35:
 
== Małżeństwo ze Stefanem Batorym ==
Nieoczekiwany obrót rzeczy uczynił ją jedną z faworytek drugiej elekcji. 12 grudnia 1575 [[prymas]] [[Jakub Uchański]] ogłosił królem Polski [[Władcy Niemiec|cesarza]] [[Maksymilian II Habsburg|Maksymiliana II Habsburga]]. W swoich ''[[pacta conventa|pactach conventach]]'' cesarz zobowiązał się ożenić swojego syna Ernesta z Anną. Jan Zamoyski pogodził nastawiony antyhabsbursko i zrażony do kandydatur zagranicznych obóz szlachecki, promując do polskiej korony Annę, nad którą mieliby czuwać (czyli ''de facto'' posiadać władzę królewską) „Piastowie”, wojewodowie: [[wojewodowie sandomierscy|sandomierski]] [[Jan Kostka]] i [[wojewodowie krakowscy|krakowski]] [[Andrzej Tęczyński (zm. 1588)|Andrzej Tęczyński]]. Jednak w wyniku kontrakcji [[Zborowscy herbu Jastrzębiec|Zborowskich]] miejsce tych ostatnich zajął książę [[Siedmiogród|siedmiogrodzki]] [[Stefan Batory]]{{odn|Grzybowski|1994|s=75-76}}. Ostatecznie, 13 grudnia 1575]<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY KWADRATOWE) --> Anna okrzyknięta została na [[Rynek Starego Miasta w Warszawie|Rynku Starego Miasta w Warszawie]] królową Polski i wielką księżną litewską. Jako posłowie z ramienia szlachty przybyli do niej pytać się o jej zgodę reprezentujący stronnictwo [[Habsburgowie|prohabsburskie]] Jan Kostka oraz Jan Zamoyski, teraz stronnicy Stefana Batorego. Wówczas miała podobno Anna wypowiedzieć frazę, „że woli być królową niż królewiczową”{{odn|Grzybowski|1994|s=76}}. Dzień później zaś szlachta uznała ją definitywnie za króla „Piasta”, ''przydając jej za małżonka'' księcia [[Siedmiogród|siedmiogrodzkiego]]. [[Mikołaj Sienicki]], [[podkomorzy]] [[chełm]]ski, marszałek koła rycerskiego, ogłosił decyzję szlacheckich elektorów, „królewnę za królową, a Stefana Batorego za króla polskiego i książę Księstwa Litewskiego nominował”<ref>Według relacji Andrzeja Lubienieckiego; cyt. za: {{odn|ref=nie|Grzybowski|2000|s=187}}.</ref>.
 
[[1 maja]] [[1576]] Anna Jagiellonka poślubiła na [[Wawel]]u Stefana Batorego, a następnie została wraz z nim koronowana przez [[Biskupi włocławscy|biskupa kujawskiego]] [[Stanisław Karnkowski|Stanisława Karnkowskiego]] w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze wawelskiej]]. Tego też dnia podpisała akt, w którym zobowiązała się zrzec dóbr odziedziczonych po matce i bracie, czego dopełniła dopiero na [[sejm walny|sejmie walnym]] w [[1581]]. Uzyskała wówczas dożywotnie zaopatrzenie na dobrach litewskich i mazowieckich. Formalnie jako królowa Polski zajmowała pozycję równorzędną ze Stefanem Batorym, próbowała jednak uzyskać nad nim przewagę, m.in. zobowiązała posłów cudzoziemskich, aby najpierw jej składali swoje [[listy uwierzytelniające]] i przedstawiali [[prawo legacji|legacje]]. Królowa początkowo pełniła również funkcję swoistego pośrednika między Stefanem Batorym a uczonymi z [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]], którzy próbowali utwierdzić króla, że zawsze stali po stronie Anny w okresie bezkrólewia. W [[1584]] odwiedziła ona siedzibę krakowskiej uczelni i wówczas doszło do przekazania przez nią bliżej nieokreślonych klejnotów{{odn|Grzybowski|1994|s=147}} na rzecz Akademii.