Andrew Carnegie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Andrew Carnegie''' (ur. [[25 listopada]] [[1835]] w [[Dunfermline]], zm. [[11 sierpnia]] [[1919]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[fabrykant|przemysłowiec]] szkockiego pochodzenia, jeden z najbogatszych ludzi swego czasu na świecie. Swojego bogactwa użył dlado stworzenia wielu instytucji o istotnym znaczeniu dla kultury i nauki. Jego majątek w chwili śmierci ocenia się (w przeliczeniu na dzisiejszą walutę) na 298.,3 mld dolarów.

Miał 12 lat, gdy rodzice zdecydowali się emigrować do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]. Osiedli w [[Allegheny (Pittsburgh)|Allegheny City]] (dzisiaj przedmieście [[Pittsburgh]]a) w [[Pensylwania|Pensylwanii]]. Młody Carnegie zaczął od pracy w przędzalni bawełny, a następnie został roznosicielem telegramów. Gdy miał 17 lat wykształcił się na operatora-telegrafistę, a w [[1853]] rokur. został urzędnikiem telegrafu linii kolejowej Pennsylvania Railroad. Po jakimś czasie został sekretarzem jednego z dyrektorów linii, Thomasa Scotta, dzięki któremu szybko awansował dochodząc do stanowiska kierownika wydziału. W okresie [[Wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] pomagał organizować łączność telegraficzną oraz dostawy szyn kolejowych dla armii Unii.

W latach 188080. XIX wieku stalownie Carnegie'goCarnegiego (w tym zakupiona przezeń w [[1883]] r. Homestead Works, jedna z największych w [[Stany Zjednoczone|USA]]) przyniosły miliony [[dolar]]ów dochodu. Wkrótce wykupił większość akcji firmy zajmującej się sprowadzaniem do USA koksu (wegla), założoną przez Henry'ego C. Fricka. Biznesmeni zostali partnerami, a gdy w [[1892]] r. Carnegie połączył trzy swoje największe stalownie w koncern pn. Carnegie Steel Company, Frick został jego dyrektorem, odpowiedzialnym za produkcję bieżącą. Sam Carnegie zajmował się inwestycjami i planowaniem długofalowym.

Sukces finansowy Carnegie'goCarnegiego był możliwy dzięki jego zmysłowi inwestycyjnemu i umiejętności doboru pracowników. Nawet w okresach kryzysów gospodarczych (1873-1879 i 1883), gdy większość firm odnotowywała poważne straty lub wręcz upadała, Carnegie rozwijał swoje interesy z niezmiennym powodzeniem.

Carnegie przebywał w tym czasie na wakacjach w Szkocji i zbył całą sprawę milczeniem. Krytykowano go za to, bowiem wcześniej niejednokrotnie deklarował swe poparcie dla związków zawodowych, mieniąc się obrońcą praw pracowniczych.

Po odejściu Carnegie'goCarnegiego Morgan i inni stalownicy utworzyli istniejący do dziś ogromny koncern [[U.S. Steel|United States Steel Corporation]], oddając ogromne usługi krajowi podczas II wojny światowej. Tymczasem Carnegie zajął się pisarstwem. W wydanym w roku [[1889]] eseju zat. "Wealth" przedstawił swój zamysł użycia nadwyżek fortuny na cele społeczne. Napisał także kilka książek jak ''Triumphant Democracy (1886), The Empire of Business (1902), Problems of Today (1908) i Autobiography of Andrew Carnegie (1920 - pośmiertnie).''

Carnegie uważał, że praca uszlachetnia. Twierdził nadto, że ludzie bogaci powinni oddawać nadwyżki swych fortun na cele społeczne. Mawiał, że "człowiek, który umiera bogaty, umiera zhańbiony”.<ref>{{cytuj stronę|url=http://ze-swiata.pl/jak-zostac-miliarderem-fenomen-wielkich-fortun-i-american-dream | tytuł = Jak zostać miliarderem? Fenomen wielkich fortun i American Dream |opublikowany = ze-swiata.pl |język = pl |data dostępu=2013-01-16}}</ref> Był przeciwnikiem dobroczynności; uznawał, że pomóc innym można tylko poprzez ułatwianie zdobywania wiedzy. W rezultacie, na różne cele, wydał ponad 350 milionów dolarów. M.in. pieniądze te zostały spożytkowane na założenie około 2 500 bibliotek publicznych na całym świecie [[Carnegie libraries]]. Sfinansował również budowę słynnej dzisiaj sali koncertowej w Nowym Jorku - [[Carnegie Hall]]. Istniejący obecnie [[Carnegie Mellon University]] w Pittsburghu powstał na bazie kompleksu szkół technicznych założonych przez niego. Instytut Carnegie'goCarnegiego w Waszyngtonie powstał za jego pieniądze w celu poszerzania wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych i fizyki.

W miniserialu polsko-francuskim z 1990r1990 r. "Maria Curie" rolę Andrew Carnegie odtworzyłgrał [[Mieczysław Voit]]