Konstytucja weimarska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) →Sądownictwo: dodane przypisy |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 29:
== Prezydent Rzeszy ==
Wybierany był przez naród na 7-letnią [[kadencja (politologia)|kadencję]] w wyborach powszechnych. Mógł nim zostać każdy Niemiec, który ukończył 35 lat. Prezydent reprezentował państwo na zewnątrz, zawierał w imieniu Rzeszy traktaty, przyjmował ambasadorów, mianował [[premier|kanclerza]] (szefa rządu) oraz na jego wniosek ministrów, był zwierzchnikiem sił zbrojnych, podpisywał i ogłaszał ustawy oraz posiadał prawo łaski. Mógł rozwiązać Reichstag ''jednak tylko raz jeden z tego samego powodu'' (art. 25). Wszystkie rozporządzenia prezydenta wymagały [[kontrasygnata|kontrasygnaty]] kanclerza lub odpowiedniego ministra. Był odpowiedzialny konstytucyjnie jak i mógł zostać odwołany poprzez referendum ludowe na wniosek 2/3 posłów. Zwoływał obrady parlamentu. Mógł zawiesić prawa obywatelskie po powiadomieniu parlamentu<ref>Wg art. 48 Konstytucji w przypadku ''poważnego naruszenia lub zagrożenia bezpieczeństwa publicznego i porządku'', prezydent mógł wydać ''konieczne zarządzenia'' (''nötigen Maßnahmen'') w celu przywrócenia owego bezpieczeństwa i porządku, a w razie potrzeby uciec się do pomocy siły zbrojnej. W tym celu mógł przejściowo zawiesić zupełnie lub częściowo prawa
{{osobny artykuł|Prezydenci Niemiec}}
Linia 37:
== Rada Rzeszy ==
Kraje związkowe reprezentowane były przez członków swoich rządów. Każdy posiadał jeden głos. Więksi członkowie 1 delegata na 1 milion mieszkańców, przy czym nie można było przekroczyć 40% ilości głosów w celu uniknięcia dominacji jednego z krajów. Rada jako taka nie posiadała prawa inicjatywy ustawodawczej. Składane były do niej projekty ustaw przez rządy krajowe, a ta przekazywała je do Sejmu. Posiadała weto zawieszające. Mogło zostać odrzucone kwalifikowaną większością 2/3 głosów Reichstagu. Miała być kontynuacją Rady Związkowej działającej w II Rzeszy. W rzeczywistości posiadała o wiele mniejsze znaczenie. Konstytucja nie zawierała dokładnego opisu zadań i kompetencji, przez co jej rola znacznie zmalała w porównaniu do pierwowzoru.
== Sądownictwo ==
Został utworzony Najwyższy Trybunał Rzeszy w celu rozwiązywania sporów między członkami federacji.
Każdy z krajów członkowskich miał prawo do posiadania własnego sądownictwa.
== Po roku 1933 ==
Ustawa o pełnomocnictwach z 23 marca 1933 dozwalała rządowi Rzeszy<ref>Był to rząd koalicyjny i likwidacja partii innych niż [[NSDAP]] latem 1933 pozbawiała tę ustawę podstaw. Tamże.</ref> na wydawanie ustaw bez względu na brzmienie Konstytucji i bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody Reichstagu. Ograniczenia były czysto formalne (zakaz likwidacji instytucji Reichstagu, Rady Rzeszy, rządu i prezydenta) i wkrótce zlekceważone. Radę Rzeszy rozwiązano 14 lutego 1934 wkrótce po ustawie z 30 stycznia 1934 o ''przejęciu suwerenności krajów przez Rzeszę'', latem tego roku połączono urzędy prezydenta i kanclerza. Pozostałe wymienione instytucje obradowały coraz rzadziej, Reichstag ostatni raz 26 kwietnia 1942, rząd zaprzestał posiedzeń 5 lutego 1938 od [[Afera Blomberga-Fritscha|afery Blomberga]] (podpisy ministrów pod uchwałami zbierano obiegiem), kluczowe decyzje kanclerz podejmował sam (czasem zlecając podpisanie ich dygnitarzom, jak szef [[OKW]], [[Plan Czteroletni (III Rzesza)|pełnomocnik Planu Czteroletniego]] czy [[Reichskommissar für die Festigung deutschen Volkstums|Komisarz Rzeszy Umacniania Niemczyzny]]).
[[Ustawa zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec]] w art. 140 przejęła z Konstytucji z 1919 art. 136 (wolność wyznania), 137 (zakaz religii urzędowej), 138 (gwarancje własności związków wyznaniowych i stowarzyszeń dobroczynnych), 139 (ustawowe regulowanie dni wolnych) i 141 (gwarancja dobrowolności obrzędów religijnych w siłach zbrojnych, zakładach karnych, szpitalach i innych zakładach publicznych).
{{Przypisy}}
|