Wikipedia

Taoizm: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Dexbot (dyskusja | edycje)
34 373 edycje
m Removing Link GA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not good
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Yin yang.svg|right|thumb|[[Taijitu]] -– symbol dopełniania się ''[[yin i yang|yin]]'' i ''[[yin i yang|yang]]'']]
'''Taoizm''' (czasem zapisywany jako ''daoizm'') – tradycyjny chiński system [[filozofia|filozoficzny]] i [[religia|religijny]]. Stworzenie filozofii taoistycznej przypisuje się [[Laozi]] w [[VI wiek p.n.e.|VI wieku p.n.e.]], taoizm religijny powstał w [[II wiek|II]] i [[III wiek]]u n.e. Za najważniejsze księgi taoizmu uważa się ''[[Daodejing]]'' oraz ''[[Zhuangzi (księga)|Zhuangzi]]''.
 
Linia 9:
== Taoizm filozoficzny ==
{{Taoizm}}
'''Taoizm filozoficzny''' (道家, ''daojia'') to jeden z głównych (obok [[konfucjanizm]]u i [[buddyzm]]u) kierunków klasycznej filozofii [[Chiny|chińskiej]]. Związany jest nierozerwalnie z pojęciem [[dao]]. Dao jest esencją wszechświata, stanowiącą podłoże wszelkich zmian. Nie może być opisane słowami (a jeżeli – jak głosił [[Zhuangzi (filozof)|Zhuangzi]] – to tylko za pomocą paradoksów), gdyż ciągle się zmienia, ponadto każdy opis jest jedynie przybliżeniem rzeczywistości. Można jednak poprzez rozwój duchowy osiągnąć stan mędrca taoistycznego i tym samym harmonię z dao.
 
Innym ważnym pojęciem w taoizmie filozoficznym jest [[wu wei]]. Dosłowne tłumaczenie to niedziałanie, a raczej działanie bez wysiłku, działanie w harmonii z dao. Jest to proces akceptowania i harmonizowania swego działania z nurtem wszechświata. Doświadczając dao i w ten sposób poznając je człowiek nabywa naturalnej cnoty [[de]], która pozwala na osiągnięcie harmonii wu wei.
Linia 18:
Taoizm lekceważył drobiazgowość [[konfucjanizm]]u i państwowotwórcze wysiłki [[legizm|legistów]], głosząc prostotę, pozorną słabość i ograniczenie porządku władzy i roli państwa do minimum. Sławne cytaty z [[Daodejing]] głoszą: ''Im więcej ustaw i przepisów tym więcej przestępstw'' i ''Im mniej rządzi władca, tym lepiej powodzi się jego krajowi''. Taoizm filozoficzny miał również duży wpływ na rozwój [[Chan (buddyzm)|chanu]].
 
=== Etapy i przedstawiciele taoizmu filozoficznego<ref name=autonazwa1>Źródło: http://religieifilozofie.prv.pl (za zgodą autora).</ref> ===
* Pierwszy okres taoizmu
** [[Yang Zhu]] (V–III w. p.n.e.)
Linia 43:
 
== Taoizm religijny ==
'''Taoizm religijny''' (道敎, ''daojiao'') to rdzenna religia powstała przez połączenie filozofii taoistycznej z wierzeniami ludowymi i magicznymi. Głosi m.in. jedność zasad [[yin i yang]], których wzajemne dopełnianie się w dao stanowi podstawę harmonii [[Ziemia|świata]].
 
W roku [[440]] taoizm stał się na pewien czas oficjalną religią chińską. W roku [[666]] [[Laozi]] został [[Deifikacja|deifikowany]] i wyniesiony ponad [[Budda Siakjamuni|Buddę]] i [[Konfucjusz]]a. Później wprowadzono do taoizmu mnóstwo bóstw z wierzeń ludowych, przez co taoizm religijny oddalił się znacznie od swych filozoficznych korzeni.
 
[[Wu xing|Pięć żywiołów]], czy też przemian taoizmu to kolejno: woda, drzewo, ogień, ziemia, metal.
Linia 51:
Z taoizmem religijnym związane są też: [[medycyna chińska]] i nauka ([[proch czarny]], wynaleziony przez taoistycznego chemika w Chinach w [[IX wiek|IX]] wieku), wewnętrzne style walki, techniki dywinacyjne np. w oparciu o [[Yijing]] (''Księgę Przemian''), [[alchemia]], poszukiwanie sposobów na długowieczność, poszukiwania naturalnej równowagi energetycznej w otoczeniu człowieka [[feng shui]].
 
W taoizmie religijnym wyszczególnić można dwa nurty<ref name=autonazwa1 />, '''nurt ludowy''' i '''nurt świątynny''' .
Nurt świątynny dzielimy na dwie główne gałęzie:
 
Linia 65:
** [[Szkoła Lingbao|Szkoła Czarodziejskiego Klejnotu]] (Lingbao Pai)
* Szkoła Doskonałego Objawienia (Quanzhen Dao), której założycielem był [[Wang Chongyang]] (Wang Zhe, 1112–1170), dzieląca się na kilka sekt, z których najważniejsza to:
** "Longmen„Longmen – Smocze wrota"wrota” powstała na przełomie XII i XIII w. i założona przez Qiu Chuji (Qiu Changchun), który był uczniem Wanga; odmiana zapoczątkowana przez Wanga nazywana jest Szkołą Północną
** Szkoła Południowa – została faktycznie zapoczątkowana przez Zhang Boduana i jego uczniów; Zhang dokonał syntezy nauk taoistycznych z buddyjskim [[Chan (buddyzm)|chanem]] ([[język japoński|jap.]] zen)
*** [[Liu Haichan]] (X w.)
** [[Neidan|Wewnętrzny Eliksir]] – jest podstawową i najważniejszą częścią praktyk taoistycznych szkół płd i pn; praktyki te wywodzą się od [[Zhongli Quan]]a i [[Lü Dongbin]]a, dwóch nieśmiertelnych; ważne teksty szkoły to przede wszystkim "Przebudzenie„Przebudzenie do Rzeczywistości"Rzeczywistości” Zhanga Boduana (najwcześniejszy praktyczny przewodnik wewnętrznej alchemii)
*** [[Chen Tuan]] (906–989)
*** [[Zhang Boduan]] (984–1082)
 
== Związki taoizmu z buddyzmem ==
Ok.Około [[300]] roku n.e. pojawiła się przypisywana [[Laozi]] księga [[Huahujing]] (化胡經, czyli ''[Klasyczna] Księga o nawróceniu barbarzyńców''). Opisuje ona działalność misjonarską mistrza Lao w Indiach, a zwłaszcza nauki przekazywane przez mistrza Buddzie. Była popularna w kręgach taoistycznych, a zwłaszcza wykorzystywana by dowieść wyższości nad [[buddyzm]]em i tego, że jest on jedynie hinduską odmianą taoizmu. W odpowiedzi na te ataki buddyści uznali ją za oszczerstwo, a także przesunęli datę urodzenia [[Budda Siakjamuni|Buddy]] na [[XI wiek p.n.e.]], by wykluczyć jego powiązania z Laozi. Pozycja jest dziś praktycznie niedostępna. Wraz z inwazją buddyzmu w [[Chiny|Chinach]], obie doktryny uległy zespoleniu, co zaowocowało powstaniem buddyzmu [[Chan (buddyzm)|chán]] (z którego wywodzi się koreański [[sŏn]], japoński [[zen]] i wietnamski [[thiền]]).
W rzeczywistości taoizm religijny przejął wiele doktryn buddyjskich jak [[reinkarnacja]], obraz nieba i piekła, odpłacanie za nasze uczynki na ziemi. Przejęto także wiele pomniejszych bóstw buddyjskich.
Te dwie religie różnią się jednak jeśli chodzi o istotę życia. Dla buddyzmu życie to cierpienie ([[Duhkha|dukkha]]), co kłóci się z pragnieniem nieśmiertelności i zadowolenia z życia taoistów.
Linia 89:
|wikiwerek = Daoism
}}
* [http://www.za-prog.com.au/taoizm.html Rozdział z książki Piotra Listkiewicza "''Tao, droga i sposób życia"'' -– Studio Wydawnicze "Za„Za próg"próg”, Australia, 2005. ]
 
{{Religioznawstwo}}
 
[[Kategoria:Taoizm|* ]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Taoizm”