Hôtel Lambert (obóz polityczny): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne redakcyjne, usunięcie zbędnych linków do dat
Linia 1:
{{Inne znaczenia|obozu na emigracji|[[Hotel Lambert (budynek)|rezydencja Czartoryskich w Paryżu]]}}
[[Plik:Hôtel Lambert04.jpg|thumb|364x364px|„[[Polonez (taniec)|Polonez]] [[Fryderyk Chopin|Chopina]] – Bal w Hôtelu Lambert“Lambert”. Akwarela [[Teofil Kwiatkowski]], 1849–1860, Muzeum Narodowe [[Poznań]]]]
[[Plik:Hôtel Lambert02.jpg|thumb|236x236px|Hotel Lambert w latach 1655–1656]]
[[Plik:Banner of the Polish Sultan Cossacks Division during Crimean War.PNG|thumb|247x247pxupright|Sztandar Dywizji Kozaków Sułtańskich, tworzonej pod auspicjami Hotel Lambert]]
'''Hotel Lambert''' – powstały w [[1831]] roku [[monarchizm|monarchistyczny]] obóz [[konserwatyzm|konserwatywno]]-[[liberalizm|liberalny]] działający na emigracji po [[powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]], skupiał głównie bogate kręgi społeczeństwa [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]]. Politycznie opierał się na postanowieniach [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 Maja]]. Liczył na interwencję państw zachodnich w sprawie polskiej. Kierował nim ks. [[Adam Jerzy Czartoryski]], a po jego śmierci syn [[Władysław Czartoryski]]. Nazwa wzięła się od [[Hotel Lambert (budynek)|siedziby]] księcia w [[Paryż]]u, pałacu znajdującego się na [[Wyspa Świętego Ludwika|Wyspie św. Ludwika]].
 
== Powstanie obozu i jego cele ==
[[Plik:Adam Jerzy Czartoryski.PNG|thumb|303x303pxupright|Książę [[Adam Jerzy Czartoryski]]]]
Zrzeszał cywilne i wojskowe kierownictwo [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] oraz część inteligencji. [[konserwatyzm|Konserwatyści]] uważali, że Polska może odzyskać [[niepodległość]] tylko dzięki wielkiej wojnie mocarstw europejskich. Działalność ich polegała przede wszystkim na prowadzeniu działań [[dyplomacja|dyplomatycznych]]. Próbowali przekonać [[Francja|Francję]] i [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]], że [[Rosja]] złamała jedną z zasad [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] – równowagę sił. Książę [[Adam Jerzy Czartoryski]] rozesłał rządom europejskim memoriał informujący o przebiegu wydarzeń w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] w latach [[1830]] – [[1831]]1830–1831. Poprzez swoich agentów podsycał ruchy narodowowyzwoleńcze na [[Bałkany|Bałkanach]]. Zwolennicy obozu [[konserwatyzm|konserwatywno]]-[[liberalizm|liberalnego]] uważali, że Polska odrodzona w granicach [[Rozbiory Polski|przedrozbiorowych]] powinna się stać [[Monarchia konstytucyjna|monarchią konstytucyjną]], opartą na [[Konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 Maja]]. W [[1833]] roku powstał tajny [[Związek Jedności Narodowej]], który występował z wyraźnym programem [[monarchia|monarchicznym]], sugerując powołanie na tron księcia Adama Czartoryskiego. Próbowano nawet ogłosić go [[król]]em ''de facto''. O uzyskanie poparcia dla tych tendencji monarchicznych zabiegało też jawne [[Towarzystwo Monarchiczne Trzeciego Maja]].
Pozytywne skutki działania Hotelu Lambert przejawiły się w pozyskaniu sympatyków dla sprawy polskiej i w zainteresowaniu nią polityków, zwłaszcza [[Francja|Francji]] i [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W [[Londyn]]ie doszło do powstania ''Towarzystwa Literackiego Przyjaciół Polski'', które przez kilkadziesiąt lat propagowało sprawę polską w opinii brytyjskiej i udzielało pomocy emigrantom. Czartoryski próbował sięgać na terenie angielskim także do [[parlament]]u – jednak zgłoszony tam wniosek o nieuznawanie stanu stworzonego przez [[Mikołaj I Romanow|Mikołaja I]] w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie]] po powstaniu upadł z obawy przed zatargiem z [[Rosja|Rosją]]. Poruszano też sprawę polską we francuskiej Izbie Deputowanych. Główne swe nadzieje wiązał wszakże Hotel Lambert z narastającym konfliktem na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]] i na [[Bałkany|Bałkanach]]. Spodziewał się bowiem, że rywalizacja państw zachodnich z [[Rosja|Rosją]] i [[Austria|Austrią]] na tym terenie doprowadzi do wojny, która jego zdaniem była nieodzownym warunkiem powodzenia wszelkiej akcji powstańczej na ziemiach polskich.
 
== Organizacja obozu ==
Na czele organizacji stał Sekretariat Generalny pod kierownictwem [[Władysław Zamoyski (generał)|Władysława Zamoyskiego]]. W jego skład wchodzili: [[Ludwik Bystrzonowski]], [[Janusz Woronicz]], [[Teodor Morawski]], [[Michał Budzyński]]. W [[1838]] powołano przy ks. Adamie Jerzym Czartoryskim Biuro Dyplomatyczne, do zadań którego należała koordynacja działań ugrupowania na arenie międzynarodowej<ref>Joanna Nowak, Władysław Zamoyski, o sprawę polską w Europie (1848-1868), [[Poznań]] [[2002]], s. 33.</ref>.
 
== Działania i skutki ==
Hotel Lambert zorganizował całą sieć polskich agentów dyplomatycznych, którzy działali zarówno na terenie [[Stambuł]]u, czy w [[Bałkany|krajach bałkańskich]] zależnych od [[Turcja|Turcji]], jak i w [[Afganistan]]ie, [[Iran|Persji]] i na [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazie]], gdzie Polacy zwłaszcza starali się pomagać [[Gruzja|Gruzinom]] walczącym z [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]]. Agenci Hotelu współdziałali z dyplomacją francuską i angielską, szczególnie w zwalczaniu wpływów rosyjskich. Przedstawiciele obozu konserwatywnego odegrali poważną rolę w rozwoju obozu liberalnego w [[Rumunia|Rumunii]] i [[Serbia|Serbii]] oraz przyczynili się do pobudzenia świadomości narodowej w [[Bułgaria|Bułgarii]]. O ile też zawiodły nadzieje Hotelu na wykorzystanie konfliktu na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]] w interesie polskim, o tyle rozbudzanie dążeń narodowowyzwoleńczych na [[Bałkany|Bałkanach]] tworzyło korzystniejsze warunki do zasadniczej zmiany układu sił międzynarodowych w [[Europa Wschodnia|Europie Wschodniej]].
 
Deklarując swe przywiązanie do [[katolicyzm]]u, obóz Hotelu Lambert starał się także o pozyskanie przychylności [[Kuria Rzymska|kurii rzymskiej]]. Gdy demokraci potępiali stanowisko [[papież]]a [[Grzegorz XVI|Grzegorza XVI]], który w [[encyklika|encyklice]] ''[[Cum primum]]'' uznał [[powstanie listopadowe]] za dzieło wichrzycieli i zdradę prawowitego [[monarcha|monarchy]], [[Adam Jerzy Czartoryski|Czartoryski]] usiłował wykorzystać niesnaski, do jakich doszło między [[papież]]em a [[car]]em na tle nacisków [[Mikołaj I Romanow|Mikołaja I]] na [[Kościół (teologia)|Kościół katolicki]] na ziemiach [[Polska|polskich]] i [[Litwa|litewskich]]. Okazało się z czasem, że to [[Watykan]] wyzyskał stosunki z Polakami w celu wzmocnienia swej pozycji wobec [[Petersburg]]a i w [[1847]] roku papież podpisał [[konkordat]] (nietrwały co prawda) z caratem.
 
Pożyteczną rolę odegrał obóz Hotelu Lambert przy organizowaniu opieki materialnej nad [[Wielka Emigracja|emigrantami]], a także przez popieranie działalności naukowej i oświaty. Patronował również dokształcaniu młodych oficerów i sztabowców. Podjęto próby organizowania legionów polskich; podejmowane przez obóz Czartoryskiego starania o stworzenie takich legionów w [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Portugalia|Portugalii]] czy nawet [[Egipt|Egipcie]] nie dały poważniejszych rezultatów. Hotel Lambert przyczynił się do wytworzenia stanu stałej obecności sprawy polskiej w [[Europa|europejskiej]] [[Dyplomacja|dyplomacji]]. Działał jednak w bardzo niesprzyjającej sytuacji międzynarodowej, tak iż w ostatecznym efekcie jego dyplomacja bez listów uwierzytelniających (jak ją nazwał [[Niemcy|niemiecki]] historyk Hans H. Hahn) nie mogła przynieść głównego rezultatu – zmiany warunków politycznych bytu narodu, a tym bardziej [[niepodległość|niepodległości]].
 
W [[1860]] przy Hotelu Lambert powołano [[Biuro Paryskie Spraw Polskich]], organ koordynujący działalność ugrupowań umiarkowanych na emigracji i we wszystkich [[Polska pod zaborami|trzech zaborach]]<ref>Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, przewodnik po zasobie, t. II, Epoka porozbiorowa, t. II, s. 397-398.</ref>.
 
Po upadku Powstania Styczniowego działalność Hotelu Lambert skupiła się na ratowaniu i propagowaniu dorobku kultury polskiej. Służyły temu założone jeszcze w r. 1832 [[Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu|Towarzystwo Literackie]] i [[Biblioteka Polska w Paryżu|Biblioteka Polska]].
Linia 36:
== Zobacz też ==
* [[Hotel Lambert (budynek)]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* 1) Monografie
* Piotr Żurek: ''Hotel Lambert i Chorwaci – 1843–1850'', Wyd. Bellona, Warszawa 2005, ISBN 83-11-10228-7.
* Hans Henning Hahn: ''Außenpolitik in der Emigration. Die Exildiplomatik Adam Jerzy Czartoryskis 1830–1840'', Oldenbourg Verlag, München 1978.
2) Artykuły
* Hans Henning Hahn: ''Die Diplomatie des Hotel Lambert 1831-1847'', "Jahrbücher„Jahrbücher für Geschichte Osteuropas"Osteuropas”, Bd. 21, 1973, s. 345–374, {{ISSN|0021-4019}}.
* Hans Henning Hahn: ''Les débuts politiques du Prince Adam Jerzy Czartoryski dans l'émigration (1831)''. [W:] Daniel Beauvois (éd.): ''Pologne. L`insurrectionL’insurrection de 1830–31. Sa réception en Europe. Actes du colloque organisé les 14 et 15 mai 1981 par le Centre d'Etuded’Etude de la Culture Polonaise de l'Universitél’Université de Lille III'', Univers. Lille, Lille 1982, s. 159–178, ISBN 2-86531-012-4.
* Hans Henning Hahn: ''Possibilities and limitations of foreign policy in exile: Adam Jerzy Czartoryski'sCzartoryski’s Hotel Lambert in Western Europe, 1831–40''. [W:] John Morison (ed.): ''Eastern Europe and the West. Selected Papers from the 4th World Congress for Soviet and East European Studies'', St. Martin'sMartin’s Press, New York 1992, s. 3–25, ISBN 0-312-08040-9.
* Дмитро Білий: ''Чорноморське козацьке військо в планах польського національно-визвольного руху середини ХІХ ст.'', "Схід"„Схід”, nr 6 (90), 2008.
3) Beletrystyka:
* Eugène Sue: ''Paula Monti''. [W:] ''Œuvres complètes'', t. 43-45, Slatkine Reproductions, Geneva 1992, ISBN 2-05-101215-6.
Linia 52 ⟶ 54:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://ipsec.pl/kryptografia/2008/szyfry-misji-agencji-wschodniej-1941-1863.html Szyfry Misji Agencji Wschodniej Hotelu Lambert w latach 1841-1863]
* [http://www.ohiou.edu/~Chastain/dh/emigpol.htm Slawomir Kalembka, ''"Great"„Great” Polish political Emigration (1831-1870)'']. [W:] James Chastain (ed.): ''Encyclopedia of Revolutions of 1848'' University of Ohio, 2004.
 
{{Przypisy}}
 
[[Kategoria:Hotel Lambert|!]]
 
[[Kategoria:Hotel Lambert|! ]]
[[uk:Готель Лямбер]]