Kodeks majuskułowy (Nowy Testament): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
[[Plik:Codex Alexandrinus J 1,1-7.PNG|thumb
'''Kodeks majuskułowy'''
== Opis ==
Linia 12:
Najstarsze kodeksy pisane są [[majuskuła|majuskułą]] (łac. maior – większy) lub [[uncjała|uncjałą]] (łac. ''uncia'' – cal, dwunasta część czegoś, pierwotna wielkość liter), tj. wielkimi literami mającymi kształt kwadratowy, lub okrągły. Z czasem większość liter zaokrąglano. Każda litera stawiana jest osobno, nie ma przerw między wyrazami. Przydechy i akcenty są rzadko stosowane<ref>Marvin R. Vincent, [http://archive.org/stream/ahistorytextual00goog#page/n32/mode/2up ''A History of the Textual Criticism of the New Testament''] (MacMillan & Co.: London 1899), s. 8.</ref>, a najczęściej zostały dodane przez późniejszą rękę<ref>Marvin R. Vincent, [http://archive.org/stream/ahistorytextual00goog#page/n34/mode/2up A History of the Textual Criticism of the New Testament] (MacMillan & Co.: London 1899), s. 9.</ref>.
Kodeksy majuskułowe [[Nowy Testament|Nowego Testamentu]] pochodzą z wieków III-X, znamy ich dziś 322. Tylko cztery z nich to tzw. [[Wielkie kodeksy biblijne|wielkie kodeksy]]. Spekuluje się, że powstanie wielkich kodeksów może mieć związek z rozporządzeniem [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna Wielkiego]], z roku 332, kiedy polecił [[Euzebiusz z Cezarei|Euzebiuszowi]] szybkie sporządzenie [[Pięćdziesiąt Biblii Konstantyna|pięćdziesięciu egzemplarzy Biblii]] (''De vita Constantini'', IV, 37)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Metzger | imię = Bruce M. | autor2 = Bart D. Ehrman | tytuł = The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption, and Restoration | wydanie = 4th | wydawca = Oxford University Press | miejsce = New York – Oxford | rok = 2005 | strony = 15–16
[[Plik:Codex Cyprius Luke 20,9.JPG|thumb
* [[Kodeks Synajski]], IV wiek
* [[Kodeks Watykański]], IV wiek
Linia 23:
Najpierw kształt uncjały był kwadratowy, później stopniowo się wydłużał i zawężał, aż przybrał kształt prostokątny. W wieku IX-X uncjała bizantyjska nieraz była lekko pochylona. W Aleksandrii, od wieku V uncjała nabiera kształtów uncjały koptyjskiej. W Konstantynopolu, w wieku X kształt uncjały przypominał głagolicę. W późnej uncjale litery Η Μ Ν Π miały kształt kwadratowy, natomiast litery Ε Θ Ο Σ Φ okrągły kształt<ref>[[Bernard de Montfaucon]], ''Palaeoraphia Graeca'', Paris 1708, p. 230 </ref>.
[[Plik:Codex Coridethianus Mk 6 19-21.jpg|thumb
Po roku 800 pojawia się [[minuskuła]], pismo małoliterowe, będące formą [[kursywa|kursywy]]. W wiekach [[IX wiek|IX]]-[[X wiek|X]] [[majuskuła]] utrzymywała się równolegle z minuskułą, jednak późna majuskuła nosi wiele cech pisma minuskułowego. Zanim została całkowicie wyparta, przez pewien czas pozostała jeszcze w nagłówkach i tytułach. Końcowa uncjała nosiła już cechy minuskuły. ''Kodeks Boernerianus'' w niektórych przypadkach stosuje minuskułę, litery α, κ, ρ przybierają w nim czasem postać minuskuły, jednak z zachowaniem rozmiarów uncjały. Uncjała [[Kodeks Monachijski|Kodeksu Monachijskiego]] jest pochylona w prawo, a część liter uzyskuje prostokątny kształt.
| |||