Wikipedia

Jasło: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ort., int., styl
Linia 120:
[[Plik:Kaplica cmentarna Jaslo.JPG|thumb|Neogotycka kaplica cmentarna]]
[[Plik:Jasło kościół wizytek 22.04.09 p1. jpg.jpg|thumb|Kościół i klasztor Sióstr Wizytek]]
[[Plik:Sw Antoni Patron Jasla.JPG|thumb|upright|Pomnik św. Antoniego Padewskiego – patrona Miasta Jasła]]
Zabytki chronione prawnie w Jaśle:
* [[Kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Jaśle|kolegiata pw. Wniebowzięcia NMP]] – kościół farny najstarszy zabytkowy kościół w mieście z XV, XVIII, XIX wieku, a także dzwonnica kościelna z połowy XIV, XV wieku. Budynek z kamienia w stylu [[gotyk|gotyckim]], był wielokrotnie niszczony; ''numer rejestru: 109/ZN/56 z 19.12.1956'',
Linia 131:
* dom przy ul. Staszica 8 z końca XIX w.; ''numer rejestru: A-260 z 14.02.1992'',
* dom przy ul. Staszica 12 z XIX w.; ''numer rejestru: A-126 z 1.11.1988'',
* zespół pałacowy z 2. połowy XIX, obejmujący neogotycki pałac Sroczyńskich z 1858 oraz zabytkowy park,; mieści się w dzielnicy Jasło-Gorajowice. Budynek pałacui jest siedzibą Zespołu Szkół Medycznych; ''numer rejestru: A-348 z 3.09.1968'',
* zespół dworski obejmujący dwór wybudowany w latach 1730-1732 następnie przebudowany w 2. połowie XIX w. oraz park z przełomu XVIII/XIX, mieści się w dzielnicy Jasło-Niegłowice, przy ul. Gajowej; ''numer rejestru: A-120 z 10.08.1988''.
 
Linia 142:
* współczesny kościół wizytek na miejscu kościoła zburzonego przez hitlerowców na wzgórzu zwanym Górką Klasztorną (nazwa ta początkowo potoczna pojawiła się po przybyciu do Jasła sióstr wizytek w 1903 roku, obecnie jest używana również w materiałach urzędu miejskiego<ref>[http://www.jaslo.pl/Miasto_Jaslo/Mapa_Jasla Plik PDF – Mapa jasła z użytą nazwą ''Górka Klasztorna''<small>(po pobraniu pliku należy dopisać rozszerzenie.pdf)</small>].</ref>), lub też Miejską Górą;
* obelisk wzniesiony w 500. rocznicę zwycięstwa grunwaldzkiego na tymże wzgórzu;
* park miejski założony przez nauczyciela Teodora Bernardzikiewicza; znajduje się tam pomnik [[Tadeusz Kościuszko|Tadeusza Kościuszki]] z 1879, grób Nieznanegonieznanego Żołnierzażołnierza z 1894, oraz altanka z maszkaronem zbudowana z okazji odwiedzin miasta przez cesarza Franciszka Józefa w 1900 roku;
* kamienice w Rynkurynku, najstarsza pod nr 14 z piwnicami na wino z XVIII w.;
* [[Muzeum Regionalne w Jaśle]] przy ul. Kadyiego 11 w domu darowanym przez lekarza okulistę dr-a [[Stanisław Kadyi|Stanisława Kadyiego]];
* budynek poklasztorny oo. Franciszkanów przy ul. Mickiewicza 4, do roku 1965 pełniący tymczasowo funkcję kościoła, obecnie mieści Poradnięporadnię Rejonowąrejonową. Podczas remontu w 2006 roku odkryto i odrestaurowano zabytkowe malowidło przedstawiające [[Matka Boża|Matkę Boską]];
* kościół oo. Franciszkanów pw. św. Antoniego Padewskiego – w okresie międzywojennym znajdowałświątynia pod tym wezwaniem znajdowała się przy ul. Mickiewicza. Po jegojej zniszczeniu w czasie II wojny światowej, zakonnicy zrezygnowali z odbudowy ruin, tylkoi rozpoczęli przygotowania do budowy w nowym miejscu na rogu ulic 3 maja i Chopina. Do roku 1965 tymczasowo funkcje kościoła spełniał budynek klasztorny przy ul. Mickiewicza 4, obecnie znajduje się w nim Poradnia Rejonowa. W roku 1965 oddano do użytku największy w Jaśle kościół. Na froncie wykonano płaskorzeźby świętych zasłużonych dla Kościoła. Jeszcze przed beatyfikacją znalazła się tam figura oo. [[Maksymilian Maria Kolbe|Maksymiliana Kolbego]]. Mieści się w nim sanktuarium patrona Miasta Jasła –, [[Antoni Padewski|św. Antoniego Padewskiego]].
 
== Transport ==
[[Plik:PKS Jasło dworzec.jpg|thumb|Plac dworca [[PKS Jasło|PKS w Jaśle]], w tle ''Górka Klasztorna'' z kościołem sióstr Wizytekwizytek]]
Przez Jasło przebiegają dwie drogi krajowe: 28 oraz 73.
* {{AS-droga|K|28}} [[Zator (województwo małopolskie)|Zator]] – [[Wadowice]] – [[Nowy Sącz]] – [[Gorlice]] – [[Biecz]] – Jasło (obwodnica miasta) – [[Krosno]] – [[Sanok]] – [[Medyka]].
* {{AS-droga|K|73}} Jasło – [[Pilzno]] – [[Tarnów]] – [[Dąbrowa Tarnowska]] – [[Kielce]] – [[Wiśniówka (powiat kielecki)|Wiśniówka]]
 
[[Jasło (stacja kolejowa)|Stacja kolejowa w Jaśle]] jest głównym węzłem kolejowym na południu województwa podkarpackiego. Ze stacji wychodzą linie: [[Linia kolejowa nr 106|nr 106]] w stronę Rzeszowa i [[Linia kolejowa nr 108|nr 108]] do Stróż i Zagórza. W mieście działa [[PKS Jasło|Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej]] oraz [[Zakład Miejskiej Komunikacji Samochodowej w Jaśle|Zakład Miejskiej Komunikacji Samochodowej]].
 
W mieście działa Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej – [[PKS Jasło]] oraz Zakład Miejskiej Komunikacji Samochodowej – [[Zakład Miejskiej Komunikacji Samochodowej w Jaśle|ZMKS Jasło]].
 
W 2013 powstało w mieście wielofunkcyjne lądowisko [[lądowisko Ikar Jasło|Ikar Jasło]].
Linia 163 ⟶ 161:
[[Plik:PSW Jaslo.jpg|thumb|Podkarpacka Szkoła Wyższa im. Bł. Ks. Władysława Findysza]]
{{osobny artykuł|Lista szkół w Jaśle}}
W Jaśle znajduje się kilkanaście placówek edukacyjnych oferujących naukę osobom o różnym poziomie wykształcenia. W mieście znajdują się: cztery [[szkoła podstawowa|szkoły podstawowe]], [[gimnazjum]] oraz pięć zespołów szkół miejskich (szkoła podstawowa oraz gimnazjum w jednym budynku)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.wrota.podkarpackie.pl/pl/bip/gminy/um_jaslo/jednostki/oswiata/szkoly|tytuł=Szkoły Podstawowe, Zespoły Szkół, Gimnazja|data=2008-09-10|opublikowany=Urząd Miasta w Jaśle|język=pl|data dostępu=2009-03-11}}</ref>. Oprócz tego na terenie Jasła znajdują się także: trzy [[liceum ogólnokształcące|licea ogólnokształcące]] oraz pięć zespołów szkół ponadgimnazjalnych. W mieście znajdują się także trzy placówki szkół wyższych.
 
== Administracja ==
Władze miasta tworzą: przewodniczący Rady Miasta: od 1 grudnia 2014 Henryk Rak (Prawo i Sprawiedliwość), wiceprzewodnicząca: Urszula Czyżowicz (Prawo i Sprawiedliwość) oraz Andrzej Dybaś (Forum Jasielskie). Burmistrzem jest Ryszard Pabian (Prawo i Sprawiedliwość), a stanowiska wiceburmistrzów piastują: Antoni Pikul i Elwira Musiałowicz-Czech (bezpartyjna). Koalicję tworzą Prawo i Sprawiedliwość oraz Porozumienie Samorządowe Ponad Podziałami. Opozycję tworzą Samorządowe Jasło oraz Jaślanie.
 
Burmistrzem miasta jest Ryszard Pabian (Prawo i Sprawiedliwość), a stanowiska wiceburmistrzów piastują: Antoni Pikul i Elwira Musiałowicz-Czech (bezpartyjna).
 
Koalicję tworzą Prawo i Sprawiedliwość oraz Porozumienie Samorządowe Ponad Podziałami. Opozycję tworzą Samorządowe Jasło oraz Jaślanie.
 
== Opieka zdrowotna ==
Linia 192 ⟶ 186:
* [[Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Jaśle]],
 
W Jaśle działa Zbórzbór „Arka” [[Kościół Zielonoświątkowy w RP|Kościoła Zielonoświątkowego]], który prowadzi swe nabożeństwa w auli Państwowej Szkoły Muzycznej I st. przy ul. Hugona Kołłątaja.
 
W mieście znajduje się także zbór [[Świecki Ruch Misyjny „Epifania”|Świeckiego Ruchu Misyjnego „Epifania”]] (ul. Krasińskiego) oraz [[Świadkowie Jehowy|Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy]] ([[Sala Królestwa]]: [[Korczyna (województwo małopolskie)|Korczyna]])<ref>Dane według raportów [http://www.jw.org/apps/P_FsPnZGTZNCF wyszukiwarki zborów na oficjalnej stronie Świadków Jehowy (www.jw.org)] z 6 kwietnia 2015.</ref><ref>''Środowisko wyznaniowe woj. krośnieńskiego'', Krosno, 1998.</ref>.
Linia 206 ⟶ 200:
* [[Henryk Dobrzański]] – major WP, olimpijczyk, dowódca partyzancki II wojny światowej;
* [[Ryszard Drozd]] – szachista;
* [[Stanisław Cyganiewicz|Zbyszko Cyganiewicz]] – polski zapaśnik;
* [[Karol Józef Fischer]] – biskup przemyski, autor prac z zakresu liturgii;
* [[Cezary Geroń]] – poeta, dziennikarz;
* [[Jacek Grün]] – politolog, muzyk, pierwszy perkusista [[Budka Suflera|Budki Suflera]];
* [[Józef Gryglewicz]] – major, lotnik Dywizjonudywizjonu 300 i 301 w Anglii;
* [[Lech Haydukiewicz]] – polityk, pedagog, członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
* [[Stanisław Kadyi]] – lekarz okulista, kolekcjoner dzieł sztuki;
* [[Janusz Kołodziej (polityk)|Janusz Kołodziej]] – polityk, poseł;
* [[Robert Król]] – poeta młodego pokolenia;
* [[Adam Loret]] – pierwszy dyrektor [[Lasy Państwowe|Lasów Państwowych]];
* [[Elżbieta Łukacijewska]] – polityk, europarlamentarzysta;
Linia 220 ⟶ 214:
* [[Edward Miszczak]] – dziennikarz telewizyjny i radiowy, dyrektor programowy [[TVN]];
* [[Karol Myśliwiec]] – archeolog, egiptolog, członek [[Polska Akademia Nauk|PAN]];
* [[Józef Oberc]] – profesor zwyczajny, geologgeologii;
* [[Stanisław Pawłowski (geograf)|Stanisław Pawłowski]] – geograf i kartograf, rektor [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Uniwersytetu Poznańskiego]];
* [[Sławomir Peszko]] – sportowiec, piłkarz, reprezentant Polski;
* [[Dorota Pykosz]] – sportsmenka, siatkarka;
* [[Gabriel Samolej]]- sportowiec, hokeista, olimpijczyk;
* [[Stefan Schwarz (lekarz)|Stefan Schwarz]] – lekarz, wykładowca, nestor polskiej ginekologii;
* [[Zbigniew Skrudlik]] – sportowiec, szermierz florecista, dwukrotny mistrz olimpijski;
* [[Józef Słotwiński]] – reżyser, pedagog, tłumacz;
* [[Hugo Steinhaus]] – matematyk, aforysta;
Linia 233 ⟶ 227:
* [[Mieczysław Wieliczko]] – profesor historii, znawca ziemi jasielskiej, Honorowy Obywatel Miasta Jasła;
* [[Jan Ignacy Wodyński]] – malarz;
* [[Paweł Zagumny]] – sportowiec, siatkarz, reprezentant Polski;.
 
=== Związani z Jasłem ===
* [[Stanisław Barabasz]] – architekt, malarz, nestor narciarstwa polskiego;
* [[Jan Bienias (działacz społeczny)|Jan Bienias]] – [[działacz społeczny]] i samorządowy, członek Galicyjskiej [[Rada powiatu|Rady Powiatowej]] w Jaśle;
* [[Karol Brej]] – polski rzeźbiarz, gawędziarz, twórca ludowy;
* [[Marian Cichoń]] – profesor zwyczajny, kierownik jednej z katedr [[Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie|UE w Krakowie]],
* [[Aleksandra Dranka]] – polska [[Superstulatek|superstulatka]], znana z długowieczności;
* [[Jarosław Gowin]] – publicysta, polityk, poseł, minister sprawiedliwości (2011 – -2013);
* [[Stefan Jaracz]] – aktor, pisarz i publicysta;
* [[Piotr Jaroszewicz]] – premier PRL w latach 1970–1980, generał dywizji WP;
* [[Tadeusz Kokesz]] – polski działacz narodowy, ofiara zbrodni hitlerowskich;
* [[Tadeusz Klimecki]] – generał brygady WP;
* [[Stanisław Kołodziej]] – ksiądz, męczennik, [[Sługasługa Boży]] kościoła katolickiego;
* [[Ignacy Kruszewski]] – polski i belgijski generał brygady, [[Bohater|bohater narodowy]];
* [[Ignacy Łukasiewicz]] – wynalazca lampy naftowej, farmaceuta;
* [[Zyndram z Maszkowic]] – rycerz spod Grunwaldu, starosta jasielski;
* [[Stanisław Pigoń]] – historyk literatury polskiej, wykładowca uniwersytecki;
* [[Aram Shakhbazyan]] – rzeźbiarz i metaloplastyk ormiańskiego pochodzenia
* [[Rudolf Weigl]] – wynalazca pierwszej w świecie skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu;
* [[Stanisław Zając]] – polityk, poseł i senator, Wicemarszałekwicemarszałek Sejmusejmu III kadencji, zginął pod Smoleńskiem;
* [[Alicja Zając]] – działaczka samorządowa, senator;
* [[Florian Zając]] – ksiądz, działacz polskiego państwa podziemnego, kapelan AK, wikariusz jasielski w latach 1937-1939.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Jasło”