Podocyt: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
DrPZ (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
{{Anatomia infobox
[[Plik:Cialko nerkowe.svg|thumb|300px|Schemat budowy ciałka nerkowego]]
|nazwa = Podocyt (komórki blaszki trzewnej torebki kłębuszka nerkowego)
|nazwa angielska = Podocyt
|nazwa łacińska = Podocytus
|grafika = Cialko nerkowe.svg
|opis grafiki = Schemat budowy ciałka nerkowego
|narządy =
|tętnice =
|żyły =
|nerwy =
|układ limfatyczny =
|prekursor = [[mezoderma pośrednia]]
|commons =}}
[[Plik:Filtration barrier.svg|thumb|300px|Schemat bariery filtracyjnej. A. Okienkowy śródbłonek naczyń włosowatych kłębuszka nerkowego; 1. por (okienko).B. Błona podstawna: 1. blaszka jasna zewnętrzna. 2. blaszka gęsta 3. blaszka jasna wewnętrzna C. '''Podocyty''' (wypustki): 1. białka enzymatyczne i strukturalne 2. szczelina filtracyjna, 3. przepona szczeliny]]
[[Plik:Number of cells in renal corpuscle.svg|thumb|300px|Wpływ wieku na liczbę komórek w ciałku nerkowym]]
Linia 16 ⟶ 28:
W wykazujących biegunowość podocytach wyróżniamy: błonę luminalną i bazolateralną (podstawno-boczna). Powierzchnia luminalna pokryta jest ujemnie naładowanym glikokaliksem (w jego skład wchodzą sjaloglikoproteiny m.in. [[podokaliksyna]]<ref name="KChN" />), dzięki któremu możliwe jest zachowanie specyficznej cytoarchitektury.
 
Wypustka stopowata podocyta zawiera aparat kurczliwy złożony z [[Aktyna|aktyny]], [[Aktynina|aktyniny]], [[Miozyna|miozyny]], [[Winkulina|winkuliny]], [[Wimentyna|wimentyny]], [[Paksylina|paksyliny]] i [[Talina|taliny]]. Za prawidłową strukturę i funkcję wypustek stopowatych odpowiadają specyficzne  &nbsp;białka,  &nbsp;będące  &nbsp;markerami  &nbsp;ich  &nbsp;strukturalnej i czynnościowej dojrzałości. Są to m.in. [[podokaliksyna]], [[podoplanina]], kłębuszkowe białko nabłonkowe 1 (glomerularepithelial protein 1, GLEPP1), [[synaptopodyna]], [[Dopełniacz|receptor składowej dopełniacza C3b]] (C3bR), [[białko szoku termicznego]] 27 (ang. ''heat shock protein'' 27,HSP27), trójfosfataza guanozyny Rab3A i [[rabfilina]] 3A (rabphilin-3A). W badaniach doświadczalnych udowodniono, że uszkodzenie powyższych białek doprowadza do znacznego zmniejszenie powierzchni filtracyjnej kłębuszków nerkowych (a nawet całkowitemu zarośnięciu szczelin filtracyjnych) na skutek braku lub nieprawidłowego wykształcenia wyrostków stopowatych podocytów<ref>{{Cytuj pismo|tytuł = Anuria, omphalocele, and perinatal lethality in mice lacking the CD34-related protein podocalyxin|url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11435469?dopt=Abstract|czasopismo = The Journal of Experimental Medicine|data = 2001-07-02|data dostępu = 2015-11-07|issn = 0022-1007|pmc = 2193439|pmid = 11435469|strony = 13-27|wolumin = 194|wydanie = 1|imię = R.|nazwisko = Doyonnas|imię2 = D. B.|nazwisko2 = Kershaw|imię3 = C.|nazwisko3 = Duhme|imię4 = H.|nazwisko4 = Merkens|imię5 = S.|nazwisko5 = Chelliah}}</ref><ref>{{Cytuj pismo|tytuł = Loss of glomerular foot processes is associated with uncoupling of podocalyxin from the actin cytoskeleton|url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11457882?dopt=Abstract|czasopismo = The Journal of Clinical Investigation|data = 2001-07-01|data dostępu = 2015-11-07|issn = 0021-9738|pmc = 203027|pmid = 11457882|strony = 289-301|wolumin = 108|wydanie = 2|doi = 10.1172/JCI12539|imię = T.|nazwisko = Takeda|imię2 = T.|nazwisko2 = McQuistan|imię3 = R. A.|nazwisko3 = Orlando|imię4 = M. G.|nazwisko4 = Farquhar}}</ref>.
 
W skład części bazolateralnej wchodzi błona cytoplazmatyczna wypustek stopowatych stykająca się bezpośrednio z błoną podstawną. W błonie tej znajduje się wiele [[białka adhezyjne|białek adhezyjnych]] ([[integryny|integryna α3β1]], dystoglikany)<ref name="KChN" />.
Linia 23 ⟶ 35:
Pomiędzy wypustkami stopowatymi znajdują się szczeliny filtracyjne (ang. ''filtration slit'') mierzące 25&nbsp;nm<ref name="sawicki" /><ref name="Myśliwski">{{Cytuj książkę |nazwisko=Myśliwski |imię=Andrzej|tytuł=Podstawy cytofizjologii i histofizjologii| rozdział=Układ Moczowy| rok= 2007| miejsce= Gdańsk|wydanie=8 | wydawca=Akademia Medyczna w Gdańsku |isbn=978-83060253-33-5}}</ref> (niektórzy autorzy przypisują jej większą grubość: 30–40&nbsp;nm<ref name="KChN" />). Rozpinają się w nich liczące 6&nbsp;nm<ref name="sawicki" /> grubości przepony (błony) filtracyjne (ang. ''slit membrane'') posiadające pory liczące 4 na 14&nbsp;nm<ref name="sawicki" />.
 
Funkcjonalnie szczelina i błona filtracyjna jest najważniejszym elementem w funkcjonowaniu bariery filtracyjnej. Błona zakotwiczona jest w podstawno-bocznym regionie wyrostków stopowatych i łączy je ze sobą. W skład struktury błon wchodzi szereg białek tworzących &nbsp;funkcjonalny &nbsp;kompleks &nbsp;budujący &nbsp;i wzmacniający. Do najważniejszych z nich należą [[nefryna]] i [[podocyna]], transbłonowe białka sygnałowe przekazujące informacje z zewnątrz do wnętrza komórki. Pozostałe  &nbsp;białka  &nbsp;błon  &nbsp;szczelinowych  &nbsp;to  &nbsp;[[Białko związane z CD2|białko  &nbsp;związane z CD2]] (ang. ''CD2-associated protein,'' CD2AP), białko podobne do nefryny (Neph1), [[α-aktynina 4]] oraz białka adhezyjne – [[densyna]] i [[zonula occludens-1]] (ZO-1).
 
== Funkcje ==
Linia 30 ⟶ 42:
 
== Liczba ==
Podocyty w przeciwieństwie do większości komórek nabłonkowych nie mają zdolności proliferacyjnych<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Hałoń|imię = Agnieszka|tytuł = Budowa kłębuszka nerkowego|czasopismo = Polish Journal of Pathology Supplement|wolumin = |wydanie = 1|strony = 3-7|data = |wydawca = |miejsce = |issn = |url = http://www.termedia.pl/A-Diagnostyka-morfologiczna-klebuszkowych-chorob-nerek-Budowa-klebuszka-nerkowego,60,17136,1,1.html}}</ref> (są komórkami postmitotycznymi), co oznacza, że ich śmierć lub utrata w stanach chorobowych jest dla nerki nieodwracalna w skutkach. &nbsp;Z uwagi na brak możliwości regeneracji<ref name="WI-nefrologia">{{Cytuj książkę | inni = Michał Myśliwiec (red.) | tytuł = Nefrologia |data = 2009 |wydawca = Medical Tribune Polska | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-60135-62-4 |seria = Wielka Interna | strony =}}</ref> liczba komórek podocytarnych najczęściej jest stała (ok. 550<ref name="Nefrologia">{{Cytuj książkę
|nazwisko=Książek |imię=Andrzej |nazwisko2=Rutkowski |imię2=Bolesław |rok=2004 |tytuł=Nefrologia |rozdział=Anatomia i fizjologia nerek |autor r = Stefan Angielski |autor2 r = Maciej Jankowski |autor3 r = Jan Stępień |wydanie=I |wydawca=Wyd. Czelaj |miejsce=Lublin |isbn=83-89309-36-X
}}</ref> na jeden kłębuszek), lub miewa tendencję do zmniejszania się — zupełnie inaczej niż innych komórek kłębuszka nerkowego ([[śródbłonek|śródbłonka]] i [[mezangium]]), które zachowując zdolność do proliferacji i liczba z wiekiem zwiększa się średnio półtora raza<ref name="KChN" /><ref name="Nefrologia" />.