[[Plik:Iraq 2003 occupation.png|thumb|350px|Strefy stabilizacyjne (okupacyjne) w Iraku]]
[[Plik:Polish patrol Babylon DF-SD-04-16537.jpg|thumb|250px|<center>Patrol polskich wojsk w Iraku z obozu Babylon]]
'''Polska strefa okupacyjna w Iraku''' – powołana w 2003 r., kiedy po inwazji i opanowaniu całego terytorium kraju przez USA i ich sojuszników podzielono [[Irak]] na cztery strefy stabilizacyjne (de facto okupacyjne): północną oraz środkową pod nadzorem [[Stany Zjednoczone|USA]], środkowo-południową pod nadzorem [[Polska|Polski]] i południową pod nadzorem [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Strefa środkowo-południowa (początkowo zwana górno-południową), obejmująca prowincje [[An-Nadżaf (prowincja Iraku)|Nadżaf]], [[Al-Kadisijja (prowincja Iraku)|Al-Kadisijja]], [[Karbala (prowincja Iraku)|Karbala]], [[Babil]] oraz [[Wasit]], o łącznej powierzchni 65 632 km², liczyła 4 955 tys. mieszkańców. Główne miasta polskiej strefy to [[Karbala]], [[Al-Hilla]], [[Al-Kut]], [[Ad-Diwanijja]]. Polski kontyngent wojskowy wystawił dziesięć zmian jako [[wojska operacyjne]] SZ RP. Zadania wojsk operacyjnych SZ RP w Operacjioperacji Irackiejirackiej zmieniały się w czasie. Ostatnie zmiany PKW Irak miały głównie charakter „[[Operacyjny Zespół Doradczodoradczo-Łącznikowy|omletów]]” – szkolenie wojska irackiegoszkoleniowy.
W strefie oprócz Polaków stacjonowali także inne wojska, m.in. [[Łotwa|łotewskie]], [[Rumunia|rumuńskie]]. Wcześniej stacjonowały w niej także wojska [[Ukraina|ukraińskie]] i [[Słowacja|słowackie]], które z różnych przyczyn wycofały się z udziału w misji wojskowej w Iraku. W momencie tworzenia strefy duży udział mieli również [[Hiszpania|Hiszpanie]]. Kiedy, w dużym stopniu ze względu na skutek [[Zamach w Madrycie 11 marca 2004|zamachu bombowego w Madrycie z 11 marca 2004]], w kraju tym władzę objęła po wyborach [[lewica|lewicowa]] [[opozycja (polityka)|opozycja]], żołnierze hiszpańscy zostali [[ewakuacja|ewakuowani]].
Siedzibą dowództwa strefy był [[Camp Babilon|obóz Babilon]] (''Camp Babylon''), gdzie stacjonowało najwięcej żołnierzy koalicji, następnie [[obóz Echo]] (''Camp Echo''), w Ad-Diwanijji w prowincji [[Al-Kadisijja (prowincja Iraku)|Al-Kadisijja]]. W bazie Camp Charlie (Al-Hilla) znajdował się komponent logistyczny NSE (National Support Element), którzy stanowili żołnierze z 10 Opolskiej Brygady Logistycznej (10 BLog). W grudniu 2004 roku NSE zostało przeniesione do obozu Echo w Ad-Diwanijji.
W kwietniu 2004, wobec nasilenia [[walka (wojsko)|walk]] w części polskiej strefy okupacyjnej i niezdolności [[siły i środki|sił i środków]] PKW Irak do poradzenia sobie z działaniami przeciwnika, część strefy przekazano pod administrację amerykańską prowincję Nadżaf, co spowodowało redukcję strefy środkowo-południowej do 28 655 km², a jej liczbę ludności do 3 089 tys. Zlikwidowano też obóz w ruinach Babilonu, przywracając mu należną rangę rezerwatu kultury materialnej, a siedzibę władz strefy przeniesiono do Al-Hilli.
Również w kwietniu w Karbali rozegrała się największa [[bitwa]] ([[Bitwa o City Hall|Bitwa o ratusz Miasta Karbala]]), w której uczestniczyli [[żołnierz]]e [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej]] od czasów drugiej wojny światowej. Podczas tylko jednego dnia walk kilkunastu polskich żołnierzy Wojsk Lądowych zabiło w walce około 80 irackich powstańców. W ciągu kilku dni Polacysiły stłumilikoalicyjne stłumiłu powstanie w Karbali, zabijając kilkuset [[przeciwnik]]ówprzeciwników. Nie zginął tam ani jeden polski żołnierz. Żołnierzy SZ RP za tę bitwę miejską Rzeczpospolita Polska (gł. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej) nie odznaczyła należycie. Dowódcy nie wystąpili o odznaczenie swoich żołnierzy.
Od stycznia 2004 r. w Camp Babylon rozpoczęła działalność Narodowa Komórka Wywiadowcza PKW Irak (National Intelligence Cell, NIC), jej [[etat (wojsko)|etat]] stanowili żołnierze [[Wojskowe Służby Informacyjne|Zarządu Wywiadu WSI]].
Na początku lutego 2005 r. polski kontyngent zmalał do 900 żołnierzy. 4 października 2008 roku, w bazie w Ad-Diwanijji, Polacy przekazali Amerykanom dowodzenie bazą, a Irakijczykom odpowiedzialność za bezpieczeństwo prowincji Al-Kadisijja. Tym samym zakończyli ponad 5-letnią Operację Iracką SZ RP.
== Dowódcy i skład ==
{| class="wikitable" cellpadding=2 cellspacing=2
! Zmiana
! Dowódca
! Jednostki
! Liczebność
! Początek
! Koniec
|-
| I
| gen. [[Andrzej Tyszkiewicz]]
| [[12 Dywizja Zmechanizowana|12 DZ]]
| 2500
| 17 maja 2003
| 11 stycznia 2004
|-
| II
| gen. [[Mieczysław Bieniek]]
| [[11 Dywizja Kawalerii Pancernej|11 DKPanc.]]
| 2500
| 11 stycznia 2004
| 18 lipca 2004
|-
| III
| gen. [[Andrzej Ekiert]]
| [[16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana|16 DZ]]
| 2400
| 18 lipca 2004
| 7 lutego 2005
|-
| IV
| gen. [[Waldemar Skrzypczak]]
| [[11 Dywizja Kawalerii Pancernej|11 DKPanc.]]
| 1500
| 7 lutego 2005
| 26 lipca 2005
|-
| V
| gen. [[Piotr Czerwiński (generał)|Piotr Czerwiński]]
| [[1 Dywizja Zmechanizowana|1 DZ]]
| 1500
| 26 lipca 2005
| 6 lutego 2006
|-
| VI
| gen. [[Edward Gruszka]]
| [[12 Dywizja Zmechanizowana|12 DZ]]
| 900
| 6 lutego 2006
| 18 lipca 2006
|-
| VII
| gen. [[Bronisław Kwiatkowski]]
| [[16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana|16 DZ]]
| 900
| 18 lipca 2006
| 24 stycznia 2007
|-
| VIII
| gen. [[Paweł Lamla]]
| [[11 Dywizja Kawalerii Pancernej|11 DKPanc.]]
| 900
| 24 stycznia 2007
| 25 lipca 2007
|-
| IX
| gen. [[Tadeusz Buk]]
| [[1 Dywizja Zmechanizowana|1 DZ]]
| 900
| 25 lipca 2007
| 30 stycznia 2008
|-
| X
| gen. [[Andrzej Malinowski (generał)|Andrzej Malinowski]]
| [[12 Dywizja Zmechanizowana|12 DZ]]
| 900
| 30 stycznia 2008
| 31 października 2008
|}
== Ofiary ==
{{Osobny artykuł|Polski Kontyngent Wojskowy w Iraku#Straty|o1=Straty polskiego kontyngentu wojskowego}}
[[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Siły Zbrojne RP]] (chronologicznie):
W Iraku zginęło 22 żołnierzy, ok. 150 zostało rannych.
# [[Hieronim Kupczyk]] – 6 listopada 2003 pierwsza ofiara śmiertelna; zabity podczas ataku na polski konwój koło Al-Mussabijji.
# Gerard Wasielewski – 22 grudnia 2003 w wypadku nieumyślnego postrzelenia przez kolegę w Karbali.
Ponadto śmierć ponieśli inni obywatele RP:
# Sławomir Stróżak – 8 maja 2004 w wyniku wybuchu koło Karbali.
# Marek Krajewski – 8 maja 2004 w wypadku samochodowym koło Karbali.
# Tomasz Krygiel – 8 czerwca 2004 w ataku moździerzowym na stos ładunków artyleryjskich przygotowywanych do wysadzenia, w [[As-Suwajra|As-Suwajrze]].
# Andrzej Zielke – 8 czerwca 2004 w ataku moździerzowym na stos ładunków artyleryjskich przygotowywanych do wysadzenia, w As-Suwajrze.
# Marcin Rutkowski – 29 lipca 2004 w wyniku ataku bombowego na konwój pomiędzy Bagdadem a al-Hillą.
# Sylwester Kutrzyk – 19 sierpnia 2004 w wypadku samochodowym spowodowanym ostrzałem w al-Hilli.
# Grzegorz Rusinek – 19 sierpnia 2004 w wypadku samochodowym spowodowanym ostrzałem w al-Hilli.
# Krystian Andrzejczak – 21 sierpnia 2004 podczas ataku bombowego na konwój koło [[Al-Hilla|Al-Hilli]].
# Piotr Mazurek – 12 września 2004 w wyniku ostrzału z granatników w Al-Hilli.
# Grzegorz Nosek – 12 września 2004 w wyniku ostrzału z granatników w Al-Hilli.
# Daniel Różyński – 12 września 2004 w wyniku ostrzału z granatników w Al-Hilli.
# Paweł Jelonek – 15 grudnia 2004 w wypadku śmigłowca [[PZL W-3 Sokół|Sokół]].
# Jacek Kostecki – 15 grudnia 2004 w wypadku śmigłowca [[PZL W-3 Sokół|Sokół]].
# Karol Szlązak – 15 grudnia 2004 w wypadku śmigłowca [[PZL W-3 Sokół|Sokół]].
# Roman Góralczyk – 25 lutego 2005 w wypadku samochodowym koło [[Ad-Diwanijja|Diwanijji]]
# Tomasz Murkowski – 10 listopada 2006 w wyniku wybuchu miny.
# Piotr Nita – 7 lutego 2007 do ataku doszło ok. 21 km na północ od miasta Ad-Diwanijja w prowincji Al-Kadisijja, w której położona jest baza wojskowa Echo. Eksplozja zniszczyła jeden pojazd [[Hummer]].
# Tomasz Jura – 20 kwietnia 2007 w wyniku eksplozji ładunku wybuchowego w płn.-wsch. dzielnicy Ad-Diwanijji, Nahdzie.
# [[Andrzej Filipek]] – 2 listopada 2007 w wybuchu miny.
[[Biuro Ochrony Rządu]]
{{Uwagi}}
{{przypisy}}
== Bibliografia ==
|