Krytyka biblijna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Historia krytyki tekstu biblijnego: dodałem link do Hermanna von Sodena
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 17:
Pierwsza poszukuje jak najwięcej wariantów tekstu, druga koncentruje się jedynie na tych wariantach, które mogą mieć bezpośredni, znaczący wpływ na rozumienie znaczenia.
 
Biblijna krytyka literacka - jest pokrewną do krytyki tekstu biblijnego. Zajmuje się ona: pochodzeniem księgi, autorem, strukturą literacką, celem napisania, czasem powstania, środowiskiem i jego wpływem na autora. Krytyka literacka może sięgać po teksty paralelne, odkrywając zmiany wprowadzone do treści przez autora, lub późniejszych redaktorów<ref name = ROM/>.. Tym zajmuje się m.in. [[metoda historii form]].
 
Według W.J. Harringtona krytyka biblijna ma następujący podział:
Linia 28:
 
== Krytyka historyczna ==
Ta forma krytyki biblijnej polega na ustaleniu kiedy powstał dany tekst, kto był jego autorem i historii powstania danego tekstu<ref name=autonazwa1 />. Wielu autorów podejmowało się krytyki historycznej Biblii twierdząc, że autorstwo ksiąg biblijnych jest inne niż to, które przypisuje sobie sam tekst. Np. [[Voltaire]] twierdził, że można dowieść, że [[Tora|Pięcioksiąg]] [[Mojżesz]]a był fałszerstwem z czasów, gdy w basenie Morza Śródziemnego panowała kultura helleńska co widać już, jego zdaniem, po samych tytułach ksiąg: [[Księga Rodzaju|Genesis]], [[Księga Wyjścia|Exodus]], [[Księga Kapłańska|Leviticus]], [[Księga Liczb|Numeri]], [[Księga Powtórzonego Prawa|Deuteronomium]]. W rzeczywistości jednak Pięcioksiąg nie posiadał nawet tytułów poszczególnych ksiąg. Także fałszerstwem z czasów kultury helleńskiej miały być wgwedług niego I księga Samuela i II księga Samuela co widać na przykładzie użytego we francuskim przekładzie z którego korzystał [[Voltaire]] słowa [[Wyrocznia delficka|Pytia]] (w oryginale to słowo nie występuje) na określenie wróżki, która na żądanie [[Saul (król Izraela)|Saula]] wywołała zmarłego [[Samuel (postać biblijna)|Samuela]] w [[Endor (Biblia)|Endor]]<ref>Ab Ovo, str.16, Mikołaj Szymański</ref>. W Polsce tematem tym zajmował się [[Zenon Kosidowski]].
 
== Historia krytyki biblijnej ==
Linia 34:
Krytyczne badania nad Biblią w Kościele katolickim przeszły długą drogę rozwoju od końca XIX w. W 1890 r. francuscy dominikanie utworzyli w [[Jerozolima|Jerozolimie]] [[École biblique et archéologique française de Jérusalem|Szkołę Biblijną i Archeologiczną]]. W 1893 r. [[Leon XIII]] wydał encyklikę ''[[Providentissimus Deus]]'', która stała się ''magna charta'' katolickiej egzegezy biblijnej. W 1902 r. powołano [[Papieska Komisja Biblijna|Papieską Komisję Biblijną]], a pięć lat później utworzono w Rzymie [[Papieski Instytut Biblijny]]. Razem z jerozolimską École Bilique stał się wiodącym ośrodkiem katolickich studiów nad Biblią.
 
Pierwsze dziesięciolecia XX w. były czasem ożywionych dyskusji i napięć, które powodowała obawa, że badania krytyczne mogą zaszkodzić teologicznej integralności i roli Pisma Świętego. Katoliccy [[Teolog|teolodzy]] bardzo uważnie studiowali wyniki prac badaczy protestanckich. W 1943 r., [[Pius XII]] ogłosił [[encyklika|encyklikę]] biblijną ''[[Divino afflante Spiritu]]'' (pierwsze łacińskie słowa ancykliki). Papież przedstawił pozytywne nauczanie na temat rodzajów literackich w Biblii. Otworzyło to nowe perspektywy pogłębionej naukowej refleksji. Do szczególnego wzmożenia studiów doszło w okresie [[Sobór watykański II|Soboru Watykańskiego II]]. W studiach [[Teologia|teologicznych]] intensywnie korzystano z wyników badań krytycznych, m.in z ''[[Metoda historii form|metody historii form]]''. W kwietniu 1964 r. ukazała się instrukcja ''O historycznej prawdzie Ewangelii''. 18 listopada 1965 r., Sobór ogłosił Konstytucję dogmatyczną o ''Objawieniu Bożym [[Dei Verbum]]''. Przedstawiono w niej katolicką naukę o [[Objawienie|Objawieniu]] i jego przekazywaniu, o Boskim natchnieniu Pisma Świętego i jego interpretacji, o Starym i Nowym Testamencie oraz o Piśmie Świętym w życiu Kościoła. Po Soborze, studia krytyczne Biblii weszły w fazę pełnego rozwoju. Nie trzeba było więcej podawać racji usprawiedliwiających zajmowania się nimi.
 
[[Katechizm Kościoła Katolickiego]] (pierwsze wyd. w 1992 r.) w pełni ukazał to nowe podejście krytyki biblijnej. Jego ujęcie rozwinął dokument Papieskiej Komisji Biblijnej ''Interpretacja Biblii w Kościele'' z 1993 r. ., wydany w setną rocznicę przełomowej encykliki Leona XIII. Zbiera on wyniki wszechstronnych poszukiwań i refleksji badań krytycznych nad Biblią, z drugiej natomiast określa i wytycza szlaki, po których powinni kroczyć katoliccy komentatorzy Pisma Świętego. Na jego temat w latach 1995-96 odbyły się w Polsce dwa ''Sympozja Biblistów Polskich'': w Szczecinie i w Radomiu. Przełom w nastawieniu do krytyki biblijne zaowocował zbliżeniem z egzegetami różnych wyznań chrześcijańskich oraz między egzegetami chrześcijańskimi i żydowskimi. Do tej pory, Biblia, która nasłącząca najbardziejte łączyreligie, silnie dzieliła uczonych. Komentarze do Pisma Świętego miały konfesyjny i polemiczny charakter. Pisane bywały w duchu antagonizowania i pogłębiania już i tak dotkliwych różnic. Badania krytyczne zbliżyły egzegetów, ukazując wielowątkowość Biblii oraz bogactwo możliwych sposobów podchodzenia do niej. Mówił o tym także dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z 1993 r.<ref>{{Cytuj książkę | autor r = [[Waldemar Chrostowski|W.Chrostowski]] |rozdział = Wstęp do wydania polskiego | tytuł = Słownik Wiedzy Biblijnej (tyt. ang. The Oxford Companion to the Bible) | strony = VII}}</ref>.
 
W dniach 5-26 października 2008 roku miał miejsce w [[Rzym]]ie [[Synod Biskupów|Synod biskupów]] poświęcony [[Słowo Boże|Słowu Bożemu]] w życiu Kościoła. Wydana przez [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]] adhortacja ''[[Verbum Domini]]'' zawiera podsumowanie i syntezę katolickiej refleksji na temat krytyki biblijnej.