Qere–Ketib: Różnice pomiędzy wersjami

Współczesne badania krytyki tekstualnej Starego Testamentu pozwalają ustalić I wiek n.e. jako czas ustabilizowania się jednego, autorytatywnego tekstu świętych ksiąg{{odn|Wegner|2006|s = 70, 71}}. Z czasem opracowano także szczegółowe zasady kopiowania tak, by uniknąć błędów (umyślnych lub nie) przy ich przepisywaniu{{odn|Wegner|2006|s = 73}}. Po ustabilizowaniu się jednego tekstu spółgłoskowego po domniemanym (który z czasem stał się obowiązującym tekstem masoreckim) w okresie pomiędzy I a VI wiekiem n.e. mamy jednak wciąż do czynienia z pewnymi poprawkami dokonywanymi przez kopistów, które doprowadziły z czasem do wynalezienia i opracowania jednego systemu korygowania i zabezpieczania tekstu przed zmianami albo błędnymi poprawkami{{odn|P.H. Kelley, D.S. Mynatt, T.G. Crawford|1998|s = 31}}. W tym celu wprowadzono znaki samogłoskowe, akcentowe oraz dokonano podziału ksiąg{{odn|Tov|2001|s = 50-53}}. Powstawał też powoli materiał będący swoistym komentarzem językowo-hermeneutycznym do świętego tekstu, mającym bronić jego autorytetu. Materiał masory na początku był przekazywany ustnie. Kiedy jego ilość rosła, zaczął być dopisywany do samych rękopisów{{odn|Würthwein|1995|s = 30}}. Świętość tekstu nie pozwalała na jakiekolwiek poprawki w tekście spółgłoskowym, dlatego opracowany cały system różnych oznaczeń w tekście. Jednym z najważniejszych i najczęściej używanych oznaczeń masory jest ketib-qere. Choć, jak cała masora, oznaczenia te zostały dosyć późno dodane do tekstu, wiemy że były używane już dużo wcześniej, bo o ketib-qere wspomina już m.in. literatura rabiniczna<ref>E. Tov, ''Textual Criticism of the Hebrew Bible'', Minneapolis 2001², s. 59.</ref>.

 

Szczególnymi przykładami ketib-qere są<ref>E. Tov, ''Textual Criticism of the Hebrew Bible'', Minneapolis 2001², s. 60.</ref>:

* ''qere wela'ketib'' (tzn. [słowo] czytane, a nie zapisane) – w takim przypadku podano w tekście masoreckim jedynie wokalizację (czyli samogłoski słowa, które należy czytać), istniejące przykłady to: 2Sm 8,3; Sdz 20,13; pełną listę można znaleźć w traktacie ''Okhlah we-Okhlah'', lista nr 97

 

== Propozycje interpretacyjne ==

 

Scholars are divided with regard to the Ketiv/Qere notation system. Morrow says that the Ketiv/Qere variations represent alternative traditions accepted in different circles, specifically, Ketiv represents the written tradition of the scribes; Qere the oral tradition of readers and synagogue schools. The Masoretes, who knew both traditions, devised this system to safeguard readings where the Qere varied so much from the Ketiv that it might affect the consonantal text, which was the Masoretes’ primary concern. He bases his argument that the Masoretes were the creators of the Ketiv/Qere notation system on two points: