Wikipedia

Skały okruchowe: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
poprawka błędu
mNie podano opisu zmian
Linia 1:
[[Image:Canto rodado.jpg|150px|thumb|[[gruzGruz (skalny)]] -– [[otoczak]]i]]
[[Image:Poland Poland_- moving_moving dune.JPG|150px|thumb|piaszczystePiaszczyste wydmy w Słowińskim PN]]
[[Image:SiltstoneUSGOV.jpg|150px|thumb|[[mułowiecMułowiec]]]]
'''Skały okruchowe''', = (skały klastyczne) '''– są odmianąodmiana [[Skałyskały osadowe|skał osadowych]]. W ich składzie dominuje materiał allogeniczny.<br>▼
 
Nagromadzenie materiału okruchowego (okruchów skalnych, ziarn) prowadzi do powstania skały '''okruchowej luźnej'''. Jeśli materiał ten w wyniku działania [[diageneza|diagenezy]] i [[lityfikacja|lityfikacji]] zostanie scementowany, to powstaje skała '''okruchowa zwięzła'''. <br>▼
▲'''Skały okruchowe = (skały klastyczne) ''' są odmianą [[Skały osadowe|skał osadowych]]. W ich składzie dominuje materiał allogeniczny.<br>
Nagromadzenie materiału okruchowego (okruchów skalnych,ziarn) prowadzi do powstania skały '''okruchowej lużnej'''.<br>
▲Jeśli materiał ten w wyniku działania [[diageneza|diagenezy]] i [[lityfikacja|lityfikacji]] zostanie scementowany, to powstaje skała '''okruchowa zwięzła'''. <br>
== Własności skał okruchowych: ==▼
Skała okruchowa zwięzła składa się z 2 składników: z '''ziarna''' i '''spoiwa''' (lepiszcza).▼
Spoiwo może mieć charakter:<br>
* '''"spoiwa właściwego",''' strąconego chemicznie w przestrzeniach między ziarnowych,▼
* '''"spoiwa detrytycznego",''' mającego charakter masy wypełniające, która jest złożona z drobnoziarnistego materiału,▼
* '''"spoiwa chemiczno-detrytycznego",''' kiedy w chemicznym spoiwie znajduje się pewna ilość materiału detrytycznego, nazywanego matriks.▼
*W skałach okruchowych '''struktura''' oznacza rozmiary (frakcję) materiału okruchowego. Struktury skał okruchowych (klastycznych):<br>▼
**'''psefitowa (żwirowa)''' – ziarna powyżej 2 mm; ▼
**'''psamitowa (piaskowa)''' – ziarna od 2 do 01 mm; ▼
**'''aleurytowa (mułowa)''' – ziarna od 0,1 do 0,01 mm; ▼
**'''pelitowa (iłowa)''' – ziarna poniżej 0,01 mm▼
*Mówimy, że '''skała''' jest dobrze '''wyselekcjonowana''' pod względem frakcji, '''gdy składa się z okruchów lub ziarn jednej wielkości.'''▼
*'''Stopień obtoczenia okruchów''' określa się zazwyczaj w skali czterostopniowej przez porównanie badanych ziarn i okruchów do ziarn wzorcowych. Stopnie obtoczenia:<br> ▼
'''a) '''okruchy kanciaste, '''b)''' okruchy słabo obtoczone, '''c) '''okruchy obtoczone,''' d) ''' okruchy dobrze obtoczone
*'''Powierzchnia skał może być''': gładka, chropowata, matowa lub błyszcząca. Większe okruchy mogą być podziurawione przez skałotocze (małż ''Gastrochaena sp.)''▼
*'''Tekstura''' – w skale okruchowej '''to sposób rozmieszczenia i ułożenia składników''' ▼
**oraz w skałach zwięzłych: wzajemny stosunek ilościowy składników okruchowych i spoiwa oraz stopień wypełnienia przez nie przestrzeni w skale. ▼
**rozmieszczenie składników może być: '''a)''' bezładne,''' b)''' uporządkowane
== Przegląd skał okruchowych: ==▼
Klasyfikacja skał osadowych opiera się na ich strukturze, w związku z tym wydziela się cztery kategorie tych skał odpowiadające kolejnym frakcjom:▼
* '''PSEFITY - (struktura psefitowa = żwirowa);''' [[gruz (skalny)]], [[brekcja]] , [[żwir]], [[zlepieniec]] = [[konglomerat]].▼
*'''PSAMITY – (struktura psamitowa = piaskowa);''' [[piaski]], [[piaskowce]], [[kwarcyt]]y. ▼
*'''ALEURYTY – (struktura aleurytowa = mułowa);''' [[muły]], [[mułowiec|mułowce]], [[less]]. ▼
*'''PELITY – (struktura pelitowa = iłowa);''' [[lateryt]], [[boksyt]], [[terra rossa]], [[glinki ogniotrwałe]], [[bentonit]], [[iły]], [[ił pstry]], [[ił warwowy]], [[iłowiec]], iłołupek = [[łupek ilasty]], [[glina lodowcowa]].▼
 
▲== Własności skał okruchowych: ==
▲'''Charakter spoiwa''': Skała okruchowa zwięzła składa się z 2 składników: z '''ziarna''' i '''spoiwa''' (lepiszcza). Ze względu na charakter spoiwa wyróżnia się:
▲*spoiwo '''"spoiwawłaściwe właściwego",'''– strąconegostrącone chemicznie w przestrzeniach między ziarnowych,
▲*spoiwo '''"spoiwadetrytyczne detrytycznego",'''– mającegomające charakter masy wypełniającewypełniającej, która jest złożona z drobnoziarnistego materiału,
▲* '''"spoiwaspoiwo chemiczno-detrytycznego",'''detrytyczne kiedy– w chemicznym spoiwie znajduje się pewna ilość materiału detrytycznego, nazywanego matriks.
 
▲*W'''Struktura skałachskał okruchowych '''struktura''' oznacza rozmiary (frakcję) materiału okruchowego. StrukturyWyróżnia się nast. struktury skał okruchowych (klastycznych):<br>
▲**'''psefitowa, czyli (żwirowa)''' – ziarna powyżej 2 mm; ,
▲**'''psamitowa, czyli (piaskowa)''' – ziarna od 2 do 01 mm; ,
▲**'''aleurytowa, czyli (mułowa)''' – ziarna od 0,1 do 0,01 mm; ,
▲**'''pelitowa, czyli (iłowa)''' – ziarna poniżej 0,01 mm.
 
▲*MówimyMówi się, że '''skała''' jest dobrze '''wyselekcjonowana''' pod względem frakcji, '''gdy składa się z okruchów lub ziarnziaren jednej wielkości.'''
 
▲*'''Stopień obtoczenia okruchów''' określa się zazwyczaj w skali czterostopniowej przez porównanie badanych ziarnziaren i okruchów do ziarnziaren wzorcowych. Stopnie obtoczenia:<br>
*okruchy kanciaste,
* okruchy słabo obtoczone,
*okruchy obtoczone,
*okruchy dobrze obtoczone.
 
▲*'''Powierzchnia skał''' może być''': gładka, chropowata, matowa lub błyszcząca. Większe okruchy mogą być podziurawione przez skałotocze (małż, ''Gastrochaena sp.)''
 
'''Tekstura'''
▲*'''Tekstura''' – w skale okruchowej '''jest to sposób rozmieszczenia i ułożenia składników'''
▲**oraz w skałach zwięzłych: jest to wzajemny stosunek ilościowy składników okruchowych i spoiwa oraz stopień wypełnienia przez nie przestrzeni w skale.
 
'''Rozmieszczenie składników''' może być:
*bezładne,
*uporządkowane.
 
▲== Przegląd skał okruchowych: ==
▲Klasyfikacja skał osadowych opiera się na ich strukturze, w związku z tym wydziela się cztery kategorie tych skał odpowiadające kolejnym frakcjom:
▲* '''PSEFITY -psefity (struktura psefitowa, =czyli żwirowa);''' – [[gruz (skalny)]], [[brekcja]] , [[żwir]], [[zlepieniec]] = ([[konglomerat]].);
▲*'''PSAMITY –psamity (struktura psamitowa, =czyli piaskowa);''' – [[piaski]], [[piaskowce]], [[kwarcyt]]y. ;
▲*'''ALEURYTY –aleuryty (struktura aleurytowa, =czyli mułowa);''' – [[muły]], [[mułowiec|mułowce]], [[less]]. ;
▲*'''PELITY –pelity (struktura pelitowa, =czyli iłowa);''' – [[lateryt]], [[boksyt]], [[terra rossa]], [[glinki ogniotrwałe]], [[bentonit]], [[iły]], [[ił pstry]], [[ił warwowy]], [[iłowiec]], iłołupek = ([[łupek ilasty]]), [[glina lodowcowa]].
 
[[Kategoria:Skały osadowe]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Skały_okruchowe”