Wyspa Manoela: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Wyspa Manoela''' ([[Język maltański|malt]]. ''Il-Gżira Manoel'', [[Język angielski|ang]]. ''Manoel Island'') to mała wyspa, która stanowi część gminy [[Gżira]] w porcie [[Marsamxett]] na Malcie. Jej nazwa pochodzi od imienia portugalskiego Wielkiego Mistrza [[Antonio Manoel de Vilhena|António Manoel de Vilhena]], który w latach 1720-tych wybudował na wyspie [[Fort Manoel|fort]]. Poprzednio wyspa znana była jako ''L'Isolotto'' lub ''L'Isola del Vescovo'' ([[Język maltański|malt]]. ''Il-Gżira tal-Isqof'').
 
== Geografia ==
Wyspa Manoela jest płaska, o kształcie zbliżonym do liścia. Znajduje się w środku portu Marsamxett, z zatoką Lazzaretto od południa i zatoką Sliema na północy. Wyspa jest połączona z głównym lądem [[Malta (wyspa)|Malty]] mostem. Cała wyspa jest dobrze widoczna z bastionów stołecznej [[Valletta|Valletty]].<ref name="lca"><cite class="citation web">[http://lc.gov.mt/Page.aspx?catid=33&pid=235&lid=1 "Manoel Island"]. </cite></ref>.
 
== Historia ==
W roku 1570 wyspa została przejęta przez Kapitułę Katedralną w [[Mdina|Mdinie]] i stała się własnością [[Archidiecezja maltańska|biskupa Malty]]. To wtedy została nazwana ''l'Isola del Vescovo'' ([[wł.]]) lub il-''Gżira tal-Isqof'' ([[Język maltański|malt.]]) - ''Wyspa Biskupia''.
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Manoel_Island_ Manoel Island -_Lazzaretto Lazzaretto+Fort_Fort (MSTHC)_01_ies 01 ies.jpg|thumb|[[Lazzaretto]]]]
W roku 1592, po epidemii [[Dżuma|dżumy]], zbudowany tam został szpital - kwarantanna, znany jako [[:en:Lazzaretto_of_Manoel_IslandLazzaretto of Manoel Island|Lazzaretto]]. Szpital składał się z drewnianych chat, i został rozebrany rok później, po ustaniu epidemii.  W 1643 roku, w czasie rządów Wielkiego Mistrza [[Juan de Lascaris-Castellar|Lascarisa]], [[Zakon Maltański|Zakon św. Jana]] przejmuję wyspę od Kościoła w zamian za posiadłość w [[Rabat (Malta)|Rabacie]], i buduje stałe Lazzaretto, aby móc kontrolować okresowe przypadki dżumy i [[Cholera|cholery]], pojawiające się wraz z wizytami statków. Szpital początkowo służył jako miejsce przebywania pasażerów ze statków objętych kwarantanną. Był konsekwentnie ulepszany podczas rządów Wielkich Mistrzów [[:en:Nicolas_CotonerNicolas Cotoner|Cotonera]], [[:en:Gregorio_CarafaGregorio Carafa|Carafy]] i [[Antonio Manoel de Vilhena|de Vilhena]].<ref><cite class="citation news">Muscat, Ben (27 October 2008). </cite></ref>.
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Manoel_Island_ Manoel Island -_Fort_Manoel_ Fort Manoel (Ferry_SliemaFerry Sliema-Valletta)_02_ies 02 ies.jpg|thumb|[[:en:Fort_ManoelFort Manoel|Fort Manoel]]]]
W latach 1723-1733, za rządów Wielkiego Mistrza [[Antonio Manoel de Vilhena|António Manoel de Vilheny,]] został zbudowany na wyspie nowy [[Twierdza gwiazda|fort gwiaździsty]]. Nazwany został [[:en:Fort_ManoelFort Manoel|Fort Manoel]] na cześć budowniczego, również nazwa wyspy została wtedy zmieniona. Twierdza jest uważana za typowy przykład XVIII-wiecznej inżynierii wojskowej. Jej pierwotne plany przypisywane są [[René Jacob de Tigné]], a mówi się, że zostały zmodyfikowane przez jego przyjaciela i współpracownika [[Charles François de Montdion|Charlesa François de Mondion]], pochowanego w krypcie pod fortem. Fort posiada wspaniały czworoboczny dziedziniec, plac paradny i arkady. Znajduje się w nim barokowa kaplica pod wezwaniem [[Antoni Padewski|św. Antoniego z Padwy]], zarządzana bezpośrednio przez Zakon.
 
W okresie rządów brytyjskich, w Lazzaretto kontynuowano jego misję, a w latach 1837 i 1838, gdy gubernatorem był Sir [[:en:Henry_BouverieHenry Bouverie|Henry Bouverie]], nawet szpital został powiększony. Na krótko był używany jako kwatera wojskowa, lecz w 1871 została przywrócona jego pierwotna funkcja. W XIX wieku niektóre przychodzące listy i przesyłki poddane zostały odkażeniu w Biurze Dezynfekcji szpitala, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób.
 
Podczas II wojny światowej, w czasie [[Oblężenie Malty|oblężenia Malty]], wyspa Manoela i jej fort były wykorzystywane jako baza morska dla [[Royal Navy]], nosząc kryptonimy "HMS Talbot" oraz "HMS Phœnicia". Kaplica św. Antoniego została zniszczona po bezpośrednim trafieniu bombą, podczas nalotu [[Luftwaffe]] w marcu 1942 roku. Fort pozostawał opuszczony przez wiele lat i oba obiekty, Fort Manoel i Lazzaretto, uległy dewastacji.<ref><cite class="citation news">Said, Frans H. (27 October 2008). </cite></ref>.
 
Remonty i renowacja rozpoczęły się z początkiem XXI wieku.
 
== Współczesność ==
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Triq_Ix Triq Ix-Xatt_Xatt +_Manoel_Island_Bridge_01_ies Manoel Island Bridge 01 ies.jpg|thumb|Most na wyspę Manoela]]
 
=== Przystań i stocznia jachtowa ===
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Manoel_Island_Yacht_Marina_ Manoel Island Yacht Marina (Ix-Xatt_TaXatt Ta'_Xbiex Xbiex)_02_ies 02 ies.jpg|thumb|Yacht Marina na wyspie Manoela]]
Obecnie na wyspie Manoela mieści się stocznia jachtowa i przystań dla tych jednostek. Od roku 2011 przystań jachtowa znajduje się pod nowym zarządem i może przyjąć statki o długości do 80 metrów. Posiada łącznie 350 miejsc do cumowania.<ref><cite class="citation web">[http://www.miym.com.mt/about-us/ "About Us"]. </cite></ref>.
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Triq_Il Triq Il-Forti_Manoel_Forti Manoel -_Yacht_Yard_ Yacht Yard (Triq_IxTriq Ix-Xatt_Xatt (Sliema))_01_ies 01 ies.jpg|thumb|Stocznia jachtowa na wyspie Manoela]]
Stocznia jachtowa może pomieścić jachty i katamarany o długości do 50 metrów i wyporności do 500 ton. Stocznia oferuje przechowywanie łodzi, cumowanie, naprawy i kompleksowe odnawianie.<ref><cite class="citation web">[http://www.yachtyard-malta.com/about/overview/ "Overview"]. </cite></ref>.
 
=== Kacza wioska (Duck Village) ===
[[Plik:Malta_Malta -_Gzira_ Gzira -_Triq_Il Triq Il-Forti_Manoel_Forti Manoel -_Duck_Village_02_ies Duck Village 02 ies.jpg|thumb|Duck Village]]
Od kilku lat wyspa Manoela jest siedzibą osobliwego, nieformalnego schroniska dla [[Kaczki|kaczek]] i innych ptaków wodnych. Mieści się ono koło mostu łączącego wyspę z głównym lądem. Zostało ono zorganizowane i prowadzone jest przez miejscowych wolontariuszy, finansowane jest w całości z prywatnych darowizn.<ref><cite class="citation web">[http://www.howtomalta.com/2012/04/duck-village-manoel-island.html "Duck Village"]. ''howtomalta.com''<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref>.
 
=== Odnawianie ===
W sierpniu 2001 roku, firma MIDI plc rozpoczęła prace renowacyjno-konserwatorskie w [[:en:Fort_ManoelFort Manoel|Forcie Manoela]]. Duża część została całkowicie odbudowana, zwłaszcza miejsca trafione bombami w czasie II w.ś., w tym kaplicę św. Antoniego. Fort został ponownie otwarty dla publiczności 31 października 2009.<ref><cite class="citation web">[http://www.midimalta.com/restoration-fort-manoel "Restoration of Fort Manoel"]. </cite></ref>
 
Budynek Lazzaretto jest również przewidziany do remontu, lecz przywrócenie go do świetności nie będzie to łatwe, ponieważ miał rozległe uszkodzenia na przestrzeni lat, zwłaszcza w czasie II wojny światowej, a niektóre fragmenty grożą zawaleniem. Po renowacji dawny szpital może być przekształcony w budynk mieszkalne oraz hotel i kasyno.<ref><cite class="citation news">Bugeja, Zillah (4 September 2008). </cite></ref>.
 
Istnieją również plany na nowe osiedle mieszkaniowe na wyspie Manoela, lecz MIDI skierowało większą uwagę na swój inny projekt na pobliskim [[:en:Tigné_PointTigné Point|Tigné Point]].<ref><cite class="citation news">[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20140501/business-news/Midi-considering-partner-for-Manoel-Island-project.517211 "Midi considering ‘partner’ for Manoel Island project"]. </cite></ref>. Jednak projekt zabudowy wyspy Manoela jest mocno krytykowany ze względu na bliskość ważnych budynków historycznych na wyspie. Strzeżona bariera około 300 [[Jard|jardówjard]]ów (275 m.) za mostem mówi jasno, że osoby postronne nie są mile widziane na większej części wyspy.
 
== Przypisy ==
<div data-template-mapping="{&quot;targetname&quot;:&quot;Reflist&quot;}" class="reflist" style=" list-style-type: decimal;">
<references></references></div>
 
[[Kategoria:Wyspy Maltańskie]]