Impact factor: Różnice pomiędzy wersjami

Na tej właśnie zasadzie jest oparty wskaźnik cytowań. Tworzony jest on na podstawie [[baza cytowań|bazy cytowań]] publikacji naukowych. Jedną z takich baz prowadzi [[Institute for Scientific Information|Instytut Filadelfijski]], który gromadzi w niej wszystkie cytowania publikacji ukazujących się w wybranych przez Instytut Filadelfijski czasopismach naukowych. Baza ta nie obejmuje wszystkich takich czasopism wydawanych na całym świecie, gdyż tworzenie takiej bazy byłoby zadaniem niewykonalnym technicznie. Indeksowane przez Instytut Filadelfijski czasopisma są wybierane na podstawie tak zwanego [[Prawo Bradforda|prawa Bradforda]], głoszącego, że w każdej dziedzinie naukowej istnieje pewna, niezbyt liczna, grupa czasopism (od 5 do 30), w których ukazuje się 99% naprawdę istotnych dla danej dziedziny publikacji, a pozostałe czasopisma można uznać za drugorzędne. [[Lista filadelfijska]] obejmuje około 8400 pozycji i nie zmienia się to zbytnio od mniej więcej 10 lat. Co roku pewna część czasopism jest z tejtego listywykazu usuwana (gdy IF dla danego czasopisma spada poniżej 0,1), a na ich miejsce wpisywane są inne.

: B – łączna liczba cytowań, które nastąpiły w danym roku kalendarzowym

Dla przykładu, jeśli chcemy obliczyć wskaźnik cytowań dla czasopisma X w roku 2002, to zliczamy wszystkie cytowania, które nastąpiły w roku 2002 wszystkich publikacji tego czasopisma z lat 2000-20012000–2001, a następnie dzielimy liczbę tych cytowań przez liczbę publikacji analizowanego czasopisma, które ukazały się w nim w latach 2000-20012000–2001. Inaczej można powiedziećmówiąc, że jeśli dla czasopisma X wskaźnik w roku 2002 wynosił 5, oznacza to, że każda publikacja, która ukazała się w tym czasopiśmie w latach 2000-2001, była w roku 2002 średnio 5 razy cytowana przez autorów innych publikacji z listy Instytutu Filadelfijskiego.

ListaSpis wskaźników z danego roku dla wszystkich czasopism uwzględnianych przez Instytut Filadelfijski jest publikowanapublikowany w ''Journal Citation Reports'', wydawanym przez ten Instytut. W wydawnictwie tym, oprócz listysamych wskaźników, są też publikowane wykresy dynamiki ich zmian, a także listyspisy innych wskaźników (np. ''immediacy factor'' – wskaźnik aktualności), które nie mają jednak aż tak dużego znaczenia jak wskaźnik cytowań, na przykład ''immediacy factor'', czyli wskaźnik aktualności).

Wartość tego wskaźnika cytowań waha się od 115 (dla najbardziej prestiżowego czasopisma – „''[[CA – A Cancer Journal for Clinicians|CA: A Cancer Journal for Clinicians]]”,'') przez 55–41 (6 czasopism, w tym „''[[The Lancet]]”'' i „''[[Nature]]”''), czyi 39–30 (16 czasopism, takichw jaktym „''[[Science]]”'' czyi „''[[Cell (czasopismo)|Cell]]”'') do 0,009.

Wskaźnik ten, dzięki autorytetowi Instytutu Filadelfijskiego, ma ogromne znaczenie zarówno dla ocenianych w ten sposób czasopism, jak i poszczególnych autorów publikacji zamieszczanych w tych czasopismach. Znaczenie tego wskaźnika jest potrójne.

* Dla autorów jest to z jednej strony istotny czynnik przy decydowaniu, do jakiego czasopisma wysyłać swoją publikację, a z drugiej strony liczba przyjętych do druku publikacji w czasopismach o wysokim IF jest miarą jakości badań naukowych opisywanych przez danego autora.

W wielu krajach istnieją całe systemy oceny instytucji naukowych i zatrudnionych w nich pracowników opierające się na liczbie publikacji z uwzględnieniem IF czasopism, w których te publikacje się ukazały. W Polsce instytuty naukowe i wydziały uczelni wyższych oceniane są przez [[Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego]] m.in.między innymi właśnie na podstawie kryterium IF. Co prawda szczegółowe zasady oceny jednostek naukowych ulegają częstym modyfikacjom, jednak wykształcił się już pewien stały, ogólny schemat tej oceny. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego publikuje [[Listawykaz czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego|wykaz czasopism naukowych wraz z przypisaną im punktacją]]<ref name="MNiSW">{{cytuj stronę|url=http://www.nauka.gov.pl/ministerstwo/komunikaty/komunikaty/artykul/zasady-oceny-parametrycznej-jednostek-naukowych/|tytuł=Zasady oceny jednostek naukowych (strona MNiSW)|język=pl|data dostępu=2010-03-20}}</ref>. Wykaz ten zawiera część A, czyli pisma, które mają obliczony IFwskaźnik cytowań i znajdują się w bazie [[Journal Citation Reports]], oraz część B, czyli pozostałe pisma (głównie polskie). Punktacja czasopisma z listy A oparta jest wyłącznie o wartość jego IF na tle innych czasopism naukowych w danej dziedzinie.

* IF jest tworzony przez instytucję, która sama jest nastawiona na przynoszenie dochodu i ma ona w pewnym sensie "władzę"„władzę” kreowania trendów w nauce, choćby poprzez arbitralne decyzje dopisywania lub wykreślania czasopism ze swojej listy. Istnieje więc ryzyko, że trendy te są kreowane w taki sposób, aby obracało się to na korzyść samegotej Instytutuinstytucji – na zasadzie samospełniających się proroctw.

* Bardzo często podnoszony jest argument, że IF preferuje badania, które są modne w [[StanyStanach Zjednoczone|USA]]Zjednoczonych. Faktycznie ponad 50% czasopism na liście Instytutu Filadelfijskiego jest wydawana w USAtym państwie, zaś ponad 80% czasopism na tej liście to czasopisma anglojęzyczne. Argument ten jest szczególnie istotny w naukach społecznych, których większa część odbywarozwijana sięjest w innych obszarach językowych.

Wskaźnik cytowań stanowi obecnie temat wielu dyskusji wydawców i pracowników nauki. Jego zasadnicze ograniczenie do czasopism wydawanych w języku angielskim powoduje, że wiele czasopism o wysokim poziomie merytorycznym nie jest ujmowane w IFpozycjonowanych. Konferencja nt.na temat jakości wydawnictw medycznych w [[Mumbaj|Bombaj]]u (wrzesień 2004) oraz ''International Peer Review Congress on Biomedical Journals'' (wrzesień 2005,w [[Chicago]], [[Illinois]],(wrzesień USA2005) stałobyły się forumforami szerokiej i bardzo emocjonującej dyskusji na temat IF. Jego niedoskonałości dotykają przede wszystkim krajówkraje mniej rozwiniętychrozwinięte, które z jednej strony mają być obiektem wsparcia wymiany informacjimyśli naukowej, a z drugiej ograniczane są przez konkretne interesy amerykańskiego lobby naukowego. Faktem niezaprzeczalnym jest bowiem, że czasopisma nieanglojęzyczne stanowią zbyt mały odsetek w bazie danych Instytutu Filadelfijskiego. W 2008 r.roku [[Europejskie Stowarzyszenie Redaktorów Naukowych]] wydało specjalne oświadczenie dotyczące niewłaściwego wykorzystywania IF (patrz link w stopce artykułu).

Potencjalną konkurencjąKonkurencją dla IFwskaźników cytowań opartych na bazie Instytutu Filadelfijskiego mają być wskaźnikimierniki tworzone na podstawie bazy [[Scopus]], prowadzonej przez wydawnictwo [[Elsevier]].