Mitochondrialna Ewa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
z Futuyma
m poprawa linków (nie chodzi o koloidy)
Linia 1:
'''Mitochondrialna Ewa''' – we współczesnej [[genetyka|genetyce]] [[hipoteza]] o istnieniu kobiety, od której pochodzą [[Człowiek rozumny|współcześni ludzie]], która prawdopodobnie żyła ok. 200 tys. lat temu. Nazwa ''mitochondrialna Ewa'' pochodzi od sposobu określenia jej wieku w badaniach naukowych, do których wykorzystano [[gen]]y zawarte w ludzkich [[mitochondrium|mitochondriach]] ([[Mitochondrialny DNA|mtDNA]]).
 
W większości [[komórka eukariotyczna|komórek eukariotycznych]] znajdują się [[mitochondrium|mitochondria]], które dzielą się autonomicznie, niezależnie od podziału komórki. [[Materiał genetyczny]] obecny w mitochondriach [[dziedziczenie (biologia)|dziedziczy]] się inaczej niż ten zawarty w [[jądro komórkowe|jądrach komórkowych]]. Geny jądrowe ([[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]]) zwierzęta i rośliny rozmnażające się płciowo otrzymują po obojgu rodzicach, podczas gdy [[Mitochondrialny DNA|DNA mitochondrialny]] (mtDNA) jest dziedziczony po jednym rodzicu. W przypadku ludzi tylko kobieta przekazuje swój mtDNA potomkom (w [[komórka jajowa|komórce jajowej]])<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.ahc.umn.edu/bioethics/genetics_and_identity/background.html | tytuł=Ethnicity, Citizenship, Family: Identity after the Human Genome - Genetics and identity (a NIH founded project)}}</ref> ponieważ tylko komórka jajowa wnosi [[cytoplazma|cytoplazmę]], zawierającą mitochondria, do [[zygota|zygoty]]. W [[plemnik]]u znajduje się zarówno DNA genomowy (jądrowy), jak i mitochondria, jednakże znajdują się one we wstawce plemnika, która nie wnika do komórki jajowej, tak więc [[mężczyzna]] nie przekazuje swoich mitochondriów potomstwu. Kobiety, które nie mają córek, nie przekazują mtDNA następnym pokoleniom. Taki sposób przekazywania genów mitochondrialnych oraz badania zmienności mtDNA w populacji pozwalają przypuszczać, że mitochondrialny DNA jest odziedziczony po mitochondrialnej Ewie, będącej przedstawicielem żeńskiej linii [[Ostatni wspólny przodek|ostatniego wspólnego przodka]] żyjących obecnie ludzi. Nie należy mylić ostatniego wspólnego przodka po linii żeńskiej z ostatnim wspólnym przodkiem współczesnych ludzi (który jest datowany na ok. 5000 lat temu)<ref>{{cytuj pismo | tytuł=Rohde DL, Olson S, Chang JT (September 2004). "Modelling the recent common ancestry of all living humans". Nature 431 (7008): 562–6. Bibcode:2004Natur.431..562R. doi:10.1038/nature02842. PMID 15457259}}</ref> ani z pierwszym identycznym przodkiem (który jest datowany na ok. 15000 lat)<ref>{{cytuj pismo | tytuł=Rohde, DLT , On the common ancestors of all living humans. Submitted to American Journal of Physical Anthropology (2003), p. 27.}}</ref> – linie wywodzące się od poszczególnych osobników ulegają wymarciu<ref>{{cytuj pismo | tytuł=Takahata, N (January 1993), "Allelic genealogy and human evolution", Mol. Biol. Evol. 10 (1): 2–22, PMID 8450756""}}</ref>. Każda populacja o skończonej liczebności podlega bowiem zjawisku [[dryf genetyczny|dryfu genetycznego]], polegającego na losowym wahaniu się częstości poszczególnych alleli. W efekcie po odpowiednio długim czasie (o ile nie zajdzie nowa mutacja bądź napływ genów z innej populacji) w populacji utrwala się jeden z alleli, pozostałe zaś wymierają (dochodzi do [[koalescencja (biologia)|koalescencji]]){{odn|Futuyma|2008|s=229-230}}.
 
W wyniku porównywania DNA mitochondriów pochodzących od ludzi różnych [[grupa etniczna|grup etnicznych]] stwierdzono, że każdy żeński rodowód można ostatecznie sprowadzić do pojedynczej kobiety, ''mitochondrialnej Ewy''. Obliczono, na podstawie podobieństw sekwencji [[gen]]ów, że ta ''Ewa mitochondrialna'' żyła około 143 – 200 tys. lat temu w [[Afryka|Afryce]]<ref>{{cytuj pismo | autor = Krzysztof A. Cyran | autor2 = Marek Kimmel | tytuł = Alternatives to the Wright–Fisher model: The robustness of mitochondrial Eve dating | czasopismo = Theoretical Population Biology | adres czasopisma = http://www.sciencedirect.com/science/journal/00405809 | wolumin = 78 | wydanie = 3 | strony = 165–172 | rok = 2010 | miesiąc = 11 | doi = 10.1016/j.tpb.2010.06.001 | język = en}}</ref>. Kobiety tej nie należy uważać za pramatkę ludzkości, bo współcześnie z nią żyło jeszcze wiele innych kobiet i mężczyzn, po których dziedziczymy geny jądrowe.