Central Park: Różnice pomiędzy wersjami

|data założenia =

|projektant =

|kod mapy = Nowy Jork (miasto)

|www =

'''Central Park''' – [[Nowy Jork|nowojorski]] [[park]] będący oazą zieleni. Położony w centrum [[Manhattan]]u, między Aleją [[Central Park South Avenue|Central Park South]] (nazwa 59 ulicy na styku z Central Parkiem) od strony południowej a 110 ulicą od strony północnej oraz pomiędzy [[Piąta Aleja|Piątą Aleją]] na wschodzie i [[Central Park West Avenue|Aleją Central Park West]] (przedłużenie Ósmej Alei) na zachodzie. Zajmuje 843 [[akr]]y powierzchni (341 [[hektar|ha]]).

Kiedy w 1853 r. władze [[Nowy Jork|Nowego Jorku]] podjęły decyzję o zagospodarowaniu terenu na park miejski, było to „odludzie” (znajdowała się tam jedynie mała osada zamieszkana głównie przez zbiegłych czarnoskórych niewolników) pomiędzy Nowym Jorkiem a wioską [[Harlem (Nowy Jork)|Harlem]]. W 1857 r. ogłoszony został konkurs na koncepcję parku. Wygrał projekt [[Frederic Law Olmsted|Frederica Law Olmsteda]] i [[Calvert Vaux's|Calverta Vauksa]] nazwany ''[[The Greensward Plan]]''.

Budowa parku trwała 15 lat, pracowało przy niej 20 tys. robotników. Dużym wyzwaniem było przekształcenie bagien w teren nadający się do użytku. Wymagało to zasadzenia kilkuset tysięcy drzew i krzewów oraz nawiezienia 3 mln m³ ziemi. Park jest utworzony w [[Ogród angielski|stylu angielskim]]. Posiada wiele rozległych łąk, kilkanaście wzgórz oraz ścieżki dla pieszych. Największym atutem parku jest duża liczba [[drzewo|drzew]] (26 tys.), prawie całkowicie zasłaniających zabudowania miejskie. Park zagospodarowany jest atrakcyjnie pod względem sportowym i wypoczynkowym, dostępne są place zabaw dla dzieci. Znajduje się tu także wiele rzeźb oraz nowojorskie zoo. Spośród kilkudziesięciu pomników najokazalszym i największym jest monument [[Pomnik Grunwaldzki w Nowym Jorku|króla Władysława Jagiełły]] ustawiony w 1945 po wschodniej stronie Żółwiowego Stawu ([[Turtle Pond]]).

Z założenia park miał być miejscem wypoczynku i medytacji dla nowojorczyków i takim niewątpliwie jest. Z biegiem czasu został także uznany za rodzaj społecznego eksperymentu mającego na celu [[asymilacja kulturowa|asymilację]] nowojorczyków z niższych i wyższych warstw społecznych. W 1980 r. powstała organizacja o nazwie [http://www.centralparknyc.org/ ''Central Park Conservancy''] zajmująca się renowacją oraz dbaniem o Central Park. We współpracy z władzami Nowego Jorku zebrali oni około 50 mln [[dolar amerykański|dolarów]] na renowację parku, zajęli się usuwaniem [[graffiti]]. Dzięki ich wysiłkom Central Park jest teraz zadbanym, czystym miejscem wypoczynku w Nowym Jorku, który rocznie odwiedza 20 mln ludzi. W 1981 r. w Central Parku odbył się jeden z najsłynniejszych koncertów w historii muzyki rozrywkowej zagrany przez duet [[Simon & Garfunkel]].