Tenor: Różnice pomiędzy wersjami

'''Tenor''' – jeden z czterech głównych rodzajów, klas [[głos ludzki|głosu ludzkiego]]. Mianem tym określa się również osoby śpiewające tym głosem<ref>{{cytuj książkę | tytuł = [[Encyklopedia Orgelbranda|S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna]]| wydawca = S. Orgelbranda synów| miejsce = Warszawa| rok = 1903| strony = 688 | isbn = 1278167498}}</ref><ref>{{cytuj książkę | tytuł = Dzieła wszystkie | autor = [[Oskar Kolberg]], Julian Krzyżanowski, Józef Burszta | wydawca = Polskie Towarzystwo Ludoznawcze | data = 1975}}</ref><ref>{{cytuj książkę |tytuł = [[Encyklopedia Orgelbranda|S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna]]| wydawca = S. Orgelbranda synów| miejsce = Warszawa| rok = 1903| strony = 688 | isbn = 1278167498}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/4010232/tenor.html | tytuł = hasło tenor w [[Internetowa encyklopedia PWN|Internetowej encyklopedii PWN]] | data dostępu = 2013-07-06}}</ref>.

Nazwa głosu pochodzi od włoskiego słowa "tenere"„tenere” (pol. podtrzymywać)<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Słownik wyrazów obcych | autor = Elżbieta Sobol, Anna Stankiewicz | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1995 | strony = 1185 | isbn = 8301114878}}</ref>. Na początku rozwoju polifonii wokalnej, w muzyce średniowiecznej, tenor zawsze wykonywał partię [[cantus firmus]], podtrzymując głos wysoki (nazywany "cantus"„cantus”, mniej więcej w skali [[sopran]]u), który wykonywał inną melodię. W dalszym rozwoju dodano trzeci głos, wyższy niż tenor, śpiewający melodię odnoszącą się do cantus firmus, niejako przeciw tenorowi (contratenor altus, czyli wysoki (=altus) głos śpiewający partię konkurującą z partią tenorową). Następnie dodano kolejny głos, niższy (contratenor bassus, czyli głos niski (=bassus) śpiewający partię również konkurującą z partią tenorową). W ten sposób stworzono podstawowy skład polifoniczny podobny do obecnie nam znanego: cantus, contratenor altus, tenor, contratenor bassus. Dla ułatwienia odrzucono potem słowa "contratenor"„contratenor”, tworząc nazewnictwo "cantus„cantus -– altus -– tenor -– bassus"bassus” upodobnione do stosowanego w naszych czasach, znane już w renesansie i używane częściowo również w baroku<ref>{{cytuj książkę | autor = Józef M. Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska | tytuł = Historia muzyki polskiej. Tom 1 | wydawca = Polskie Wydawnictwo Muzyczne | data = 1995 | strony = 228 | isbn = 8322404638}}</ref>.

Ze względu na to, że przez długi czas w historii kobietom nie wolno było śpiewać w kościele, w głosach wyższych (głównie w partii "cantus"„cantus”) obsadzani byli albo mężczyźni śpiewający [[falset]]em (obecnie zwani kontratenorami), albo chłopcy przed mutacją, posiadający głos zwany [[dyszkant]]em<ref>{{cytuj książkę | autor = Stanisław Krukowski | tytuł = Problemy wykonawcze muzyki dawnej | wydawca = Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury | data = 1991 | strony = 135}}</ref>. Wbrew obecnym skojarzeniom, w partii "altus"„altus” nie śpiewał zwykle głos kojarzony z obecnym żeńskim altem lub falsetowym kontratenorem, ale tenor śpiewający rejestrem piersiowym o wyjątkowo szerokiej skali<ref>{{cytuj książkę | autor = Andrzej Chodkowski | tytuł = Encyklopedia muzyki | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | data = 1995 | strony = 1128 | isbn = 8301113901}}</ref>. Obecnie niektórzy wykonawcy muzyki dawnej, zwykle śpiewający partie tenorowe, często wykonują partie "altus"„altus” właśnie w ten sposób (np. [[Charles Daniels (muzyk)|Charles Daniels]], [[Stephan van Dyck]]).

Wyróżniamy kilka rodzajów tenoru -: tenor liryczny (np. [[Luciano Pavarotti]], [[Wiesław Ochman]]), tenor dramatyczny (np. [[Mario Del Monaco]], [[Layne Staley]]) często o ciemniej i metalicznej barwie oraz tenor spinto (np. [[Plácido Domingo]]).