Prebenda: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: dodanie daty do szablonu dopracowac na podstawie edycji http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prebenda&diff=prev&oldid=17826500
ort.
Linia 4:
Prebendy powstały w [[Średniowiecze|średniowieczu]], w celu zapewnienia utrzymania duchownym nieposiadającym dochodów z działalności duszpasterskiej. Dotyczyło to przede wszystkim [[kanonik]]ów [[kapituła|kapituł]] [[katedra]]lnych sprawujących funkcje administracyjne w [[Diecezja|diecezji]]. Prebendy zastąpiły wcześniejszą wspólnotę dochodów członków kapituły. W [[Polska|Polsce]] już w [[XIII wiek|XIII]] wieku każdy kanonik miał swoje odrębne uposażenie, czyli prebendę.
 
Prebendy ustanawiano na dochodach [[Kościół (organizacja)|kościołaKościoła]], w szczególności pochodzących z [[dziesięcina|dziesięcin]]. Stopniowo przekształciły się one w szczególnego rodzaju fundacje, których dochody przypisane były konkretnemu stanowisku czy urzędowi kościelnemu. Liczba urzędów, którym przynależały prebendy również stale rosła i często były to urzędy honorowe, których piastowanie nie wiązało się ze szczególnymi obowiązkami. Pojawili się prawdziwi łowcy prebend, którzy potrafili zgromadzić do dziesięciu takich beneficjów i zapewnić sobie w ten sposób znaczne dochody (np. [[Bodzanta (biskup krakowski)|Bodzanta]] czy [[Uriel Górka]], mający więcej niż pięć prebend, nie byli wcale wyjątkami).
 
CzęstoZdarzało się, że rozdawnictwo prebend wiązało się z [[nepotyzm]]em dostojników kościelnych, dbających w ten sposób o zabezpieczenie materialne swych krewnych. Instytucja prebend spełniała również cały czas swą podstawową funkcję.
 
Z czasem pojawiły się prebendy związane z utrzymaniem ośrodków czy miejsc kultu, które same nie mogły zapewnić wystarczających dochodów dla duchownych je obsługujących. Osoby tworzące takie beneficja nazywane były patronami prebend. Na przykład [[Jan Długosz (historyk)|Jan Długosz]], sam zresztą dzierżący kilka prebend, ale raczej bez wątpienia zasłużenie, był patronem prebendy służącej na utrzymanie opiekunowi kościoła pod wezwaniem [[święty Marcin z Tours|świętego Marcina]] w [[Wiślica|Wiślicy]]. Patronami prebend były również osoby świeckie, ustanawiając je na przeznaczonym przez siebie na ten cel majątku. Intencją tego typu prebend było stworzenie gwarantowanych, często dodatkowych dochodów dla duchownych pełniących funkcje duszpasterskie lub znajdujących się na emeryturze. Prebendy takie związane były z poszczególnymi kościołami lub nawet pojedynczymi [[ołtarz]]ami, których opiekunowie ([[altarysta|altaryści]]) mieli zapewnione w ten sposób uposażenie.