Samoobrony kresowe: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Drobne redakcyjne - poprawki linków, apostrofów, cudzysłowów...
Linia 6:
Były to oddziały o różnej liczebności, składające się z miejscowej ludności polskiej, których akcje to początkowo obrona przed bandami rabunkowymi i niemieckimi maruderami, a następnie wojskami bolszewickimi, prowadzącymi agitację komunistyczną na tych terenach i buntującymi chłopów. Samoobrony kresowe przeciwstawiały się także nacjonalizmowi litewskiemu roszczącemu pretensje do szerokiego pasa ziem Wileńszczyzny, a nawet Nowogródczyzny, co zagrażało odbudowaniu Polski w jej historycznym i etnicznym kształcie. Formacje Samoobrony często własnym sumptem wystawiali polscy ziemianie.
 
Głównymi ich ośrodkami były [[Wilno]], [[Mińsk]], [[Grodno]], [[Lida]] i [[Kowno]], a z mniejszych miejscowości [[Szczuczyn (Białoruś)|Szczuczyn]], [[Ejszyszki]], [[Oszmiana]], [[Wilejka (miasto)|Wilejka]], [[Niemenczyn]], [[Świr (Białoruś)|Świr]], [[Poniewież]].
 
W dniu 20 listopada 1918 roku w [[Warszawa|Warszawie]] powstał [[Komitet Obrony Kresów Wschodnich]] mający na celu wsparcie dążeń Polaków na Wileńszczyźnie do połączenia z Macierzą.
Linia 19:
Najkrócej istniała polska samoobrona w Mińsku, która wobec przewagi liczebnej bolszewików opuściła to miasto. Liczący około 1,7 tys. żołnierzy oddział, przedostał się w grudniu 1918 r. na obszar kontrolowany przez władze polskie, gdzie sformowano z niego jeden z pułków [[1 Dywizja Litewsko-Białoruska|Dywizji Litewsko-Białoruskiej]].
 
29 grudnia 1918 oddziały Samoobrony zostały formalnie wcielone do odrodzonego [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]]. W [[Lida|Lidzie]] utworzono batalion piechoty, a w okolicy oddział konny. Z kolei w [[Wilno|Wilnie]] powołano pułk piechoty i Pułk Ułanów Wileńskich (ok. 2,5 tys. żołnierzy), które 1 stycznia [[1919]], po ustąpieniu wojsk niemieckich, obsadziły miasto. Już następnego dnia doszło w rejonie [[Nowa Wilejka|Nowej Wilejki]] do walki z podchodzącą pod Wilno armią bolszewicką. Oba pułki do 5 stycznia broniły miasta przed bolszewikami, ale wskutek ich zdecydowanej przewagi musiały je opuścić[http://archive.is/20130109093647/nasz-czas1.tripod.com/023/gajews.html]. 6 stycznia 1919 r. w [[Biała Waka|Białej Wace]] i [[Waka Tyszkiewiczowska|Wace Tyszkiewiczowskiej]] zostały ostatecznie rozwiązane.
 
Większość żołnierzy nie złożyła broni, m.in. rosyjski podrotmistrz (polski rotmistrz dekret z dn. 12-04-1919 Dziennik Pers. nr. 44) [[Jerzy Dąbrowski (podpułkownik)|Jerzy Dąbrowski]] "Łupaszka"„Łupaszka” i jego młodszy brat, rosyjski rotmistrz (polski major dekret 638 Dzi. Pers.20 z dn. 22-02-1919r.) [[Władysław Dąbrowski (ur. 1891)|Władysław Dąbrowski]]. Sformowali oni w Białej Wace oddział partyzancki zwany Wileńskim Oddziałem Wojsk Polskich, który postanowił przedrzeć się na obszar byłej (już wówczas nie istniejącej) [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Kongresówki]]. Natomiast reszta (ok. 300 ludzi) przedostała się w Łomżyńskie do [[Łapy|Łap]], gdzie została wcielona do nowo formowanej [[1 Dywizja Litewsko-Białoruska|Dywizji Litewsko-Białoruskiej]] WP.
 
== Pozostałe oddziały ==
Samoobrony polskie powstały także m.in. w [[Lida|Lidzie]], [[Szczuczyn (Białoruś)|Szczuczynie]] i [[Ejszyszki|Ejszyszkach]] i podlegały Samoobronom Wileńskiej i Grodzieńskiej. Ich organizatorami byli odpowiednio: W Lidzie - popdporucznik Wacław Szukiewicz, w Szczuczynie - porucznik kawalerii Bolesław Lisowski, w Ejszyszkach - podkapitan Kazimierz Ilcewicz.
 
Oddział por. Lisowskiego na swoim terenie likwidował wystąpienia bandyckie bolszewików, a nadto niejednokrotnie organizował dalekie wypady za [[Niemen]]. Z kolei "Samoobrona„Samoobrona Lidzka"Lidzka” po opuszczeniu tych terenów przez Niemców, objęła władzę na terenach od Lidy po Szczuczyn i powołała Radę Narodową Ziemi Lidzkiej. Oddziały te na rozkaz dowództwa Samoobrony Wileńskiej pospieszyły z pomocą siłą polskim w Wilnie, co spowodowało, że Lida została szybko opanowana przez bolszewików (zastali oni w mieście jedynie polskie władze cywilne). Wacław Szukiewicz po otrzymaniu rozkazu o odwołaniu marszu na Wilno z powodu jego upadku, skierował się w region [[Powiat szczuczyński (województwo nowogródzkie)|powiatu szczuczyńskiego]] gdzie połączył się z Samoobroną por. Bolesława Lisowskiego. Oba oddziały 9 stycznia 1919 r. podjęły nieudany wypad na Lidę, 16 stycznia po konfrontacji zbrojnej z bolszewikami zginęło sześciu polskich żołnierzy a wielu zostało rannych<ref>Żołnierze Ci zostali pochowani w [[Szczuczyn (Białoruś)|Szczuczynie]] na miejscowym cmentarzu parafialnym, po uroczystej mszy żałobnej. Ich mogiła zachowała się do dnia dzisiejszego</ref>.
 
Oddziały Samoobrony ze Szczuczyna, Lidy i Ejszyszek połączyły się z oddziałem mjr. Władysława Dąbrowskiego, wspólnie przedzierały się na zachód za Niemen dokonując przy tym brawurowych zwycięstw z bolszewikami: m.in. 19 stycznia 1919 - rozbicie garnizonu w [[Różana (obwód brzeski)|Różanie]], 3 lutego 1919 - zwycięskie walki w rejonie [[Prużana|Prużany]], zdobycie miasta [[Baranowicze]], opanowanie fortecy w [[Brześć|Brześciu]].