Średniowieczne domostwo: Różnice pomiędzy wersjami

Zarówno w [[Język starogrecki|starożytnej grece]], jak i [[Łacina|łacinie]] nie istniał ekwiwalent<!--brawo!--> słowa „rodzina” w dzisiejszym rozumieniu. Łacińskie słowo ''familia'' należy raczej przetłumaczyć jako „gospodarstwo domowe” aniżeli „rodzina”<ref>Herlihy, s. 2.</ref>. Domostwo [[Starożytny Rzym|rzymskiej]] [[Arystokracja|arystokracji]] było podobne do tego ze średniowiecza pod względem ilości domowników; oprócz ''[[Pater familias|''pater familias]]'']], jego żony i dzieci, mieszkali tam [[Klient (starożytny Rzym)|klienci]] lub podwładni pana, którzy mu służyli, doradzali i od którego pozyskiwali względy. Różnica polegała na tym, że w [[Starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]] do wykonywania codziennych obowiązków trzymano w domach niewolników, a nie płatną służbę jak w średniowieczu<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Veyne| imię = Paul, Phillippe Ariès, Georges Duby, and Arthur Goldhammer | autor link = | tytuł = A History of Private Life, Volume I, From Pagan Rome to Byzantium| wydawca = Belknap Press | miejsce = | rok = 1992| strony = 38-9 | isbn = 0674399749}}</ref>. Poza tym nie trzeba było budować [[Fortyfikacja|fortyfikacji]], ponieważ w obrębie granic [[Cesarstwo Rzymskie|Cesarstwa rzymskiego]] panował względny spokój i bezpieczeństwo. Jednak należy podkreślić fakt, że domostwo arystokracji w średniowiecznej Europie spełniało tak funkcję obronną, jak i [[Socjoekonomika|socjoekonomiczną]]. Dlatego też, od [[IX wiek]]u za idealną siedzibę uznawany był [[zamek]]<ref name="Morris14">Morris, p. 14.</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Reuter | imię = Timothy | tytuł = The New Cambridge Medieval History, Volume III c.900-c.1024 | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge| rok = 2000| strony = 47| isbn = 0521364477}}</ref>.

Dwory królewskie były bardzo podobne do domostw arystokracji, lecz przewyższały te drugie rozmiarami. Jak zauważył kronikarz burgundzki, [[Georges Chastellain]], który podziwiał splendor dworu [[Władcy Burgundii|władców Burgundii]]: „po szlachetnych czynach wojny, które do chwały są prawem, domostwo to pierwsza rzecz jaka oko cieszy, tak też musi prowadzona i urządzona być dobrze”<ref>Cyt. w Johan Huizinga, ''[[Jesień średniowiecza|Jesień Średniowiecza]]'', 1924:31.</ref>. Mimo podobieństw, oba domostwa istotnie się różniły. Przede wszystkim królewscy urzędnicy byli w dużej mierze odpowiedzialni za zarządzenie nie tylko domostwem, ale i włościami<ref>Reuter, p. 122.</ref>. Na przykład królowie Francji z [[Kapetyngowie|dynastii Kapetyngów]], z [[XI wiek]]u „rządzili przy pomocy królewskich urzędników, których pod wieloma względami nie można było odróżnić od tych, pełniących funkcje na dworze”<ref name="NCMH4(2),127-8">{{cytuj książkę |nazwisko = Luscombe | imię = David | nazwisko2 = Riley-Smith | imię2 = Jonathan | tytuł = The New Cambridge Medieval History, Volume IV c.1024-c.1198 (part 2)| wydawca = Cambridge University Press| miejsce = Cambridge| rok = 2004| strony = 127–8| isbn = 0521414113}}</ref>. W wyniku takiego stanu rzeczy urzędnicy, głównie marszałkowie dworu, mastalerze, cześnicy, szambelani i [[Kanclerz Francji|kanclerze]]<ref name="NCMH4(2),127-8" />, zdobywali coraz większą władzę, którą wykorzystywali, pnąc się po szczeblach kariery. Za przykład może posłużyć frankijska dynastia [[Karolingowie|Karolingów]], która powstała, kiedy majordomowie objęli tron<ref>Cantor, s. 167.</ref>. [[Pepin Krótki]], ojciec [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]], dokonał zamachu stanu, detronizując króla [[Childeryk III|Childeryka III]]{{#tag:ref|Ironiczna uwaga kronikarza [[Einhard]]a: „Pepin Krótki, ojciec Karola Wielkiego, piastował urząd przez kilka lat pod zwierzchnictwem, jeśli w ogóle można tak powiedzieć, króla Childeryka III...”<ref>{{cytuj książkę |autor = Thorpe Lewis| tytuł = Two Lives of Charlemagne | wydawca = Penguin Classics | miejsce = London | rok = 1969 | strony = 56-7 | isbn = 0140442138}}</ref>.|group=uwaga}}. Innym przykładem jest szkocka [[Stuartowie|dynastia Stuartów]], której nazwa rodowa pochodzi od nazwy urzędu pełnionego przez ich przodków<ref>Allmand, s. 517.</ref>. Z czasem główne urzędy dworu królewskiego stały się tylko tytułami honorowymi, które nadawano największym rodom bez względu na ich zaangażowanie w życie na dworze. We [[Hrabstwo Flandrii|Flandrii]] do [[XIII wiek]]u urząd mastalerza, cześnika, marszałka dworu i szambelana przekształcił się w tytuł dziedziczny członków wysoko postawionych arystokratycznych rodzin, a co więcej, stracił polityczne znaczenie<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Abulafia| imię = David| tytuł = The New Cambridge Medieval History, Volume V c.1198-c.1300 | wydawca = Cambridge University Press| miejsce = Cambridge| rok = 1999| strony = 408| isbn = 052136289X}}</ref>.