Diapauza: Różnice pomiędzy wersjami

'''Diapauza''' – okres życia utajonego,to wywoływany czynnikami zewnętrznymi, sterowany wewnętrznie ([[Hormony zwierzęce|hormonalnie]] lub [[neurohormon]]alnie) okresowy stan zwolnieniazahamowania [[Ontogeneza|rozwoju ontogenetycznego]], wykorzystywany powszechnie przez [[organizm]]y w środowiskachsiedliskach podlegających silnym periodycznym lub nieperiodycznym zmianom zewnętrznych warunków życiowych lub w związku z [[przeobrażenie]]mśrodowiskowych. Może trwać od kilku tygodnidni do kilkudziesięciukilku tysięcy lat (niektóre [[chrząszcze:en:Judean_date_palm|daktylowiec właściwy]]) zczy rodzinynawet [[kózkowatewielu milionów lat<ref>{{Cytuj|kózkowatych]]autor=Vreeland, iRH [[bogatkowate, Rosenzweig, WD & DW Powers|bogatkowatych]]tytuł=Isolation of a 250 million-year-old halotolerant bacterium from a primary salt crystal.|data=Nature (2000), 407: 897-900.}}</ref>. W okresie diapauzyspoczynku organizm nie [[rozmnażanie|rozmnaża się]], [[oddychanie|a]] i [[metabolizm]] są na bardzo niskim poziomie, następują zmiany w poziomie hormonów. Diapauza związana z periodycznym pogorszeniem się warunków otoczenia nazywana jest '''diapauzą obligatoryjną''', a związana ze zmianami nieperiodycznymi –najczęściej '''diapauząznacznie fakultatywną'''spowolniony. U niektórych [[pluskwiaki|pluskwiaków]] i [[szpeciele|szpecieli]] w stan diapauzy może zapadać tylko jedna [[płeć]]. Głównymi czynnikami wywołującymi diapauzę są [[fotoperiodyzm]],temperatura|skrajne [[temperaturawarunki termiczne]], [[Wilgotnośćbrak względna|wilgotność]]zasobów ilub przegęszczenie.

Termin ''diapauza'' stosowany jest głównie w odniesieniu do [[Bezkręgowce|bezkręgowców]], zwłaszcza [[Owady|owadów]], u których występujemoże wewystępować wszystkichw różnych stadiach rozwoju u osobników róznych gatunków – rozróżniana jest diapauza [[Jajo (biologia)|jajowa]] (embrionalna), [[larwa]]lna, [[poczwarka|poczwarkowa]] i [[imago|imaginalna]]. W szerszym znaczeniu termin ten odnoszony jest do innych grup systematycznych w znaczeniu uśpieniaspoczynku, zawieszenia aktywności życiowej (ang. ''dormancy''). Diapauza dziedzicznaw występujeokresie uletnim organizmównazywana poddawanychjest periodycznym zmianom warunków, np. diapauza letnia ([[estywacja|estywacją]]), diapauzaw zimowaokresie ([[senzimowym zimowy]])hibernacją.

Organizmy w stanie spoczynku cechują się zazwyczaj większą niż w stanie aktywnym [[Odporność immunologiczna|odpornością]] na oddziaływanie niekorzystnych czynników środowiskowych takich jak [[mróz|mrozy]], [[upał]]y lub [[susza]]. Mechanizm spoczynku zwiększa szanse przetrwania [[genom]]u w okresach oddziaływania skrajnych czynników środowiskowych, nietolerowanych przez aktywne osobniki. Organizmy osiadłe wykorzystują powszechnie formy spoczynkowe jako medium [[Dyspersja biologiczna|dyspersji]]. Procesy związane z diapauzą rozpoczynają się przed nastaniem niekorzystnych warunków i zanikają jakiś czas po ich ustaniu, co odróżnia diapauzę od [[estywacja|estywacji]]odrętwiena i(ang. [[sen zimowy|snu zimowego]]quiescence).