Cieśnina Magellana: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „thumb|250pxtrolface == Zobacz też == * ryczące czterdziestki {{commons|Strait of Magellan}} Ka...”
Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 1:
[[Image:Sur2-KDS444.gif|thumb|250px]]trolface quest[[Plik:StraitOfMagellan.jpg|thumb|300px]]
'''Cieśnina Magellana''' ([[język hiszpański|hiszp.]] ''Estrecho de Magallanes'') – [[cieśnina]] pomiędzy [[kontynent]]em [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]], [[Wyspy Królowej Adelajdy|Wyspami Królowej Adelajdy]], wyspą [[Riesco]] a wyspami [[Ziemia Ognista (archipelag)|Ziemi Ognistej]], łącząca [[Ocean Atlantycki]] z [[Ocean Spokojny|Oceanem Spokojnym]].
 
Długość ponad 550 km, szerokość 2,2–45 km, maksymalna głębokość – 1180 m, rozwinięta [[linia brzegowa]] (wysokie, skaliste brzegi, liczne [[wyspa|wyspy]], [[półwysep|półwyspy]] i [[zatoka (geografia)|zatoki]]). Główny port – [[Punta Arenas]] na półwyspie [[Brunswick (półwysep)|Brunswick]].
 
Cieśnina Magellana stanowi międzynarodowy [[szlak żeglugowy]] – oznacza to, że rząd [[Chile]] nie może ograniczać swobody żeglugi na tym akwenie; kursowanie statków utrudniają jednak liczne [[mielizna|mielizny]] i skały podwodne, porywiste wiatry zachodnie, silne [[Pływy morskie|pływy]] (12 m u wejścia z [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]], 2,1 m u wyjścia na [[Ocean Spokojny|Pacyfik]]) i [[prąd pływowy|prądy pływowe]].
 
Cieśninę nazwano na cześć [[Ferdynand Magellan|Ferdynanda Magellana]], który odkrył ją i przepłynął w [[1520]] roku podczas podróży dookoła świata (nazwał ją wówczas, na pamiątkę wpłynięcia w nią [[1 listopada]], Cieśniną Wszystkich Świętych).
 
Cieśnina straciła na znaczeniu żeglugowym po wybudowaniu [[Kanał Panamski|Kanału Panamskiego]]. W [[1881]] roku status prawny cieśniny został określony w bilateralnym traktacie [[Argentyna]]-Chile. Traktat wprowadzał następujące zasady:
* wolność żeglugi zarówno dla statków handlowych, jak również okrętów wszystkich bander w dzień i w nocy, w czasie pokoju i w czasie wojen
* demilitaryzacja cieśniny
* neutralizacja cieśniny
 
Status prawny cieśniny ewoluował, gdyż oba państwa [[10 grudnia]] [[1941]] roku podpisały kolejny traktat, uchylając zasadę neutralizacji i wprowadzając zakaz żeglugi w nocy. Po zakończeniu wojny nastąpił powrót do statusu ''[[status quo ante|quo ante]]''. Cieśnina o statusie specjalnym w zasadzie w najszerszym zakresie uwzględnia interesy żeglugi.
 
== Zobacz też ==
* [[ryczące czterdziestki]]