Wołoszczyzna Morawska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linkowania - czeskie nazwy geograficzne przy użyciu AWB
Kelvin (dyskusja | edycje)
redakcyjne
Linia 1:
[[Grafika:Novy jicin central square.jpg|thumb|250px|Rynek w [[Nowy Jiczyn|Novým Jičínie]]]]
[[Grafika:Valach 1787.jpg|thumb|200px|Wołoch z [[Brumov-Bylnice|Brumova]], rycina z [[1787]] roku]]
'''Wałachy, '''Wałaskie - '''Morawska Wołoszczyzna''',''' '''([[język czeski|cz.]] ''Valašsko'') - niewielki region etnograficzny w północnych [[Morawy|Morawach]], nad granicą [[Czechy|czesko]]-[[Słowacja|słowacką]].
Czeska nazwa tego regionu, ''Valašsko ''jest tożsama z nazwą krainy historycznej w Rumunii (pol. Wołoszczyzna, łac. ''Valachia'') nazwanej tak od romańskich (tzn. mówiących [[Łacina ludowa|ludową łaciną]]) pasterzy zwanych przez okolicznych [[Słowianie zachodni|Słowian]] Włachami, Włochami, Wołochami czy Wałachami. W poszukiwaniu pastwisk wędrowali oni wzdłuż [[Karpaty|Karpat]], docierając aż na Morawy. Do morawskiej Wołoszczyzny zalicza się dziś w przybliżeniu tereny [[powiat Vsetín|powiatu Vsetín]] i części [[powiatPowiat ZlínZlin|powiatu Zlín]] z miastem [[Valašské Klobouky]]. Granice regionu nie są jednoznacznie określone, ponieważ zależą od przyjętego wyznacznika. Dziś jest nim najczęściej poczucie tożsamości regionalnej mieszkańców,; dawniej określano je na podstawie języka lub głównego zajęcia. Główne miasta regionu to [[Nowy Jiczyn]], [[Frenštát pod Radhoštěm]], [[Valašské Meziříčí]], [[Vsetín]] i [[Rožnov pod Radhoštěm]].
 
Czeska nazwa tego regionu, ''Valašsko ''jest tożsama z nazwą krainy historycznej w Rumunii (pol. Wołoszczyzna, łac. Valachia) nazwanej tak od romańskich (tzn. mówiących [[Łacina ludowa|ludową łaciną]]) pasterzy zwanych przez okolicznych [[Słowianie zachodni|Słowian]] Włachami, Włochami, Wołochami czy Wałachami. W poszukiwaniu pastwisk wędrowali oni wzdłuż [[Karpaty|Karpat]], docierając aż na Morawy. Do morawskiej Wołoszczyzny zalicza się dziś w przybliżeniu tereny [[powiat Vsetín|powiatu Vsetín]] i części [[powiat Zlín|powiatu Zlín]] z miastem [[Valašské Klobouky]]. Granice regionu nie są jednoznacznie określone, ponieważ zależą od przyjętego wyznacznika. Dziś jest nim najczęściej poczucie tożsamości regionalnej mieszkańców, dawniej określano je na podstawie języka lub głównego zajęcia. Główne miasta regionu to [[Nowy Jiczyn]], [[Frenštát pod Radhoštěm]], [[Valašské Meziříčí]], [[Vsetín]] i [[Rožnov pod Radhoštěm]].
 
Słabo nadające się do rolnictwa górskie tereny północno-wschodnich Moraw były rzadko zasiedlone. W [[XIII wiek]]u skolonizowane zostały nizinne partie terenu, natomiast partie górskie pozostały bezludne. Dopiero w [[XVI wiek]]u w toku [[kolonizacja wołoska|kolonizacji wołoskiej]] w całych północno-wschodnich Morawach powstała gęsta sieć osad pasterskich lokowanych na [[prawo wołoskie|prawie wołoskim]]. Region ich największego skupienia nazwano Morawską Wołoszczyzną.
 
Skład etniczny ludności osiadłej na Morawskiej Wołoszczyźnie jest sporny. Obecnie przyjmuje się, że tworzyli go przede wszystkim [[Słowianie]] - [[Rusini]], [[Polacy]] i [[Słowacy]], a tylko w części [[Wołosi]]. Było to skutkiem faktutego, że Morawska Wołoszczyzna została zasiedlona w końcowej fazie kolonizacji wołoskiej, gdy ta sięgnęła głęboko w ziemie słowiańskie, pociągnąwszy za sobą licznych Słowian z podnóży [[Karpaty|Karpat]].
 
Z początku Wołosi zachowywali odrębność prawną i etniczną, lecz w stosunkowo krótkim czasie doszło do zlania się ich z miejscową morawską ludnością. Śladem odrębności pozostała kultura ludowa regionu i specyficzny [[dialekt]].
 
W latach 1620-16441620–1644 Wołosi morawscy buntowali się przeciwko władzy [[Habsburgowie|habsburskiej]] w obronie swych tradycyjnych wolności. Powstanie zostało krwawo stłumione. W [[XVIII wiek]]u potajemnie wyznawano tu [[protestantyzm]], któryzwalczany zwalczały habsburskieprzez władze habsburskie.
 
W [[Rožnov pod Radhoštěm|Rožnovie pod Radhoštěm]] znajduje się [[skansen]] "[[Valašské muzeum v přírodě]]" prezentujący ludową [[Kultura materialna|kulturę materialną]] regionu.
 
== Linki zewnętrzne ==