Mehmed III: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit., drobne merytoryczne |
Brak zrodla przy tak obfitym tekscie, trzeba poprawic tez styl, odrzucone. |
||
Linia 25:
|ojciec = [[Murad III]]
|matka = Safiye
|rodzeństwo = Ayse
|1. związek = żona
|1. związek z = Handan
Halime
|1. związek od =
|1. związek do =
|1. dzieci = [[Ahmed I]],<br />[[Mustafa I]]<br />Mahmud<br />Selim<br />Hatice<br />Dilruba<br />Ayse<br />Cihangir<br />Yahya<br />
|odznaczenia =
|commons = Category:Mehmed III
Linia 36 ⟶ 37:
|wikicytaty =
}}
'''Mehmed III''' (ur. [[26 maja]] [[1566]], zm. [[22 grudnia]] [[1603]]) – [[sułtan]] z dynastii [[Imperium Osmańskie|Osmanów]] panujący w latach [[1595]]-[[1603]]. Syn sułtana [[Murad III|Murada III]] i
== Wojny i panowanie ==
Był władcą zdolnym, błyskotliwym i skorym do energicznych działań. Został przez ojca przygotowany od objęcia władzy – od [[1583]] r. sprawował władzę w prowincji (sandżaku) Manisie. W 1595 r., zaraz po objęciu tronu postanowił zabić 19 braci (zgodne z tradycją zapoczątkowaną jeszcze przez [[Mehmed II Zdobywca|Mehmeda II]])<ref>{{Cytuj|url = http://www.wilanow-palac.pl/zostac_sultanem_w_turcji_osmanskiej.html|tytuł = Zostać sułtanem w Turcji osmańskiej|opublikowany = www.wilanow-palac.pl|data dostępu = 2016-01-23}}</ref>. W przeciwieństwie do ojca nie ulegał wpływom haremu, prowadził rządy osobiste, nie opierał się na zaufanych ministrach.
Zaraz po przejęciu władzy postanowił o bezpośredniej aneksji zbuntowanych lenn, [[Mołdawia|Mołdawii]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] do imperium. Planu nie zrealizowano wobec ingerencji [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]],
▲Był władcą zdolnym, błyskotliwym i skorym do energicznych działań. Został przez ojca przygotowany od objęcia władzy – od [[1583]] r. sprawował władzę w prowincji (sandżaku) Manisie. W 1595 r., zaraz po objęciu tronu postanowił zabić 19 braci (zgodne z tradycją zapoczątkowaną jeszcze przez [[Mehmed II Zdobywca|Mehmeda II]])<ref>{{Cytuj|url = http://www.wilanow-palac.pl/zostac_sultanem_w_turcji_osmanskiej.html|tytuł = Zostać sułtanem w Turcji osmańskiej|opublikowany = www.wilanow-palac.pl|data dostępu = 2016-01-23}}</ref>. W przeciwieństwie do ojca nie ulegał wpływom haremu, prowadził rządy osobiste, nie opierał się na zaufanych ministrach. Ogromny wpływ na sułtana wywierała natomiast jego matka.
W tej sytuacji sułtan skoncentrował się na walce z [[Habsburgowie|Habsburgami]], którą
▲Zaraz po przejęciu władzy postanowił o bezpośredniej aneksji zbuntowanych lenn, [[Mołdawia|Mołdawii]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] do imperium. Planu nie zrealizowano wobec ingerencji [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]], [[hetman wielki koronny|hetmana wielkiego koronnego]] i wojsk [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]].
W [[1599]] r. imperium wstrząsnęły bunty tzw. dżelalich
▲W tej sytuacji sułtan skoncentrował się na walce z [[Habsburgowie|Habsburgami]], którą zapoczątkował jego poprzednik, [[Murad III]]. W [[1596]] r. osobiście przybył z armią na [[Węgry]], gdzie w październiku pokonał siły cesarskie pod wodzą arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w [[bitwa pod Mezőkeresztes|bitwie pod Mezőkeresztes]]. Turcy nie potrafili jednak wykorzystać tego zwycięstwa. Walki trwały dalej, ograniczając się do oblegania i zdobywania bądź tracenia twierdz przez obie strony (zobacz: [[III wojna austriacko-turecka]] [[1593]]-[[1605]] r.). Jego armia podbiła [[Eger]] (1596), oblegała twierdzę [[Kosszeg]], pokonała wojska habsburskie i siedmiogrodzkie w bitwie na równienie [[Keresztes]], zdobywając twierdzę [[Kaniża]]. Prowadził walki z dążącym do niezależności księciem mołdawskim [[Michał Waleczny|Michałem Walecznym]], a po jego rozgromieniu podporządkował księstwa naddunajskie administracji tureckiej. Wspierał księcia siedmiogrodzkiego [[Stefan Bocskay|Stefana Bocskaya]] w walce z Habsburgami. W obawie o swą pozycję polityczną zapoczątkował zwyczaj izolowania potomków sułtana w areszcie pałacowym z dala od życia publicznego (słynne "złote klatki").
Mehmed III zmarł nagle [[22 grudnia]] [[1603]] w wieku zaledwie 37 lat. Zagrożone z zewnątrz i od wewnątrz
▲W [[1599]] r. imperium wstrząsnęły bunty tzw. dżelalich (tur. kurd. Celali ayaklanmalari) mające podłoże religijne (alewickie). Te niepokoje wewnętrzne stworzyły dogodną okazję atakom wroga zewnętrznego. W [[1603]] r. szach [[Iran|Persji]] [[Abbas I Wielki]] odebrał Turkom [[Azerbejdżan]] z [[Tebriz]]em, zdobytym wcześniej przez [[Murad III|Murada III]]. Na domiar złego bunt podniósł pierworodny syn sułtana, Mahmud. Nie zdołał niczego osiągnąć i został zamordowany z rozkazu ojca (1603 r.).
▲Mehmed III zmarł nagle [[22 grudnia]] [[1603]] w wieku zaledwie 37 lat. Zagrożone z zewnątrz i od wewnątrz imperium pozostawił trzynastoletniemu synowi, [[Ahmed I|Ahmedowi I]]. Wojny z cesarzem [[Rudolf II Habsburg|Rudolfem II]] [[Wojna persko-turecka (1603-1618)|i Persją]] trwały nadal.
{{Przypisy}}
| |||